Misdaadcolumn: Denkend aan Holland

Ik bevind me al enige tijd in een stad ver van Nederland. Lang genoeg om mezelf te wagen aan enkele bespiegelingen. Ten eerste is het me opgevallen dat veel mensen hier Nederland nog altijd zien als het vriendelijke landje van kaas, tulpen en molens. Als ik vertel dat er ook een andere kant is, word ik verbaasd aangekeken. Liquidaties, echt? Verkeershufters, echt? Drugscriminaliteit, werkelijk? Agressie in het openbaar vervoer, meen je dat nou? Een zeer grote actiebereidheid, of het nu gaat om klimaat, Palestijnen, boeren of corona, heeft men daar dan tijd voor? En kraakt Nederland aan alle kanten door een niet in te dammen stroom aan asielzoekers en economische vluchtelingen? Jawel meneer, zeker mevrouw. Het VVV zal niet blij zijn met me, maar mooier kan ik het niet maken.

Dan de stad waarin ik nu ben. Bijna 500.000 inwoners, de agglomeratie telt bijna het driedubbele. Genoeg individuen dus om elkaar af en toe flink in de weg te zitten, dan wel het leven zuur te maken. De zon schijnt bijna het hele jaar en door de verzengende hitte in de zomermaanden zou je korte lontjes kunnen verwachten. Het verkeer is vrij chaotisch; het recept voor irritaties of af en toe een vette road rage. En dan leven er ook nog vele culturen door elkaar heen. Waar dat toe kan leiden kunnen we dagelijks in de krant lezen.

Een vrouw kan hier nog in kleding naar keuze ongestoord over straat, zonder na-gesist te worden of te worden uitgemaakt voor slet

Maar niets van dit alles is van toepassing op mijn huidige stek. Als rechtgeaarde Nederlander weet ik eerlijk gezegd niet wat ik meemaak. Deze week was ik bijvoorbeeld getuige van een buscontrole. Die werd uitgevoerd door één man in spijkerbroek met een polo van het vervoersbedrijf. Met een scanapparaat in de hand deed hij zijn ronde. Een praatje hier, een grapje daar – er viel geen onvertogen woord. Ik dacht nog dat het misschien een bedrieglijke momentopname was. Maar nee hoor, zo verzekerde mijn reisgenoot me, er zijn nooit opstootjes.

’s Avonds verzamelt de jeugd zich op de uitgestrekte boulevard. Er wordt gevoetbald, volleybal gespeeld, geflirt en gelachen. Onwillekeurig zoek ik naar lieden die, naar goed Schevenings en Zandvoorts gebruik, de boel komen verstieren. Maar ze zijn in geen velden of wegen te zien. En niet eens omdat er nou zoveel politie aanwezig is, integendeel, het zit gewoon niet in de cultuur.

Hetzelfde beeld valt op in de talrijke uitgaansstraten in de stad. Door het aangename klimaat zitten de terrassen elke avond vol. Nog nooit vechtpartijen, opstootjes of andere narigheid gezien. En sinds ik hier ben heb ook nog nooit iets van zware criminaliteit. Een vrouw kan hier nog in kleding naar keuze ongestoord over straat, zonder na-gesist te worden of te worden uitgemaakt voor slet. Ik moet me soms in de arm knijpen om te checken of ik het allemaal wel goed zie. Ja dus. En mijn oordeel is niet gebaseerd op de oppervlakkige waarneming van de gemiddelde toerist, maar echt van binnenuit. Daar komt bij dat ik als ex-politieman en ervaren misdaadjournalist echt niet naïef ben. Misschien zijn mijn waarnemingen daarom juist zo onthutsend.

Ik bemerk dat ik in Nederland veel dingen gewoon ben gaan vinden die helemaal niet gewoon zijn. Het ís niet gewoon dat de dodenherdenking verstoord dreigt te worden, oudjes worden opgelicht en beroofd, jongeren voor een paar honderd euro bommen plaatsen of drugs uithalen, buschauffeurs worden neergestoken en uitgaansgeweld schering en inslag is. Ik had van dit alles al zo’n vermoeden, maar door een tijdje ergens rond te lopen om te zien hoe het ook kan (en in Nederland ooit was) is het erg confronterend. Wat zeg ik? Het is om je kapot te schamen.