Misdaadklassieker: 104 gestoorde seconden

Voor de misdaadklassieker van deze week gaan we terug naar eind 2015, wanneer Panorama het verhaal optekent van de krankzinnige MC-gerelateerde schietpartij die op bewakingscamera bleek vastgelegd te zijn.

Exclusief: eindelijk het complete verhaal

EVEN IS HET OORLOG AAN DE MEDOCLAAN

104 GESTOORDE SECONDEN

Het is zonder twijfel een van de meest spectaculaire filmpjes in de Nederlandse misdaadgeschiedenis: die van de No Surrender-schietpartij op de Eindhovense Medoclaan, in oktober 2014. Waar ging het over? Wie waren hierbij betrokken? En wat is de rol van de politie-informant? Exclusief in Panorama: het complete verhaal.

Tekst Hendrik Jan Korterink 

Veel Panorama-lezers zullen het filmpje op YouTube hebben gezien. De schietpartij op zaterdag 4 oktober 2014 bij een villa aan de Medoclaan in Eindhoven, waar een groepje mannen met jacks van No Surrender arriveert en in gevecht raakt met twee mannen uit de villa. Het filmpje duurt nog geen twee minuten en op het eerste gezicht lijkt het een soort slapstick: mannen die op elkaar schieten, wegrennen, struikelen, door een hond worden gebeten en het hazenpad kiezen. Ruim een jaar later zijn de kruitdampen opgetrokken en is duidelijk dat het maar weinig had gescheeld of het was deze middag op een bloedbad uitgelopen. Nu raakt niemand gewond, maar voor zeker twee van de aanvallers scheelde het maar een haartje of ze hadden het loodje gelegd. Slechts dankzij razendsnelle reflexen én kogelwerende vesten overleven zij. Om van een mogelijk ander scenario nog maar te zwijgen: als de schutter erin geslaagd zou zijn het wapenarsenaal in de villa tijdig te bereiken, waren de zeven indringers vermoedelijk getrakteerd op salvo’s uit automatische wapens en hadden ze het geen van allen overleefd.

De Medoclaan ligt in een rustige buitenwijk van Eindhoven, aan de Boschdijk. Wat rijtjeshuizen, twee-onder-een-kap, met veel groen. De villa aan de Medoclaan ligt wat achteraf, verscholen tussen bomen en afgeschermd met een hek. Het is onmogelijk het pand ongezien te benaderen: van grote afstand kun je bezoekers al aan zien komen. Twee camera’s bestrijken de voorkant en een groot deel van de toegangsweg. De villa wordt sinds november 2013 gehuurd door William D. (43) uit Maasdriel. Hij woont daar alleen, hij is sinds enige tijd gescheiden. Hij krijgt regelmatig bezoek van Michel G. (35) uit Helmond. Ze sporten vaak samen.

William heeft een conflict over een partij drugs met David (24) uit Eindhoven. David rijdt meestal in een zwarte Audi die op naam staat van de vriendin van een buurjongen. Met die Audi komt hij op woensdag 1 oktober, drie dagen voor de schietpartij, rond één uur ’s middags langs bij de villa aan de Medoclaan, waar William en Michel allebei aanwezig zijn. Michel bemoeit zich niet met het gesprek, maar krijgt wel mee waar het over gaat. David zegt volgens Michel iets als: “Je komt er wel achter wie ik ben en dan zit je zwaar in de problemen.” William krijgt daarna via zijn PGP-telefoon (‘Pretty Good Privacy’) de boodschap dat hij het dreigement van David serieus moet nemen: anders kunnen ze beiden worden ontvoerd en vermoord. Maar geen van beiden voelen zich heel erg bedreigd: William D. staat wat hoger in de criminele pikorde dan David. Daar komt bij dat David constateert dat er een behoorlijk arsenaal met automatische vuurwapens in de villa aanwezig is. Bovendien kan het hem onmogelijk ontgaan dat er beveiligingscamera’s hangen: de beelden daarvan ziet hij binnen op een groot scherm.

