Aanvaller Quincy P.: hoe kon het zo misgaan met de 'messcherpe' 50-voudig international?

“Alles geel met me! Pikachu!” schreeuwt een uitbundige Quincy Promes. Hij zit achter het stuur, maar houdt toch met twee handen een stapel bankbiljetten vast, alsof hij aan het klaverjassen is. Geel is de kleur van het briefgeld waar Promes overduidelijk blij mee is. Hij geeft de biljetten een dikke kus en slingert het filmpje, zo’n acht jaar geleden, tevreden online.

Nou zijn alle profvoetballers stapelgek op geld, schrijver Michel van Egmond verwoordde dat ooit schitterend. Hypocrieter dan voetballers die na een doelpunt het clublogo aflebberen bestaat niet, ze kunnen volgens Van Egmond beter hun bankafschrift kussen. Is dat niet te cynisch? Nee, hoor. Meestal doen voetballers krampachtig over hun geldlust, Georginio Wijnaldum was laatst wel eerlijk. Hij wilde dolgraag afbouwen bij jeugdliefde Feyenoord, maar dan had hij zo veel moeten inleveren. Dat ging hem te ver. In Rotterdam kon hij slechts een jaarsalaris krijgen van tussen de 1 en 2 miljoen euro. Voor die grijpstuivers kwam hij niet naar De Kuip. Hij heeft al een fortuin bij elkaar gevoetbald met droomcontracten bij Liverpool en Paris Saint-Germain, maar het is toch niet genoeg. Leuk en aardig dat sentiment voor Feyenoord, maar de woestijnmiljoenen in Qatar zijn net even aantrekkelijker. Was Wijnaldum eerlijk over.

Wat dat alles met Promes heeft te maken? Alles, het is in een notendop hoe voetballers denken. Kunt u zich met een modaal jaarsalaris wel in proberen te verplaatsen, maar dat heeft geen zin. De rijken en de topvoetballers hebben hun eigen mores. Genoeg bestaat niet en geld werkt verslavend, je hebt steeds meer nodig om je behoeften te bevredigen. Alleen werkt dat bij Promes kennelijk nog wat extremer. Dat zie je in dat filmpje vanuit de auto. Dit is veel meer dan een Amsterdams straatjochie dat trots is het zo ver te hebben geschopt, blij met zijn koninklijke contract in Moskou. Zouden we allemaal zijn, maar bij Promes is het veel meer. Púre geldlust. Een ekster die is losgelaten in een goudsmederij.

Sleutelrol vaderschap 

Uit diezelfde, nog onbezorgde, periode stamt een ander filmpje dat verraadt hoe Promes is gesteld op geld en luxe. Of misschien is het wel status. In de lift, op weg naar zijn penthouse, zoomt hij in op zijn ketting. Zijn riem. Zijn schoenen. Op de twee tassen van juwelier Knoef en Stef, waarin zijn nieuwste peperdure aankopen zitten. Hij rept over straight money blowen, wat dat ook mag zijn. Als pakweg Stefan de Vrij of Frenkie de Jong figureert in zo’n filmpje zouden ze nog diezelfde dag worden vervoerd naar een inrichting, maar Promes is anders, iemand met een heel andere achtergrond.

Toch klinkt hij in 2015 als een doorsnee voetballer als hij bij het Nederlands elftal voor de camera staat van het programma VTBL. Het ontgaat de reguliere voetballiefhebber, die heeft geen enkele interesse in de Russische competitie, maar bondscoach Danny Blind weet wel dat Promes uitstekend presteert bij Spartak Moskou. Daar heeft Promes er dan net zijn eerste seizoen opzitten, het gaat allemaal fantastisch, het is alleen balen dat er soms oude filmpjes opduiken. Dat gedoe over geld en kleding ligt namelijk achter hem, Promes heeft nieuwe prioriteiten. “Ik heb het heel erg naar mijn zin, ik heb een mooi huis, daar woon ik met mijn verloofde en twee kinderen,” zegt hij negen jaar terug. “Ik ben daar op mijn plek.” Eigenlijk is Promes in no-time volwassen geworden, zowel binnen als buiten de lijnen. Hij droomt voorzichtig over een nog grotere club dan Spartak Moskou. “Als je doelen wilt bereiken, moet je bepaalde dingen opgeven. Voor een jonge jongen is dat moeilijk om dat snel door te krijgen, maar gelukkig heb ik op tijd de draad opgepakt. Met de juiste mensen om me heen gaat het nu goed.” Ook het vaderschap gaf een welkom zetje in de juiste richting. “Dat heeft toch wel een sleutelrol gespeeld in mijn leven. Daar is de knop omgegaan, die moest ook om.”

