Is benauwde atmosfeer in zwaar christelijke kringen voedingsbodem voor ernstige delicten?

Volgende week horen dominee Henk J. en zijn vrouw Gerritdina J. uit het Zuid-Hollandse Ouddorp welke straf ze krijgen voor het stelselmatig mishandelen van zes van hun acht kinderen. Uit de recente rechtszaak en de getuigenissen onlangs bij het actualiteitenprogramma Op1 is duidelijk geworden dat naastenliefde in huize J. ver te zoeken was. Een van de zoons heeft bij de politie verklaard dat hij vrijwel dagelijks klappen kreeg. Anderen spraken van ernstige mishandeling met kleerhangers, een stofzuigerbuis en een koekenpan. Verder zouden kinderen met het hoofd onder water zijn gehouden in een afwasteil.

“Het was de matte blik in hun ogen die me vol raakte,” schreef AD-columniste Angela de Jong een dag na de uitzending van Op1. “Ik zag geen woede of rancune naar hun ouders, maar pijn, verdriet en schaamte, iets waar zoveel slachtoffers mee worstelden. Ze waren ontstellend eerlijk. Gerdien vertelde hoe ze eerst zelf een mishandelaar moest worden om in te zien dat haar eigen jeugd niet normaal was geweest. En Aart vertelde dat hij zijn baby niet durft te verschonen omdat het gehuil hem flashbacks geeft naar het machteloze gevoel uit zijn jeugd.” De mishandelingen hebben volgens het OM plaatsgevonden in Elspeet, Arnemuiden, Nieuwe-Tonge en Voorburg, in de periode 1992-2021. Dat is me nogal een tijd. Lang genoeg om de jeugd van zes kinderen volledig aar de knoppen te helpen.

Maar Henk en Gerritdina zijn zich van geen kwaad bewust. Met het hoofd deemoedig gebogen, zoals alleen vrome kerkgangers dat kunnen, hoorden ze in de rechtbank de beschuldigingen aan. De aangiften waren het gevolg van ‘een complot’, zo sputterde de dominee tegen, de verklaringen waren verzonnen. “Ik zit hier met een verscheurd hart,” sprak moeder Gerritdina. Haar man, die door het landelijk bestuur van de Hersteld Hervormde Kerk uit het ambt is gezet, mopperde dat zijn leven is geruïneerd. Erg overtuigend klonk het verweer van het echtpaar niet. Volgens de officier van justitie vormen de verklaringen van de kinderen voldoende bewijs, zeker in combinatie met belastende uitspraken van de ouders zelf in tapgesprekken. Dat Henk J. in een van de verhoren heeft verklaard dat zijn vrouw ‘de handen wel los had zitten’ helpt ook niet echt mee.

Het is niet verwonderlijk dat de strafzaak tegen het domineesechtpaar zoveel aandacht trekt. Juist in gesloten, zwaar christelijke kringen zou je verwachten dat er netjes binnen de lijntjes wordt gekleurd. Het tegendeel is vaak het geval. Misschien is die benauwde atmosfeer juist een voedingsbodem voor uitspattingen. Vorig jaar nog werd de 62-jarige Teunis van de M. uit Hardinxveld-Giessendam tot vijf jaar cel en tbs veroordeeld voor seksueel misbruik van zes dochters en één kleindochter. Het misbruik van de meisjes uit het zeer vrome gezin met zestien kinderen startte telkens rond hun 5de jaar en eindigde in de pubertijd. “Dan was het de beurt aan een jongere dochter,” aldus de aanklaagster in het requisitoir.

Maar gelukkig is de kerk vergevingsgezind. Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen. Op de website Het Gekrookte Riet (een of andere afsplitsing van de Hervormde Kerk) trekt een zekere M.G. van der Hoeven de hele gang van zaken rond de schorsing van Henk J. in twijfel. “Zowel media als de kerk handelen tegen Gods Woord in. In dit geval is er sprake van een privéaangelegenheid tussen ouders en kinderen, waarbij een aantal kinderen samen met een advocaat een rechterlijke procedure heeft aangespannen tegen beide ouders. Ook zijn de kinderen naar de media gestapt om het publiekelijk te maken. Ook dat is een totaal on-Bijbelse gang van zaken.” We snappen Van der Hoeven. Het komt er eigenlijk op neer dat J. niet geschorst had mogen worden omdat hij zijn kinderen in de privésfeer heeft mishandeld.

Gelukkig baseert de rechter zich volgende week op een ander boek.