Fantastische filmfeiten over: Titanic

Het verhaal in één zin
Een 17-jarige jongedame van stand valt als een blok voor een liefdevolle maar straatarme kunstenaar aan boord van het doemschip de Titanic.

Genre
Romantisch drama

Titanic in cijfers
Kosten: $ 200 miljoen(!) | Opbrengst: $ 2,264 miljard(!) | Oscars: 11(!)

1. Het plot

In 1996 is een diepzee-expeditie op zoek naar 'The Heart of the Ocean', een kostbare diamant. Volgens de geruchten is deze diamant 84 jaar eerder samen met het cruiseschip de Titanic naar de zeebodem gezonken. Eenmaal met een onderzeeër beneden vinden ze een kluis waarin ze de diamant verwachten, maar in plaats daarvan ontdekken ze een tekening van een naakte vrouw die een halsketting met de diamant draagt. Wanneer CNN beelden van de tekening toont, belt een hoogbejaarde vrouw genaamd Rose het team op en meldt ze dat zij de vrouw op de tekening is. Ze halen haar aan boord waar ze haar verhaal, dat van haar grote liefde Jack en van de Titanic uit de doeken doet, inclusief de fatale nacht dat het schip een ijsberg ramt en zinkt.

2. Echte tragedie

Zoals u ongetwijfeld weet, is het plot van de film Titanic gebaseerd op het echte verhaal van het luxe cruiseschip RMS Titanic, dat in 1912 tijdens zijn eerste reis van Southampton, Engeland naar New York, Amerika, op zee vergaat na een botsing met een ijsberg. Het schip van rederij White Star Line heeft 2223 passagiers aan boord, van wie 1522 de reis niet overleven. Sinds die fatale nacht van 14 op 15 april 1912 ligt het schip op 3810 meter diepte in de Atlantische oceaan, op zo’n 600 kilometer voor de kust van Canada.

3. Big budget film

De Titanic is met een lengte van 250 meter en 46.000 ton smeedijzer letterlijk een titaan van een schip. Eigenlijk is dus heel logisch dat James ‘Iron Jim’ Cameron de film regisseert. Hij heeft hiervoor een voor 1997 recordbrekend budget van uiteindelijk 200 miljoen dollar nodig. Overigens heeft Cameron dat record dan al voor twee eerdere films in handen. In 1991 maakt hij Terminator 2: Judgment Day voor ruim 100 miljoen dollar, om daar in 1994 met True Lies met nog eens 20 miljoen overheen te gaan. Anno nu is 200 miljoen dollar een normale prijs voor een grotere filmproductie, maar van 1997 tot 2005, wanneer King Kong nog eens 7 miljoen dollar meer kost, geldt Titanic als de duurste film ooit gemaakt. De huidige duurste film ooit gemaakt is overigens Star Wars: The Force Awakens met een budget van 447 miljoen dollar.

4. Diep in de zee

James Cameron maakt Titanic vooral omdat hij naast regisseren nog een andere grote passie heeft: diepzeeduiken. In totaal is hij 33 keer naar het wrak van de Titanic gedoken. De eerste keer is in 1985, twaalf jaar voordat de film verschijnt. In 1989 maakt hij met The Abyss al eens een film rond diepzeeduiken. Cameron is bovendien de derde mens ooit, na Jacques Piccard en Don Walsh in 1960, die in een onderzeeër naar de diepste plek op aarde - de Marianentrog, 10.911 meter onder de zeespiegel – is gedoken. Hij doet dit in 2012.

5. Twee filmstudio’s

Cameron is niet alleen regisseur, maar ook coproducent en schrijver van het script van Titanic. Hij schrijft het verhaal eind jaren 80 al, maar lange tijd durft geen studio het aan om het benodigde budget op te hoesten. Oorspronkelijk is het budget ‘slechts’ 80 miljoen dollar, maar na lang wikken en wegen verhoogt filmstudio 20th Century Fox het bedrag naar 135 miljoen dollar. Wanneer blijkt dat er later nog eens vele miljoenen extra nodig zijn, wordt een tweede filmstudio, Paramount, bij het project betrokken en krijgen zij in ruil voor hun financiële ondersteuning een derde van de filmopbrengst. Twee grote studio’s voor één film is een relatieve zeldzaamheid in Hollywood, maar omdat de studio’s weten hoeveel geld Cameron heeft opgehaald met de tweede Terminator-film, zo’n half miljard dollar en dus een dikke 400 miljoen dollar winst, gaat men akkoord met het gigantische bedrag.