Rotte appel 

Die laatste zin moet vooral voetbaltechnisch worden gelezen. Promes is geschoold in de opleiding van Ajax en hoewel later blijkt dat hij ruimschoots voldoende talent heeft om te schitteren in de Johan Cruijff Arena, komt het niet tot een doorbraak. Hij is te onvolwassen, leeft niet voldoende als een prof en wordt zelfs weggestuurd uit de jeugdopleiding. “Als we rondjes moesten lopen, vroeg ik als eerste: waarom?” vertelt hij in 2019 in de Volkskrant. “Ik was een beetje een ‘ettertje’. Aan voetbalkwaliteiten lag het niet. Het is niet dat ik dat rondje niet wilde lopen. Het was puur: als de trainer zei we gaan rondjes lopen, zei niemand wat. Behalve ik. Ik vroeg: waarom? Ik was wat onhandelbaar. Als je een soort rotte appel bent in een algemene groep, begrijp ik dat ze ervoor kozen mij uit de opleiding te sturen. Ik had het nodig om mezelf wakker te maken, omdat ik er nog niet was. Voor mij was het goed dat ik werd weggestuurd. In die tijd heb ik leren knokken.”

Hier spreekt een volwassen voetballer, gerijpt in het buitenland. Als Promes de ervaren voetbaljournalist Willem Vissers te woord staat, is hij 27 jaar en net een paar maanden speler van Ajax. De Amsterdammers hebben net Real Madrid en Juventus van het veld geblazen, waren vijf seconden verwijderd van de Champions League-finale. Met Promes wil Ajax een volgende stap zetten en er is flink in de buidel getast om de aanvaller te kopen, zo’n 16 miljoen euro. Dat de club uit zijn stad, waar hij eerder is weggestuurd, zo ver wil gaan, is voor hem de ultieme bekroning van een carrière die al jarenlang in de lift zit. Bij Spartak Moskou verdiende hij een toptransfer naar het Spaanse Sevilla, maar de lokroep van zíjn club, waar hij zelfs ballenjongen was, kon hij niet weerstaan. Ook doordat Erik ten Hag daar trainer is, de man die zijn loopbaan eigenhandig reanimeerde bij Go Ahead Eagles. Hij ziet Ten Hag als een soort voetbalvader. “Hij kent me al lang, voordat ik me zo ontwikkelde, en heeft altijd in mij geloofd. Hij ziet soms iets in mij wat ikzelf niet eens zie. Hij brengt drive in mij naar boven. De trainer is tevreden, hij is trots op mij. Aan de andere kant houdt hij me scherp. Het is goed dat iemand met een ander perspectief dat doet.”

Steekpartij op feest

Promes speelt goed bij zijn droomclub en is een vaste waarde bij het Nederlands elftal. Die rare geldfilmpjes zijn iets uit een ver verleden. Maar dan. Een jaar later geeft Promes opnieuw een interview, maar nu heeft de vragensteller geen veren meegenomen. Het weekend daarvoor is Promes gearresteerd. Enkele maanden eerder, in de zomer, zou hij iemand hebben neergestoken tijdens een familiefeest. Maar goed, twee dagen later is Promes alweer vrijgelaten. Het OM ziet geen reden hem langer vast te houden en dat is volgens Promes zelf niet meer dan logisch. Ten Hag heeft hem dat weekend alweer opgesteld, zijn pupil heeft hem namelijk (telefonisch) verzekerd dat hij helemaal niemand heeft gestoken. “In Nederland ben je onschuldig tot het tegendeel is bewezen. We steunen hem en zo staat de hele kleedkamer erin,” aldus Ten Hag. Promes zelf wil ‘alle randzaken’ achter hem laten, zegt hij in gesprek met FOX Sports. “Ik ben vrij en dat zegt denk ik genoeg,” is zo’n beetje het enige wat hij kwijt wil in een gesprek waarin hij opgeruimd en relaxed overkomt.