Mislukte ontvoering

David meent recht te hebben op geld van William, maar hoe krijg je dat? David is zelf geen lid van een motorclub, maar zijn beste vrienden wel. Het No Surrender-bezoek van die zaterdagmiddag moet in dat licht worden gezien: William duidelijk maken dat David geen eenpitter is die je gemakkelijk een poot uit kunt draaien, maar dat hij bij een groep motorjongens hoort. Een deel van die achterban gaat mee op deze missie.

In veel berichten over deze zaak wordt verbazing uitgesproken over het feit dat de bezoekers zo in vol ornaat van No Surrender naar de villa gaan. Terwijl ze weten dat er camera’s hangen. De hesjes dienen waarschijnlijk als signaal: dit is een actie van No Surrender. Omdat de tegenpartij gelinkt wordt aan Satudarah. Ze gaan er waarschijnlijk niet vanuit dat er met scherp geschoten wordt, al houden ze er gezien hun eigen uitrusting wel rekening mee. Ze dragen immers kogelvrije vesten. Het is misschien wel echt de bedoeling het ‘als heren onder elkaar’ uit te praten. Dat is ook wat buurtbewoners opvingen: “Zullen we erover praten?”

Maar toch: zeven man sterk. Met drie man in de Audi van David en vier in een Mercedes Vito-bus. Michel G. vertelt later tegen de politie dat er op die woensdag al gedreigd wordt met ontvoering. In motorkringen leeft sterk de gedachte dat de bus op zaterdag inderdaad daarvoor dient.

Toeval, geruchten, wilde verhalen? Terwijl er zeven man van No Surrender op oorlogspad zijn naar de Medoclaan, cirkelen er in de directe omgeving motorjongens van Satudarah. Die uiteraard beweren dat dit toeval is en iets anders is niet te bewijzen. Feit is dat kort na de schietpartij net aan de overkant van de Boschdijk, op hooguit enkele honderden meters afstand, mannen van Satudarah met hun motoren staande worden gehouden en dat de politie noteert dat men de indruk heeft dat deze hier zijn in het kader van observatie.

De motormannen die David meeneemt, zijn niet de eerste de besten. Sven van Z. (26) uit Rotterdam en Sebastiaan (‘Bas’) ter W. (38) uit Amsterdam vormen de kopgroep. Beiden zijn Afghanistan-veteranen. Sven is de bekendste van het stel: hij is prominent in beeld in de aflevering waar Johnny de Mol en Guus Meeuwis voor hun televisieprogramma op bezoek zijn bij No Surrender en verschillende inwijdingsrituelen mogen filmen. Sven is daar een van de boksers die kandidaten een flink pak slaag geven.

Bas ter W. is sergeant-at-arms van het Amsterdamse chapter van No Surrender, als opvolger van de ook niet geheel onbekende vroegere freefighter Dick V. Bas is berucht als portier, waarbij hij soms extreem veel geweld gebruikte. Hij zou aan Afghanistan een posttraumatische stressstoornis hebben overgehouden. Het Parool noemt hem een psychopaat. Toch lijkt het even de goede kant op te gaan als hij een opleiding volgt als obductie-assistent, waarbij hij leert hoe je een patholoog-anatoom kunt helpen bij het vaststellen van de doodsoorzaak bij verdachte sterfgevallen. Op een of andere manier is die carrière in het slop geraakt.

Ook van de partij: de dan 39-jarige oud-marinier en Afghanistan-veteraan Pieter van T. (‘Tuur’) uit Tilburg. Vicepresident van het chapter Breda van No Surrender; heeft regelmatig contact met Sven, en staat bekend als persoonlijk beveiliger van Klaas Otto, de baas van No Surrender. Kortom, een illuster gezelschap, ook zonder dat je alles van hun achtergrond weet. Ze houden er rekening mee dat hen een warm onthaal te wachten kan staan: ze zijn gewapend en dragen kogelwerende vesten.

Het speelt zich allemaal af op zaterdagmiddag vanaf kwart voor vier. De bewakingsbeelden geven de Amerikaanse tijdregistratie door.

Om 3.47.15 komt de Audi aanrijden. David stapt als eerste uit en loopt naar het hek van de villa.