6. Met dank aan Mike

Wanneer Cameron en zijn filmcrew de echte beelden van de Titanic op de zeebodem maken, wil hij koste wat kost buiten de onderzeeër filmen. Anders ziet het er niet uit, zo stelt hij. Uitgerekend de broer van Cameron, Mike, die als cameraman aan de film meewerkt, komt met de oplossing. Hij ontwikkelt een nieuwe, op afstand bestuurbare cameraonderzeeër die bestand is tegen de gigantische druk op bijna 4 kilometer diepte. Nog altijd wordt de vinding van Mike veelvuldig gebruikt, niet alleen in de filmindustrie, maar ook door diepzeeonderzoekers.

7. Spiegeltje, spiegeltje

Omdat de Titanic halverwege de jaren 90 al dik tachtig jaar op de zeebodem ligt weg te roesten, moet de crew iets anders bedenken om het schip in beeld te krijgen en de scènes aan boord zo realistisch mogelijk te maken. Hierbij is gebruikgemaakt van CGI (Computer Generated Images), van een 10 meter lang schaalmodel én van een gigantische filmset waarbij de stuurboordzijde – de rechterkant – op ware grootte is nagebouwd. Bakboord ook bouwen zou te kostbaar worden en is dus niet gedaan. Alle scènes die aan de linkerzijde van het schip plaatsvinden, zijn dus ook aan de rechterkant gemaakt en vervolgens gespiegeld tijdens het editen van de film.

8. Lamont, Peter Lamont

Grote delen van de binnenkant van het schip zijn als echte sets tot in de kleinste details nagebouwd. Zo ook één van de absolute blikvangers aan boord, de Grand Staircase. Ook de eetzaal en de gymzaal zijn een-op-een nagemaakt. Laat dat maar over aan setbouwer Peter Lamont (1929-2020). Lamont en Cameron werken eerder al samen voor True Lies en Aliens en de Brit is ook verantwoordelijk voor de filmsets van liefst achttien van de in totaal 26 James Bond-films die zijn verschenen.

9. Meerdere opties voor Rose

Voor de vrouwelijke hoofdrol wordt de jonge en dan nog relatief onervaren actrice Kate Winslet gekozen, maar ze is zeker niet de eerste keus van Cameron. Hij ziet het liefst Gwyneth Paltrow als Rose, maar zij weigert omdat ze liever rollen met meer diepgang (ha!) speelt en geen zin heeft in een film over een ‘boot’ (schip!). Ook Winona Ryder, Claire Danes en Reese Witherspoon laten de rol schieten, waarna Winslet dus in beeld komt. Nadat ze auditie heeft gedaan, begint ze Cameron te stalken. De Britse stuurt hem dagelijks aantekeningen rond het script en belt twee keer per week met de vraag waarom hij haar nog niet heeft gecast. Uiteindelijk zwicht Cameron, waarna Winslet hem opnieuw iets stuurt: één rode roos met een kort berichtje eraan: “Liefs van je Rose.”

10. En voor Jack

Titanic betekent de definitieve doorbraak voor Kate Winslet, maar maakt van haar tegenspeler Leonardo DiCaprio een regelrechte wereldster. Miljoenen tienermeiden hebben na Titanic een filmposter van DiCaprio op hun kamer hangen en zwijmelen weg bij zijn heldere, blauwe ogen. Maar net als bij Winslet is DiCaprio ook niet de eerste keus voor de rol. Ethan Hawke, Johnny Depp en Brad Pitt worden eerder overwogen, net als Home Alone-acteur Macaulay Culkin. Ja, echt! Uiteindelijk wil Cameron toch in zee met DiCaprio, maar Leo twijfelt om kort na zijn rol als Romeo in de film Romeo + Juliet weer een romantische rol te spelen. Het is uiteindelijk Kate Winslet die hem overhaalt, en van hem een tieneridool maakt. Maar dan moet eerst het ijs tussen de twee worden gebroken…

