Richard L. en de verleiding van het kwaad

Het zal eind jaren 90 zijn geweest toen ik hem voor het eerst ontmoette, in de lift van het appartementsgebouw in Rotterdam waar ik toen woonde. Hij viel meteen op. Gebruind, staalblauwe ogen, sportieve bouw, innemende lach. Beetje een filmsterachtige verschijning. Ik had geen idee wie hij was. Dat veranderde toen ik wat meer contact kreeg met mijn buren, een gepensioneerd echtpaar. Zeldzaam lieve mensen. Af en toe kwam hun zoon over de vloer: de man uit de lift. Zijn naam: Richard L. Oud-marinier, rechercheur en onderwerp van een strafrechtelijk onderzoek naar corruptie. Maar dat wist ik toen nog niet.

Maar de tamtam gaat snel, zeker als je zoals ik zelf in het Rotterdamse korps hebt gewerkt. De kwestie L. lag heel gevoelig, zo merkte ik al snel. De rechercheur, in de rang van brigadier, werkte bij de CID, de Criminele Inlichtingendienst, en had een vertrouwensfunctie. Kende alles en iedereen en had toegang tot de meest vertrouwelijke dossiers en informatie. Dat had hij beschaamd, zo leek het. Een schandvlek voor de politie. En een van de grootste corruptieschandalen in de geschiedenis van het Rotterdamse korps.

Richard zag het anders. Hij was uit frustratie over een stukgelopen drugsonderzoek op eigen houtje verdergegaan en had ‘met de beste bedoelingen’ wat grenzen overschreden.

Hoe was het mogelijk dat deze intelligente man, met een achtergrond als marinier en een glansrijke loopbaan bij de recherche, kennelijk zo was afgegleden?

Hoe dan ook, mijn nieuwsgierigheid was gewekt. Hoe was het mogelijk dat deze bovengemiddeld intelligente man, met een achtergrond als marinier en een glansrijke loopbaan bij de recherche, kennelijk zo was afgegleden? Via via (niet de ouders, die wilde ik er niet mee belasten) wist ik met L. in contact te komen en zijn vertrouwen te winnen. Dat zal ongetwijfeld met onze gedeelde achtergrond bij de Rotterdamse politie te maken hebben gehad. Dat wederzijde vertrouwen leidde uiteindelijk tot het samen schrijven van een boek. In De verleiding van het kwaad vertelt L. over zijn motieven, avonturen, verleidingen en valkuilen. Een eerlijk verhaal, dat stopt in 2005, het jaar van publicatie. Maar inmiddels weet ik dat ik moeiteloos enkele hoofdstukken aan het boek zou kunnen toevoegen.

In die volgende jaren werkte L. in een hotel in Zuid-Frankrijk, runde hij in Rotterdam een kringloopwinkel, kwam hij nog enkele keren in aanraking met justitie en verrichtte hij en passant een heldendaad door in een café een man te overmeesteren die net iemand had doodgeschoten. Als ghostwriter van zijn boek bleef ik contact houden met de gevallen rechercheur, al werden de perioden dat ik hem kwijt was steeds langer. Maar de keren dat we elkaar troffen, vaak in twijfelachtige cafés, was er toch steeds weer die klik. Peter R. de Vries, die wist van mijn omgang met L., vroeg me ooit of we vrienden waren en waarschuwde voor het claimende karakter dat jongens uit die kringen kunnen hebben. Voor ik antwoord kon geven voegde De Vries er onmiddellijk aan toe dat hij eigenlijk ‘geen recht van spreken’ had. Hij was immers dik bevriend met Heineken-ontvoerder Cor van Hout.

Vorige week, bijna een jaar nadat ik L. voor het laatst had gesproken, kreeg ik van alle kanten linkjes naar nieuwssites toegestuurd. Richard had weer eens het nieuws gehaald. Nu omdat hij betrokken zou zijn geweest bij een witwaszaak. Als het tegenzit gaat hij binnenkort voor de zoveelste keer de gevangenis in. Maar volgens L. is het allemaal ‘een storm in een glas water’, zo verzekerde hij mij. Het is voor de Rotterdammer te hopen dat de rechter daar ook zo over denkt. Maar wat de uitkomst van de strafzaak ook zal zijn; ook nu blijf ik het contact met de oud-rechercheur koesteren. Daar zullen mensen vast wat van vinden, maar dat kan me geen bal schelen. Ook ik ben soms gevoelig voor de verleiding van het kwaad.