Dienstplicht als wapen tegen criminaliteit

Er gaan stemmen op voor de herinvoering van de dienstplicht. Deze oude discussie werd onlangs aangezwengeld door CDA-leider Wopke Hoekstra en defensiespecialist Dick Zandee. Als ik het goed begrijp zouden jongeren voor de keuze moeten worden gesteld: of een tijd als militair dienen, of een maatschappelijke dienstplicht vervullen. Het is natuurlijk helder waarom dit idee juist nu weer de kop opsteekt. Het heeft alles te maken met de nieuwe werkelijkheid op het gebied van defensie. Nog niet zo lang geleden werd de krijgsmacht gezien als een te dure organisatie die niet snel genoeg kon worden afgeslankt. Weg met die peperdure tanks, weg met al die kazernes en weg met al dat personeel. De oorlog in Oekraïne heeft die visie behoorlijk doen kantelen.

Kijkend naar de criminaliteitscijfers is het misschien helemaal niet zo’n slecht idee om die dienstplicht opnieuw in te voeren. Wie zijn er recentelijk verantwoordelijk voor een explosie aan messengeweld? Jongeren, soms zelf kinderen. Wie zorgen ervoor dat uitgaan niet altijd meer een pretje is? Horecaondernemers zijn daar duidelijk over: ook weer jongeren. Een café-eigenaar zei onlangs in een krant dat het uitgaanspubliek sinds de laatste lockdown losgelagen lijkt te zijn, er wordt meer geknokt en vernield dan ooit. En wie zijn het die bezwijken voor de verleidingen van de georganiseerde misdaad? Wie laten zich ronselen voor het uithalen van drugs in de Rotterdamse haven? Juist, ook weer jongemannen. Misschien komt het allemaal door verveling of het gebrek aan perspectief in het leven. We lezen vaak dat jongeren het moeilijk hebben. Dat ze worstelen met depressies en angsten. Sociale media schrijven voor aan welk beeld je moet voldoen. Succes wordt afgemeten aan het aantal likes en volgers. In sommige kringen staan jongeren elkaar in gangsterraps naar het leven. De politie ‘monitort’ die ontwikkelingen al jaren, maar heeft er overduidelijk geen antwoord op. Een deel van de jongeren lijkt steeds meer een onbereikbare groep te worden.

Wat heeft dit allemaal met de dienstplicht te maken? Toen ik 16 jaar was en niet goed wist wat ik moest doen met mijn leven plofte er een brief op de mat. Afzender: het ministerie van Defensie. De tekst was niet bepaald vrijblijvend. Op die en die dag moest ik me melden op een selectiecentrum in Delft. En daar ging ik, met de trein. Amper nog baardgroei, pakje brood mee van huis, het hart vol angstige opwinding. Eenmaal in Delft ontmoette ik leeftijdgenoten. Allemaal in hetzelfde schuitje. En iedereen wist: hier is geen ontsnappen aan. Je was onderdeel van een geoliede organisatie waarin het even niet ging om het individu. Een jaar later volgde een tweede brief. Op 5 maart 1980 melden op het station in Apeldoorn, waar enkele drietonners (militaire vrachtwagens) klaar zouden staan om een nieuwe lichting dienstplichtigen naar de Koning Willem III-kazerne te brengen.

Om vier uur ’s ochtends je bed uit geschreeuwd worden voor een slotenmars is niet leuk. En in de stromende regen een tentje opzetten is ook niet echt een lolletje. Maar het was wel leerzaam

De diensttijd duurde veertien maanden. En nee, het was niet altijd leuk. Om vier uur ’s ochtends je bed uit geschreeuwd worden voor een slotenmars is niet per se leuk. En midden op de Veluwe in de stromende regen een tentje opzetten is ook niet echt een lolletje. Maar het was wel leerzaam. Je leerde dat het leven ook niet-leuke dingen brengt. Dat er soms tegenslag is en dat moeders er niet altijd is om je lievelingseten op tafel te zetten en je bed op te maken. In het weekend was je te moe om rottigheid uit te halen en anders was er wel de dreiging van de strenge krijgstucht, die je snel op andere gedachten bracht. Misschien is het dus geen slecht idee om de huidige generatie jongeren zo’n leerproces mee te geven. Of het haalbaar is, valt natuurlijk nog maar te bezien. Want onze huidige overheid blinkt niet bepaald uit in daadkracht en brengt bewindslieden voort die ook wel een schop onder hun kont kunnen gebruiken.