3.47.36 Sven van Z. zit voorin de Audi. Hij stapt uit en loopt ook naar het hek loopt, even later gevolgd door Bas ter W. die achterin de Audi zit. Op de achtergrond is de Mercedes Vito al te zien.

3.48.04 William D. en Michel G., die in de villa waren, komen naar buiten, vermoedelijk door het geblaf van Astor, de herdershond. Sven zegt tegen William: “Mijn broeder krijgt nog geld van jou” en hij wijst naar David. Daar moeten ze over praten. Het wordt geen goed gesprek. William zegt: “Oprotten!” Sven en Bas doen hun jacks open en laten zien dat het menens is: beiden hebben een vuurwapen in de broeksband.

3.48.39 William en Michel lopen terug naar de villa. Sven, Bas en David rennen door het hek, achter hen aan. Sven geeft een tik aan de hond, die meteen afdruipt. Een commandotruc, en Sven is een hondenkenner. De mannen weten dat er zware wapens in de villa liggen en dat Michel een zeer ervaren schutter is. Als die de kans krijgt bij die wapens te komen, hebben ze geen schijn van kans. Sven heeft een wapen in zijn rechterhand, met zijn linkerhand wijst hij naar William: die moeten ze hebben.

Op de oprit, voor de villa, staat de zwarte Mercedes van William D. geparkeerd. David verschuilt zich achter de auto en wenkt naar de mannen in de Vito. Sven en Bas rennen door naar de villa.

Daar speelt zich in enkele seconden iets af dat niet goed op de beelden te zien is. William verklaart bij de politie dat op het moment dat hij de sleutel in het slot doet, hij door Sven in zijn rug wordt getrapt. Hij valt, maar kan nog wel een trap uitdelen. Michel is ook gevallen, dat is nog net te zien. Niet te zien: op dit moment schiet Sven de enige kogel af die de binnendringers hebben gelost. Het is een schot in de lucht.

3.48.48 Al vallend, of liggend op de grond, schiet Michel op Bas, die vol in zijn borst wordt geraakt en door de kracht van het schot loskomt van de grond. Eén geluk: hij draagt een kogelwerend vest. Ook Sven overleeft ternauwernood, en slechts dankzij razendsnelle reflexen: hij krijgt van dichtbij het pistool van Michel op zijn hoofd. Er worden twee kogels op hem afgevuurd. De ene schampt links langs zijn hoofd, de andere rechts. Zijn oor wordt geraakt. Tijd om te vluchten.

De vier inzittenden van de Vito zijn in de tussentijd ook door het hek gerend, maar als het schieten begint maken ze ijlings rechtsomkeert, waarbij een van hen door de inmiddels weer bij zijn positieven gekomen hond wordt gebeten. Sven en Bas rennen weg, David is nog op het terrein, in de buurt van de zwarte Mercedes, Michel neemt hem onder vuur. Dat is op de beelden goed te zien: links het wapen waar rook uit komt, rechts de vluchtende David die van enkele meters afstand twee keer in zijn rug wordt geraakt. Een derde kogel treft de achterruit van de Mercedes, die aan gruzelementen spat.

3.48.59 Slechts 104 seconden na Davids entree zijn alle indringers zijn vertrokken. William en Michel willen wegrijden in de Mercedes, maar als ze de kapotte achterruit zien laten ze die staan. Michel, die met een BMW was  gekomen, gaat er met die auto vandoor, al of niet samen met William, dat is niet helemaal duidelijk. Het enige wat ze meenemen zijn de zware wapens uit de villa, de bijbehorende munitie blijft achter. En minstens zo interessant: de videobanden van de bewakingsbeelden. Er zal in de loop van het proces ongetwijfeld om een reconstructie worden gevraagd en dat zal wellicht duidelijk worden hoeveel schoten er zijn gelost en door wie. Mogelijk is er door de indringers in totaal maar één schot afgevuurd: door Sven, toen hij achter Michel aanrende en in de lucht schoot. Op de beelden is ook nog te zien dat een van de mannen uit de Vito een wapen op Michel richt, waarna Michel op hém schiet, maar het is niet waarneembaar dat er inderdaad een kogel is afgevuurd door de man uit de Vito.

