Jarenlange angstcultuur bij DWDD door Matthijs van Nieuwkerk: ‘Alsof de duivel in hem kroop’

Na een uitgebreid onderzoek was het gisteren zover een plaatste De Volkskrant het artikel In de succesvolle tv-machine van DWDD werd menig redacteur vermalen. Voor het stuk sprak het dagblad ruim zeventig oud-medewerkers. Ruim vijftig van hen spreken zich uit over dat er structureel grensoverschrijdend gedrag plaatsvond op de werkvloer. Uit de gesprekken wordt opgemaakt dat Van Nieuwkerk – die het programma vijftien jaar lang presenteerde – extreme woede-uitbarstingen had.

Zo blijkt uit de reconstructie die het dagblad plaatste dat Van Nieuwkerk behoorlijk tegen een geluidsman uitviel na een technische fout:

'Maar direct na de uitzending beent Van Nieuwkerk met grote passen de trap op naar de ruimte boven de studio. Daar wachten redacteuren, gastvrouwen, de regisseur, de eindredacteur. Zeven getuigen verklaren tegenover de Volkskrant wat er dan gebeurt.

‘Wíé is hier verantwoordelijk voor?’, schreeuwt Van Nieuwkerk.

Even later staat hij tegenover een geluidsman. Hun hoofden zijn dicht bij elkaar. ‘Wat stá je daar nou man?’, schreeuwt Van Nieuwkerk.

Dan begint hij te razen. Zijn woede is zo extreem dat velen het zich drie jaar na dato nog herinneren. ‘Het was’, zegt een redacteur, ‘alsof de duivel in hem kroop.’

Intimiderend

Uit het stuk van de Volkskrant blijkt dat Van Nieuwkerk medewerkers toeschreeuwde, intimideerde en vernederde: “Deadlines, gasten afbellen, uitzendingen omgooien, fouten, teleurstellingen, ruzies, gesnauw, geschreeuw – het hoort bij een talkshow. Maar wat hier gebeurt, is anders, ­zeggen medewerkers. De presentator is onberekenbaar, onvoorspelbaar en kan zomaar in woede ontvlammen. ‘Kun je dan niks?’, roept hij. Of: ‘Wie uit 2 mavo heeft dit gemaakt?’ Of: ‘Jij bent níéts waard.'"

Medewerkers voelden zich door dit gedrag onveilig en gestrest, en tientallen van hen kampten met burn-outs en psychische klachten. Maar niet alleen Van Nieuwkerk zou verantwoordelijk zijn voor een ziekmakende werkomgeving, ook hoofd- en eindredacteur Dieuwke Wynia zou zich hieraan schuldig hebben gemaakt.

BNNVARA greep niet in

Uit het stuk van de Volkskrant blijkt dat de top van BNNVARA meerdere keren is gewaarschuwd over de ziekmakende werkomgeving bij de talkshow, maar zou hebben weggekeken. De eerste meldingen over het gedrag van Van Nieuwkerk kwamen in 2010 en 2011 binnen, maar werden volgens bronnen van de Volkskrant gebagatelliseerd en weggekeken.

Pas als in het laatste seizoen een nieuwe eindredacteur (Cécile Koekkoek) wordt aangenomen, verandert er iets. Zo biedt Van Nieuwkerk na een nieuw incident met een geluidsman in 2019 zijn excuses aan aan de redactie. De presentator huilde en zou hebben gezegd dat het hem soms zwart voor de ogen wordt. Hij deelde dat hij daar niet trotst op is en dat hij ‘gif’ in zijn hoofd heeft. Iets waarvoor hij in therapie zou moeten.

Reactie Matthijs en Dieuwke

In een schriftelijke reactie op het stuk in de Volkskrant laat Van Nieuwkerk weten dat het hem spijt “dat we kennelijk toch niet iedereen een veilig en prettig gevoel hebben kunnen geven en dat het zelfs collega’s ziek heeft gemaakt.” Ook zou hij hebben toegegeven dat hij milder naar zijn redacteuren had moeten kijken.

Voormalig hoofd- en eindredacteur Dieuwke Wynia bevestigde aan de Volkskrant dat Van Nieuwkerk extreme woedeaanvallen kon hebben. Medewerkers beweren dat ook Wynia zich schuldig maakte aan grensoverschrijdend gedrag. Daarop reageerde Wynia het volgende: “In het heetst van de strijd gebruik je soms grote woorden. Dat heb ik zeker ook gedaan.” Ze geeft aan het pijnlijk te vinden dat haar oud-collega's haar daar nooit op aanspraken. “Dat geeft aan dat de cultuur op onze werkvloer minder open was dan ik toen dacht."