Fantastische filmfeiten over: Pulp Fiction

Het verhaal in één zin
De levens van twee huurmoordenaars, een bokser, een gangster en zijn vrouw plus een paar ongelukkige roofovervallers zijn met elkaar verweven in een film over geweld en verlossing.

Genre
Misdaad

Pulp Fiction in cijfers
Kosten: $ 8,5 miljoen | Opbrengst: $ 214 miljoen | Oscars: 1

1. Plot

Quentin Tarantino’s meesterlijke Pulp Fiction vertelt het verhaal van een bokser, twee huurmoordenaars en de vrouw van een gangster. Op het eerste oog lijken de verhaallijnen niets met elkaar te maken te hebben, maar al snel blijken hun levens toch op de één of andere manier met elkaar verweven te zijn.

2. Geen diploma 

Quentin Jerome Tarantino weet al op heel jonge leeftijd wat hij later met zijn leven wil: films regisseren. Als jongen die opgroeit in het boerse Knoxville, Tennessee, verdwaalt QT vaak in zijn gedachten. Hij heeft een levendige fantasie, die op school niet begrepen wordt door leraren en medeleerlingen. Doordat hij zijn gedachten in het echt niet kwijt kan, besluit hij ze op papier te zetten en zo introvert als hij naar de buitenwacht is, zo extravert is Tarantino in zijn verhalen. Op zijn 15de verlaat hij de middelbare school zonder diploma. School kan hem niet leren wat hij wil worden en hij neemt een baantje bij een videotheek. Geld verdienen én tegelijkertijd films kijken is een ideale combinatie voor de jonge Tarantino, die geïnspireerd door vooral oudere, obscure Aziatische films zijn eerste filmscripts schrijft. Zijn grote droom is om zijn eigen verhalen te verfilmen, maar omdat hij geen geld heeft en niemand in Hollywood zijn naam kent, is Tarantino gedwongen om zijn eerste scripts te verkopen. De film rond het eerste script, Past Midnight, heeft niemand minder dan Rutger Hauer in de hoofdrol. Het tweede, True Romance, wordt verfilmd door regisseur Tony Scott. Het derde, Natural Born Killers, door Oliver Stone. Tarantino is geen fan van de twee laatste films, omdat er te veel van de oorspronkelijke verhaallijn is afgeweken.

3. Reservoir Dogs

Tarantino mag dan wel geïrriteerd zijn over True Romance en Natural Born Killers, het geld dat hij vangt voor die scripts geeft hem de middelen om in 1992 zijn regiedebuut Reservoir Dogs te maken. Van dat geld, in totaal ongeveer 50.000 dollar, koopt hij een 16mm zwart-witcamera en maakt hij zich op om met wat vrienden de film op te nemen. Het script komt via via terecht bij de vrouw van acteur Harvey Keitel (Taxi Driver, Mean Streets), die zo weg is van het verhaal dat hij contact opneemt met Tarantino. Als hij een rol in de film mag spelen, wil hij zich als coproducent aan de film verbinden. Dankzij Keitels naamsbekendheid lukt het om 1,5 miljoen dollar aan budget te regelen, waardoor niet Tarantino’s vrienden, maar échte acteurs ingehuurd kunnen worden. Naast Keitel verbinden ook acteurs Tim Roth, Michael Madsen en Steve Buscemi zich aan de film, die in 1992 op het Sundance Film Festival in première gaat. Reservoir Dogs krijgt lovende kritieken en opent deuren voor de jonge Tarantino. Met het geld dat hij ophaalt voor Reservoir Dogs, ongeveer een ton, neemt hij een sabbatical om zijn nieuwste hersenspinsel te schrijven: Pulp Fiction.

4. Met dank aan Amsterdam

Het script van Pulp Fiction schrijft Tarantino in het jaar dat hij vrijaf neemt. Hij strijkt neer in Amsterdam, waar hij een klein eenkamerappartement aan de rand van de rosse buurt huurt. Overdag brengt hij zijn tijd door in coffeeshop Betty Boop, om ’s avonds onder invloed van dagelijks minimaal twaalf koppen koffie en van wat hij die dag gerookt heeft samen met goede vriend Roger Avary aan het verhaal voor Pulp Fiction te werken. Wanneer ze na een jaar Amsterdam hun script af hebben, keert Tarantino terug naar Hollywood. Hij besluit Pulp Fiction als een onafhankelijke indie-film te maken. Dankzij het succes van Reservoir Dogs weet hij 8,5 miljoen dollar te lenen om de film te maken en met wat hulp van vrienden in het wereldje, zoals Harvey Keitel, weet hij enkele toonaangevende namen binnenboord te halen.