11. Het ijs breken

DiCaprio en Winslet zijn bijna dertig jaar na Titanic nog altijd goede vrienden, en hun eerste ontmoeting zal met name Leo zich nog heugen. Omdat Winslet in het script heeft gelezen dat ze in een scène met haar tegenspeler uit de kleren moet, besluit ze zich op een bijzondere manier te introduceren. Ze stelt zich voor, schudt DiCaprio de hand en trekt haar shirt en bh omhoog. DiCaprio krijgt een hoofd als een boei, maar het ijs is daarna voorgoed gebroken. Juist de onderlinge chemie die ze in de film hebben, maakt hun rollen zo geloofwaardig. Hoewel Leo door de jaren heen tientallen vrouwen in zijn bed weet te krijgen, is de relatie met Winslet naar verluidt altijd puur vriendschappelijk gebleven.

12. De band blijft spelen

Het is een beroemd verhaal rond de ramp met de Titanic: het scheepsorkest dat door blijft spelen, zelfs nadat het schip begint te zinken. Meerdere overlevenden bevestigen dit opmerkelijke feit, waardoor het ook in de film te zien is. Het laatste nummer dat ze spelen heet Nearer, My God, to Thee. Geen van de orkestleden overleeft de ramp, maar de viool van een van hen, bandmeester Hartley, wordt wel uit het water gevist. Het muziekinstrument is in 2013 voor 1,5 miljoen dollar verkocht op een veiling.

13. Wat een gezeik

Het is bekend in Hollywood dat James Cameron een van de meest bezeten filmregisseurs is met een obsessief oog voor details. Zo ook tijdens de reddingsbootscènes en de shots in het water. Kate Winslet loopt onderkoeling op tijdens de opnames waarbij ze na het zinken van de Titanic op een deur in het water drijft, omdat Cameron weigert haar een wetsuit te laten dragen. “Dit is realistischer,” vindt hij. De blauwe lippen en trillende handen van Rose in de film zijn dus niet alleen maar geacteerd. Tijdens de opnames rond de reddingsboten en de vele passagiers van de Titanic die in het water drijven, geschoten in een groot waterbassin op de set, schreeuwt Cameron na een zoveelste pauze voor een toiletbezoek dat de eerstvolgende die naar de wc moet onmiddellijk wordt ontslagen. De opnames duren daarna nog zes uur, waardoor diverse mensen genoodzaakt zijn om in het zwemwater te plassen.

14. Camerons cameo’s

Regisseur James Cameron heeft er een handje van om zelf voorbij te komen in zijn films. Meestal alleen zijn stem, zoals een voicemailbericht in de film The Terminator, maar soms ook als figurant. In Titanic is hij in liefst twaalf verschillende rollen aanwezig. Tien keer is het enkel zijn stem, maar twee keer is hij in beeld. Zo is Cameron één van de mannen wiens baard door de bemanning wordt gekamd, op zoek naar luizen én zijn de handen van Jack wanneer hij de schets van Rose maakt niet die van DiCaprio, maar van Cameron. Cameron is naast regisseur en diepzeeduiker ook kunstenaar en de schetsen in het schetsboek van Jack zijn dan ook allemaal door hem getekend.

15. Sabotage!

Tijdens de filmopnamen worden maar liefst tachtig crewleden, onder wie regisseur James Cameron, tegelijkertijd ziek. Of nou ja, ziek… Meerdere crewleden gaan over hun nek, andere zijn juist ongecontroleerd aan het lachen of gaan compleet uit hun dak. Op het moment dat er spontaan een congarij wordt gevormd en anderen een rolstoelrace houden, realiseert men zicht dat er iets aan de hand is en word de politie ingeschakeld. Na onderzoek blijkt dat iemand een flinke dosis PCP (een narcoticum) in de lunchsoep heeft gegooid. Sommigen reageren erop door ziek te worden, anderen worden zo high als wat. Het vermoeden is dat een enkele dagen eerder ontslagen crewlid dit uit wraak heeft gedaan. Deze persoon is wegens gebrek aan bewijs nooit opgepakt.