Een week later gaat Ten Hag in gesprek met De Telegraaf nog maar eens vierkant achter Promes staan. “Nu hij mij persoonlijk heeft gezegd dat hij het niet heeft gedaan, vertrouw ik hem.” En: “Formeel zeg ik: het ligt bij justitie. Er wordt onderzoek gedaan. En uiteindelijk zal blijken wat er is gebeurd. Tot het tegendeel wordt bewezen, is Quincy onschuldig.”

Gek dat Ajax blind vertrouwt op de speler. Justitie heeft dan allang ingefluisterd dat Promes ook carrière zou maken in de drugshandel

Met de wetenschap van nu is het gek dat Ajax blind vertrouwt op hun speler. Justitie heeft de club namelijk allang ingefluisterd dat Promes op hun radar is verschenen. Naast het voetbal zou hij ook serieus carrière maken in de drugsindustrie. Promes is telefonisch afgeluisterd en zo zijn ze op het spoor gekomen van het steekincident. Dat is op dat moment al bijna een half jaar geleden, aangiftes liggen dan nog niet op het bureau, het zijn de taps die hem nu een verdachte maken van een steekincident. Het morele kompas van Ajax mag dan in eerste instantie haperen, de Amsterdammers zien de bui hangen en zetten Promes in de etalage. Geen club in West-Europa die geïnteresseerd is in een speler die in zo’n zaak verwikkeld is, maar Spartak Moskou wordt niet belemmerd door ethische bezwaren. Voor een zacht prijsje, 8,5 miljoen euro, kan het de voormalige sterspeler terugkrijgen, een deal waarover geen twee keer hoeft te worden nagedacht.

Verkeerde connecties?

Waar Ajax niet weet hoe snel ze Promes moeten slijten, blijft hij welkom bij het Nederlands elftal. Bondscoach Frank de Boer selecteert hem die zomer ‘gewoon’ voor het EK van 2020 (vanwege corona gespeeld in 2021). Het standaardriedeltje over ‘onschuldig tot het tegendeel…’ wordt afgedraaid. Pas met de aanstelling van Louis van Gaal komt de interlandcarrière van Promes ten einde.

Van Gaal wil geen spelers in zijn selectie die in verband worden gebracht met zulke praktijken. Het gaat immers niet meer alleen over dat steekincident, maar dan ook over grootschalige drugshandel. Waarom laat een voetballer van het kaliber Promes zich in met zulke zaken? Het is onderhand volledig ondergesneeuwd vanwege alle excessen waarmee hij de krant haalt, maar we hebben het over een speler die niet minder dan vijftig keer voor Oranje speelde. Die vele miljoenen verdiende in de Russische, Spaanse en Nederlandse competitie. Heeft hij verkeerde connecties? Is hij bij Ajax in Amsterdam, toen hij zo gelukkig en volwassen oogde, herenigd met jeugdvrienden die het criminele pad bewandelen? Zou allemaal kunnen, maar misschien ligt de oorsprong van zijn foute keuzes wel in de strekking van het begin van dit verhaal. Is het die geldhunkering die alle topvoetballers kwelt, maar Promes net even wat meer.

‘Er zijn mensen in de familie voor wie ik doodmaak. Jullie hebben geluk dat ik niet meer met een vuurwapen loop, want anders was dit nog lelijker gelopen’

Kijk alleen maar naar het breed uitgemeten steekincident waarvoor hij is veroordeeld tot anderhalf jaar cel. De aanleiding voor zijn daad? Juist, geld. “Ja, oké, mijn loyaliteit is naar mijn tante: wie van haar pikt, maak ik af,” zegt Promes de nacht na het incident aan de telefoon tegen zijn vader. “Punt uit. Wie van jou pikt, maak ik af. Wie van mijn moeder pikt, maak ik af. Er zijn bepaalde mensen in de familie voor wie ik doodmaak. Punt uit. (...) Jullie hebben geluk dat ik niet meer met een vuurwapen loop, want anders was die tori (verhaal, red.) nog lelijker gelopen.”

Loyaliteit naar zijn familie zal ook een rol spelen, maar ‘pikken’ pikt Promes dus duidelijk niet. Het is taal die haaks staat op de goedlachse verschijning die hij voor de camera is in zijn Ajax-periode. Promes manifesteert zich als een vrolijke vrijbuiter, ook als sfeermaker heeft hij een belangrijke rol bij het Nederlands elftal. Het lijkt allemaal lichtjaren geleden, verhalen over Promes gaan alleen nog over die andere, duistere kant. De voetballer werd langzaamaan crimineel en dat doet zijn voormalige voetbalvader pijn. “Het raakt me zeer,” zegt Ten Hag in 2022. “Ik ben diep bedroefd over waar hij in verzeild is geraakt.”