5. Travolta

Na Carrie (1976), Saturday Night Fever (1977) en Grease (1978) is acteur John Travolta een absoluut tieneridool. In de jaren 80 en begin jaren 90 dreigt zijn carrière als een nachtkaars uit te gaan, totdat hij de rol van Vincent Vega weet te bemachtigen. Dankzij Pulp Fiction is Travolta weer twintig jaar een gewild acteur in Hollywood, maar hij is vooraf zeker niet de eerste keus. Oorspronkelijk is het idee dat Michael Madsen, Vic Vega in Reservoir Dogs, de rol krijgt, maar omdat hij getekend heeft voor Wyatt Earp (1994), moet Tarantino naar alternatieven zoeken. Hij besluit Vic om te vormen in Vincent, diens jongere broer, en krijgt diverse acteurs over de vloer die auditie doen. Onder anderen Alec Baldwin, Jason Patric, Andy Garcia, Michael Keaton, Chevy Chase, Sean Penn, Dennis Quaid en Daniel Day-Lewis komen voorbij, maar zodra Tarantino Travolta ontmoet, weet hij dat hij zijn Vincent Vega heeft gevonden.

6. Jackson

Los van de bovengenoemde namen voor Vincent Vega, speelt Tarantino een tijdlang ook met het idee om beide huurmoordenaars Engels te laten zijn. Tim Roth zou dan Vincent zijn, en Gary Oldman zou Jules spelen. Het idee vervliegt al snel, waarna onder anderen Laurence Fishburne, Eddie Murphy, Charles S. Dutton en Michael Beach in beeld zijn. De Puerto Ricaanse acteur Paul Calderón maakt zoveel indruk tijdens zijn auditie dat hij de rol bijna heeft, maar dan verschijnt Samuel L. Jackson ten tonele. Na diens auditie zegt Tarantino: “Hij zegt de dialogen van Jules niet, hij zingt ze. Het is voor hem gemaakt.”

7. Jules’ kapsel

Er is vooral binnen de Afro-Amerikaanse gemeenschap best wat te doen om het kapsel van Jules. Oorspronkelijk is het de bedoeling dat Jules met een enorme afro in beeld zou komen, maar het crewlid dat op pad gestuurd wordt om die pruik te kopen, weet het verschil niet tussen een afro en een zogeheten ‘jheri curl’. Het kapsel met de korte krullen kan op de goedkeuring van zowel Tarantino als Jackson rekenen. Volgens Jackson hebben ‘alle gangbangers begin jaren 90 jheri curls’.

8. Willis

Van alle acteurs die meespelen in Pulp Fiction is Bruce Willis misschien wel de meest verrassende. Sinds Die Hard (1990) is hij immers een grote jongen in Hollywood, maar Bruce voelt een klik met Tarantino en wil niets liever dan in zijn volgende film spelen. In eerste instantie is Butch een jonge, opkomende bokser en is het acteur Matt Dillon die gecast wordt voor de rol. Wanneer Dillon twijfels uit, besluit Tarantino Butch in een aan lager wal geraakte, oudere bokser te veranderen, maar ook dan is Willis niet eerste keus. Mickey Rourke wil niet, omdat hij het verhaal niet snapt. Sean Penn, Johnny Depp en Nicolas Cage kunnen om verschillende redenen niet, waarna Willis aan boord komt.

9. Thurman

Quentin Tarantino en Uma Thurman: het voelt als een twee-eenheid en al bijna dertig jaar gaan er geruchten dat de twee meer dan alleen vrienden zijn. Maar officieel zijn ze enkel BFF’s (best friends forever). Tarantino noemt Uma zijn muze en na Pulp Fiction zouden ze samen nog twee Kill Bill-films maken. Desondanks is Thurman niet de eerste keuze om Mia Wallace te spelen. Isabella Rossellini, Meg Ryan, Daryl Hannah en Michelle Pfeiffer zijn eerder in beeld. Op het laatste moment gaat het tussen twee actrices, Uma en Jennifer Aniston. De keuze valt op Uma, maar wat als het Aniston was geworden? Nou, dan had ze niet in Friends gespeeld, om te beginnen…