15.51 uur (Nederlandse tijdregistratie) Bij de meldkamer komen de eerste meldingen over de schietpartij binnen. Tal van buren hebben gebeld. De politie rukt meteen uit. Agenten treffen bij de villa de loslopende hond aan; een zwarte Mercedes met een schot in de achterruit en veel kogelhulzen. Tegelijkertijd worden op de Rijnstraat, een paar honderd meter verderop, drie motorrijders gesignaleerd. Een van hen, in vol ornaat van Satudarah, wordt aangehouden. Agenten zien een andere motorrijder in de buurt die de situatie lijkt te observeren. Op de kruising van de Rijnstraat en de Maasstraat zien ze ook een motorrijder van Satudarah. Maar het is niet aantoonbaar dat hier iets anders aan de hand is dan toeval.

De agenten bellen de huurder van de villa, William D. Hij zegt dat hij in het winkelcentrum is en zich wel gaat melden. Dat doet hij pas dertien dagen later; hij doet dan meteen aangifte van poging tot doodslag/moord.

Bas ontsnapt wéér

Dankzij de beelden is al snel duidelijk wie er bij de schietpartij betrokken waren, maar als ze zich niet spontaan melden zet de politie het filmpje op internet. Het wordt een hit. De officiële eerste versie is al snel van internet verdwenen, als het niet meer nodig is voor de opsporing, maar alleen al het filmpje dat op YouTube is blijven staan is meer dan driekwart miljoen keer bekeken. In de loop van de tijd worden alle betrokkenen aangehouden, op twee na: Sven en Bas, die zijn ondergedoken in Spanje. In juli 2015 wordt er in Barcelona een aanslag op Sven gepleegd, waarbij hij een kogel in zijn buik krijgt. Hij is daar samen met een Britse crimineel, die dwars door een ruit springt en er zonder noemenswaardige kleerscheuren vanaf komt. Onduidelijk blijft of de aanslag op beiden was gericht, of op een van hen en zo ja, op wie. Een en ander zou te maken hebben met een ripdeal in Spanje. Sven wordt vanuit het Spaanse ziekenhuis uitgeleverd aan Nederland, Bas meldt zich een paar maanden later.

Van de betrokkenen bij de schietpartij zitten anno nu alleen de aanvallers nog vast: William D. en Michel G. zijn vrijgelaten in afwachting van het proces. Doordat alle andere betrokkenen zich op hun zwijgrecht beroepen, of nog niet zijn gehoord, blijft lang onduidelijk wat er precies is gebeurd. Zo verklaart William in zijn eerste verhoor dat hij nog nooit van David heeft gehoord en Michel beweert dat hij een telefoon in zijn hand had, geen wapen. Later corrigeert hij dat: Sven had twee wapens bij zich waarvan er eentje op de grond was gevallen. Die had hij snel gepakt en toen was hij uit noodweer gaan schieten. Weer later geeft hij toe dat hij een wapen had meegenomen toen ze naar buiten liepen. Ook is dan nog niet bekend dat er drie projectielen op cruciale plekken in kogelwerende vesten zijn beland en dat er van zeer dichtbij gericht op het hoofd van Sven is gevuurd.

Het onderzoek is nog in volle gang en het beroep op noodweer zou best stand kunnen houden, maar één ding staat vast: Michel heeft geluk gehad dat Sven zo snel zijn hoofd weg kon trekken en dat Bas en David kogelwerende vesten droegen.

De advocaten van de verdachten willen weinig commentaar geven en een aantal wenst zelfs liever helemaal niet worden genoemd, wat in deze kringen vrij ongebruikelijk is. Advocaat Marcel Heuvelmans heeft drie cliënten: Jan L., Michel G. en de onbekende Eindhovense ‘handlanger’. Volgens Heuvelmans blijkt nergens uit het dossier dat er een voorraad zware wapens in de villa aanwezig is geweest en is er geen link tussen de ‘handlanger’ en motorclubs.