Nederland, Dubai of toch weer Moskou? 

Het is haast niet meer te geloven dat Erik ten Hag en Ajax blind vertrouwden op de goedlachse voetballer. Het beeld van die vrolijke snuiter is de afgelopen jaren volledig verdampt. Dat komt enerzijds omdat Quincy Promes inmiddels een veroordeeld crimineel is. Wegens het neersteken van zijn neef staat nog anderhalf jaar cel open, daarbovenop kwam een gevangenisstraf van zes jaar wegens zijn (grote) aandeel in twee cocaïnetransporten.

Maar dat is niet het hele verhaal. Promes is niet simpelweg die voetballer die op het verkeerde pad is geraakt, dat zijn er immers zoveel. Het is ook de speler die voortdurende zijn middelvinger opstak naar het land dat hij vijftig keer vertegenwoordigde. Dat hij geen enkele verantwoording nam tijdens de strafzaken valt ergens nog te begrijpen. Als hij één voet zet op Nederlandse bodem staat hij gelijk onder arrest, vandaar dat hij nooit aanwezig was tijdens een zitting. Iedereen dacht dat Promes de rest van zijn leven veilig in Rusland zou slijten, dat land gaat hem namelijk nooit uitleveren aan Nederland. Een Russisch paspoort zou al in de maak zijn. Maar dan gaat hij ook in Dubai in de fout en liggen de kaarten anders.

Bekijk ook

Bronnen: 'Quincy Promes is weer vrijgelaten door Dubaiaanse autoriteiten'

Ondertussen loopt er nog steeds een uitleveringsverzoek van Nederland omdat de voetballer zo'n 7,5 jaar aan gevangenisstraf heeft openstaan.

Als vroege twintiger zegt hij tegen VTBL als speler van Oranje dat malle geldgedoe te hebben afgezworen, het vaderschap had hem zo veranderd. Maar als begin dertiger lijkt Promes wat dat betreft terug bij af. Hij doet niks anders dan koketteren met zijn luxeleventje. Hij kan dan wel veroordeeld zijn en in Dubai een verkeersongeval hebben veroorzaakt, maar kijk mij eens genieten van mijn leven! Wie doet mij wat? Dat is de onderliggende boodschap van al zijn berichten op kekke Instagram-plaatjes.

Afgelopen februari pronkte hij nog met zijn nieuwe vriendin, rapper DreamDoll (bij de burgerlijke stand bekend als Tabatha Robinson). De twee feestten erop los in Dubai, maar misschien is het binnenkort definitief uit met de pret. Vanwege dat verkeersongeval mocht hij de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) al niet verlaten, op verzoek van onze autoriteiten werd hij later gearresteerd. Aangezien Nederland en VAE een uitleveringsverdrag hebben, leek één en één twee. Maar toen zou ook Rusland zo’n verzoek hebben gedaan. Daar heeft Promes namelijk nog wat rekeningen openstaan. Volgens de deskundigen maakt dat geen verschil, het eerste verzoek kwam uit Nederland en dat heeft dan het eerste recht. Toen werd het echter stil.

Op de achtergrond gebeurt waarschijnlijk van alles, maar Promes zit nog steeds in Dubai. Althans, we hopen dat deze tekst op dit moment nog niet achterhaald is, want de actualiteiten rond Quincy Promes volgen elkaar de laatste jaren in een moordend tempo op. Spartak Moskou maakte onlangs bekend geen salaris meer over te maken, tegelijkertijd hoopt de club snel weer over hun aanvaller te beschikken. Bij Spartak spreken ze immers over een ‘legende’. “Hij is boos over wat er met hem gebeurt,” zei algemeen directeur Oleg Malyshev. “We hopen echt dat we hem de kans kunnen geven dat hij weer bij ons komt trainen en hij weer in vorm komt.” Spartak Moskou is dus niet de enige partij die hoopt Promes snel te kunnen begroeten, al zal dat in het Nederlandse geval een stuk minder hartelijk zijn…