16. Lange zit

Met een lengte van drie uur en veertien minuten is Titanic een lange zit voor de kijker, maar dat weerhoudt miljoenen mensen er niet van om tijdens en na de première op 19 december 1997 naar de bios te trekken. De scènes die zich in 1912 afspelen, vormen in totaal twee uur en veertig minuten in de film, exact de tijd die het in het echt duurt voor de Titanic om te zinken nadat het de ijsberg ramt.

17. Drie Nederlanders aan boord

Aan boord van de echte Titanic bevinden zich in 1912 drie Nederlanders: passagier Johan George Reuchlin en bemanningsleden Wessel Adrianus van der Brugge en Hennie Bolhuis. Bolhuis is kok in het à la carte restaurant en Van der Brugge is stoker. Reuchlin is directeur passagebureau van de Holland Amerika Lijn (HAL) en gaat op uitnodiging van collega-rederij White Star Line mee. Hij neemt de plaats in van zijn collega, algemeen directeur Wierdsma, die wegens familieomstandigheden afzegt. Reuchlin stuurt de dag voor vertrek een ansichtkaart naar huis over de indrukken die hij aan boord opdoet. Zo schrijft hij: “De kamers op dit schip zijn wel drie keer zo groot als de salon bij ons thuis.” Geen van de drie Nederlanders overleeft de ramp uiteindelijk. Van der Brugge en Bolhuis werken in de buik van het schip en worden overrompeld door het wassende water. Hoewel Reuchlin als prominente gast een plek heeft in een van de reddingssloepen, geeft hij gehoor aan de fatsoensregel en oproep van de kapitein om vrouwen en kinderen voor te laten gaan. Hij blijft achter en zinkt mee met het schip.

18. Budgetfoefje

De film kost uiteindelijk na het editwerk dus 200 miljoen dollar, maar dat is dan alsnog een kleine 10 miljoen dollar meer dan het definitieve budget dat de filmstudio’s willen financieren. Omdat Cameron toch nog wat extra beeld wil laten schieten, besluit hij zijn salaris, ruim 8 miljoen dollar helemaal op te geven. In ruil daarvoor bedingt hij wel 5 procent van de filmopbrengst. Achteraf gezien een briljante keuze, want de film haalt ruim 2 miljard dollar op in de bios. Die 5 procent is daarmee goed voor ongeveer 110 miljoen dollar. Netjes, James!

19. Prijzenregen

Naast de enorme financiële winst doet Titanic ook ongekend goede zaken bij de jury van diverse filmprijzen. De film wint in totaal 126 (!) awards, waaronder elf Oscars. Titanic wint onder andere de Oscars voor beste film, beste regisseur en beste art direction. Ook het titellied My Heart Will Go On, gezongen door Céline Dion, wint een gouden beeldje, al gaat de Oscar niet naar Céline maar naar componist James Horner en tekstschrijver Will Jennings. Tot op de dag van vandaag zijn er maar drie films die elf Oscars wisten te winnen. Titanic deelt het record met The Lord of the Rings: The Return of the King uit 2003 en Ben Hur uit 1959.

20. Dé grote vraag 

Het is al sinds 1997 dé grote vraag rond de film Titanic: waarom ligt Rose op een grote houten deur in het water nadat het schip is gezonken en hangt Jack naast de deur in het ijskoude water? Passen ze er niet allebei op? Meerdere onderzoekers, waaronder The MythBusters van Discovery Channel, onderzoeken het en wat blijkt? De deur zou genoeg drijfkracht hebben gehad om Rose én Jack gedurende de 63 minuten tot hun redding te dragen, zodat niet alleen Rose maar ook Jack het ook overleefd zou hebben. Maar helaas, de realiteit is dat Jack uiteindelijk ook een van de vele slachtoffers van de ramp met de Titanic is. Tenminste, in de film dan, hè?