De platte pet en het lijntje naar de Medoclaan

Begin oktober 2015 meldt NRC Handelsblad dat er een 48-jarige agent van de Nationale Recherche is aangehouden. ‘Bij politie en Openbaar ministerie wordt gesproken van het grootste justitiële schandaal sinds de IRT-affaire uit de jaren negentig. Jarenlang lekte een ervaren agent gevoelige informatie aan de onderwereld.’ Na enkele dagen wordt duidelijk dat er een fout is gemaakt met de leeftijd: de man is geen 48, maar 28. ‘Ervaren’ is ook wat te veel gezegd: het gaat om Mark M., 28 jaar dus, uit Weert, een politiestudent die sinds enige tijd als zij-instromer bij de Nationale Recherche werkte. Voorheen was hij vooral bekend als lokale nieuwsjager. Het is nog volstrekt onduidelijk tot welke informatie hij toegang had, hoe gevoelig die was en wat hij precies heeft doorgegeven.

Er lijkt wel sprake van een lek. Er is een tweede verdachte opgepakt, een 45-jarige man uit Eindhoven, die de informatie van Mark M. zou hebben gekocht. Deze man wordt in de berichten aangeduid als ‘de handlanger’. Zijn identiteit is nog niet naar buiten gebracht. Hij zit nog in alle beperking en zijn advocaat Marcel Heuvelmans kan er nog niets over zeggen.

In NRC wordt gesuggereerd dat de gevoelige informatie te maken heeft met het circuit van motorclubs. Inmiddels is uit verschillende bronnen wel duidelijk geworden dat ‘de handlanger’ geen connectie heeft met motorclubs en ook niet bekend staat als een grote jongen uit het criminele circuit, maar iemand uit de wereld van de autohandel. Dat het om serieuze informatie gaat, zou blijken uit het feit dat er tijdens de huiszoeking bij hem 235.000 euro aan contant geld is aangetroffen. Tot nu toe wordt aangenomen dat dit het geld is dat hij heeft gekregen voor het verkopen van de informatie van Mark M., maar ook dat staat nog niet vast.

De vraag is: waarom wordt er een link gelegd tussen de lekkende agent Mark en het motorclubcircuit? Mark M. is boven komen drijven in het onderzoek naar autohandelaar Jan L. uit Oirschot. Deze Jan handelde in exclusieve bolides, met schimmige BTW-constructies en leasecontracten. De laatste jaren ging het slecht in de handel en het bedrijf van L. werd failliet verklaard. Bij zijn privéwoning en bij zijn bedrijf had hij al het nodige te stellen gehad met mensen die meenden geld van hem te krijgen. Brandstichting, vernieling. Duidelijk bedoeld om aan te geven dat hij over de brug moest komen. Tot overmaat van ramp werd hij op 8 april 2015 aangehouden op verdenking van faillissementsfraude.

Ergens in dit onderzoek is de naam van Mark M. op de proppen gekomen. In welk verband is nog volstrekt onduidelijk. Wel duidelijk is de connectie met de Medoclaan in Eindhoven. William D., de huurder van de villa die het aan de stok kreeg met de mannen van No Surrender, was een direct contact van Jan L. Iemand die optrad als een bodyguard, een tussenpersoon, een buffer. In ieder geval: wie iets van Jan L. wilde, diende zich te vervoegen bij William D. aan de Medoclaan.

Wat het verwarrend maakt: de schietpartij aan de Medoclaan had niets met Jan L. te maken. Dat was alleen een conflict om drugs, tussen David en William. De enige link met motorclubs is dat Jan L. en William D. elkaar goed kennen. Maar dat zogenaamde lek hoeft dus eigenlijk niks met motorclubs te maken te hebben.

Blijft voorlopig vooral nog de vraag: was die informatie inderdaad een paar ton waard? Een platte douanier is bijvoorbeeld goud waard omdat hij ervoor zorgt dat drugs ongehinderd worden doorgelaten; de geheime informatie die politiemensen kunnen verkopen is zeer beperkt. Dat zal voornamelijk gaan over tegen welke criminelen er onderzoeken lopen en wie er onder observatie staan. Het is zeer de vraag of Mark M. toegang had tot zulke gevoelige gegevens.