10. Ezekiel 25:17

Zoals een Tarantino-film betaamt, zit Pulp Fiction vol met iconische monologen. De beroemdste, by far, is het moment waarop huurmoordenaar Jules (Samuel L. Jackson) Bijbelvers Ezekiel 25:17 aanhaalt:
"The path of the righteous man is beset on all sides

By the inequities of the selfish and the tyranny of evil men

Blessed is he who, in the name of charity and good will

Shepherds the weak through the valley of darkness

For he is truly his brother's keeper and the finder of lost children

And I will strike down upon thee

With great vengeance and furious anger

Those who attempt to poison and destroy my brothers

And you will know my name is the Lord

When I lay my vengeance upon thee."

Klinkt best Bijbels, nietwaar? Nou, nee. Er bestaat geen Ezekiel 25:17 in de Bijbel. Tarantino leent de tekst van The Bodyguard, een Japanse vechtsportfilm uit 1976 met Sonny Chiba in de hoofdrol. De tekst is oorspronkelijk helemaal niet bedoeld voor Pulp Fiction, maar voor vampierhorrorfilm From Dusk Till Dawn (1996). In die film speelt acteur Harvey Keitel een prediker die die passage aan vampiers zou voorlezen. Maar omdat het ook goed bij huurmoordenaar Jules past, besluit Tarantino de tekst in Pulp Fiction te gebruiken.

11. Uma’s dansangst

Wanneer huurmoordenaar Vincent Vega (Travolta) in opdracht van zijn baas Marcellus Wallace diens vrouw een avond moet bewaken, eindigen de twee bij een danswedstrijd. De scène is iconisch geworden voor Pulp Fiction, maar actrice Uma Thurman had zo haar bedenkingen toen ze het in het script las. “Allemaal leuk en aardig, QT, maar ik moet dansen met John fucking Travolta?” Travolta was dankzij Saturday Night Fever en Grease een dansicoon en Thurman was bang dat ze hem niet bij zou kunnen houden. Wanneer Travolta hoort over haar bedenkingen, zegt hij: “Lieverd, maak je geen zorgen. Houd gewoon je mond en twist wanneer ik het zeg.” Het nummer waar ze op dansen is overigens You Never Can Tell van Chuck Berry.

12. Wel de beker, niet gewonnen

Hoewel Vincent en Mia na de danswedstrijd met de enorme beker huiswaarts keren, blijken ze niet gewonnen te hebben. In een latere scène zie je een tv op de achtergrond waarop het nieuwsbericht verschijnt dat een verliezend stel de danstrofee heeft gestolen…

13. Niet veel soeps

Kort na de danswedstrijd snuift Mia wat van Vincents drugs op in de veronderstelling dat het cocaïne is. Het blijkt heroïne te zijn en Mia overlijdt bijna aan een overdosis. Door snel handelen weet Vincent haar insuline toe te dienen en overleeft Mia haar vergissing. Grappig detail: het ‘schuim’ rond Mia’s lippen na de overdosis komt uit een blik champignonsoep.

14. Music, maestro!

Quentin Tarantino heeft de gewoonte om obscure muzieknummers in zijn films uit de vergetelheid te halen. Zo betekent Reservoir Dogs een complete revival van Little Green Bag van Nederlander George Baker. Voor een van de meest bizarre scènes van de film, het shot waarin een geboeide Butch verkracht dreigt te worden, wil QT het nummer My Sharona van de Amerikaanse band The Knack. Maar omdat Universal Studios het nummer ook wil hebben voor de film Reality Bites, wordt het verzoek afgewezen. Berton Averre, gitarist van The Knack: “Achteraf gezien stom. Maar we hadden aan de ene kant een romantische film met Winona Ryder en aan de andere kant een film waarin Bruce Willis op ons nummer verkracht zou worden. Indertijd leek het geen moeilijke keuze...”

15. Miramax

Pulp Fiction is als indie uitgebracht, waardoor ie grotendeels buiten de filmstudio’s is gefinancierd. Toch heeft men wel een studio nodig voor de distributie naar de verschillende bioscoopzalen. In eerste instantie is Tristar in beeld, maar studiobaas Mike Medavoy noemt het script voor Pulp Fiction: “Dement, bizar en misschien wel het slechtst geschreven script aller tijden.” Concurrent Miramax denkt er anders over en besluit de film wel uit te brengen. De eerste weken in een beperkt aantal zalen, maar wanneer blijkt dat het publiek het geweldig vindt, in rap tempo over heel de VS.

16. De overval

De film begint en eindigt met een scène waarin een crimineel stel een restaurant overvalt. Ze heten Pumpkin en Honey Bunny en de rollen zijn speciaal geschreven voor acteurs Amanda Plummer en Tim Roth, al waren er wel wat alternatieven achter de hand. Pumpkin zou ook gespeeld kunnen worden door Johnny Depp, Christian Slater of John Cusack. En voor Honey Bunny waren Patricia Arquette, Jennifer Jason Leigh en Marisa Tomei in beeld.

17. Foutje, bedankt?

De overval van het restaurant vormt het begin én het einde van de film, maar er is een beroemde quote die opvallend genoeg anders is. Aan het begin zegt Honey Bunny: “Any of you f*cking prcks move, and I’ll execute every motherf*cking last one of ya!” En aan het eind zegt ze in hetzelfde shot: “Any of you f*cking pricks move, and I’ll execute every last one of ya mother*ckers!” Een foutje? Nee, aldus Tarantino. Het begin zien we vanuit Honey Bunny’s perspectief, het einde vanuit de herinnering van Vincent Vega. Hij herinnert het zich gewoon anders. Aha, ja, zo kunnen wij het ook. Overigens steelt Jules in dit shot de show door wanneer gevraagd wordt welke portemonnee van hem is te zeggen dat het degene is waarop ‘bad motherfucker’ staat.

18. Iedereen houdt van QT

Pulp Fiction gaat op 21 mei 1994 tijdens het filmfestival van Cannes in première en vrijwel iedereen is weg van de film. Zelfs berucht filmcriticus Roger Ebert geeft de film vier van de vier sterren en schrijft dat: “Pulp Fiction nu al de meest invloedrijke film van het decennium is.” In de IMDB Top 250 films aller tijden staat Pulp Fiction op plek acht.

19. Oscar = kassa!

32 jaar oud is Tarantino pas wanneer hij in 1995 samen met schrijfmaatje Roger Avary de Oscar voor beste originele script wint. Nadat hij eerder al indruk heeft ge maakt met Reservoir Dogs, betekent Pulp Fiction Tarantino’s definitieve doorbraak. Ook financieel, want met een budget van 8,5 miljoen dollar wordt ruim 214 miljoen dollar opgehaald. Tarantino ziet daar weinig van terug, maar krijgt sindsdien voor elke film die hij maakt minimaal 20 miljoen dollar, en dat is nog zonder eventuele winstdeling als de film een commercieel succes is. Kassa!

20. The Vega Brothers

Quentin Tarantino heeft al meerdere keren aangegeven dat hij niet veel zin heeft in het ‘Hollywoodwereldje’ en geeft na elke nieuwe film aan dat het zijn laatste is. Hij heeft altijd gezegd niet meer dan tien films te maken en sowieso voor zijn 60ste te stoppen. De nu 60-jarige regisseur is getrouwd met de Israëlische zangeres Daniella Pick en woont met zijn vrouw en hun zoon en dochter grote delen van het jaar in Tel Aviv, weg van de drukte van Hollywood. Hoewel hij zijn eigen leeftijdsgrens heeft bereikt en momenteel de laatste hand legt aan The Movie Critic, zijn tiende film, is het te hopen dat hij ooit nog die ene film maakt die hij altijd heeft willen maken, maar vanwege tijdgebrek nooit gemaakt heeft. Vic Vega/Mr. Blonde uit Reservoir Dogs, gespeeld door Michael Madsen, en Vincent Vega uit Pulp Fiction, gespeeld door Travolta, zijn broers en Tarantino heeft al sinds begin jaren 90 een script op de plank liggen voor een prequel met hen in de hoofdrol. The Vega Brothers is net als Pulp Fiction in benevelde staat bedacht en geschreven in Amsterdam en centreert zich rond beide karakters als nachtclubeigenaars in de hoerenbuurt van onze hoofdstad. Misschien stopt Tarantino na The Movie Critic echt, maar heel misschien komt hij nog één keer terug voor een film in Nederland…