Eenmalig inkijkje in de illegale sigarettenhandel

Het is in de winter van 2021 als opsporingsambtenaren van de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) samen met politieagenten een loods in het Zuid-Limburgse Heerlen binnenvallen. De reden hiervoor is zeker niet zomaar en heeft behoorlijk wat vooronderzoek gevergd. Dat zit zo: bij de opsporingsdiensten is van tevoren informatie binnengekomen over duistere praktijken in een pand op een industrieterrein.

In het diepste geheim besluiten de speurders daarom een onderzoek te starten. Hoe kan men heimelijk een beter beeld krijgen wat zich precies achter de loodsmuren afspeelt, vragen rechercheurs zich intern af. Daarom gaat een observatieteam aldaar heel onopvallend posten.

Stiekem maken de op hun hoede zijnde speurders foto’s van mensen die in en uit de loods lopen. Soms met dozen, soms niet. Dát er inderdaad een bepaalde activiteit is, wordt al vrij snel duidelijk. Om te kunnen bewijzen dat er op die plek inderdaad een illegale sigarettenfabriek gevestigd is, zal er echter écht actie moeten worden ondernomen.

Daarom volgt er de bovengenoemde inval. Een overrompelingstactiek, die blijkt te werken. De FIOD-speurneuzen treffen bij binnenkomst een ‘bedrijf’ aan dat volop draaiende is. Een onderwereldonderneming. Op meerdere plekken staan machines voor de peukenproductie, er liggen vele duizenden kilo’s tabak en men treft ook een twintigtal illegale werknemers aan.

Angstige ogen kijken de speurders aan als deze plots binnen in de sigarettenfabriek staan. De sfeer is gespannen en onrustig, mensen voelen zich duidelijk op heterdaad betrapt. Meerdere leden van de opsporingsdiensten besluiten om meteen verder tot actie over te gaan: er volgt ter plekke een groot aantal aanhoudingen.

Deze verdachten worden direct afgevoerd naar het politiebureau. In de verschillende auto’s is het onderweg veelal stil. Eenmaal aangekomen op de plaats van bestemming, blijken de gepakte mannen allemaal afkomstig uit het voormalige Oostblok: Rusland en Oekraïne. Met tolken en hun advocaten erbij volgen de verhoren.

Paar euro per dag

Die leveren de opsporingsdiensten brisante informatie op: de sigarettenzwendelaars zijn namelijk best openhartig, vertellen over de manier waarop ze geronseld zijn en ook door wie. De ‘bazen’ blijken volgens hen uit Polen afkomstig te zijn. Zij hebben de werknemers in hun thuisland via een soort van uitzendbureau naar Nederland weten te lokken.

Voor ‘werk’ en om geld te verdienen. Meer euro’s in ieder geval dan in hun vaderland. Het op zeer grote schaal illegaal produceren van sigaretten wordt dan nog verzwegen. Niet lang hierna vertrekt er een vliegtuig vanuit de voormalige Sovjet-Unie in de richting van Heerlen. Een reis op weg naar een betere toekomst. Maar de mannen die hierop hopen, komen echter bedrogen uit.

@media (max-width: 680px){#fig-650e99cdd5fd7 img.lazyloading{background: #eee;}#fig-650e99cdd5fd7 img{#fig-650e99cdd5fd7 img.lazyloading{width: 624px;height: 0px;}}@media (min-width: 681px) and (max-width: 1320px){#fig-650e99cdd5fd7 img.lazyloading{background: #eee;}#fig-650e99cdd5fd7 img{#fig-650e99cdd5fd7 img.lazyloading{width: 980px;height: 0px;}}@media (min-width: 1321px){#fig-650e99cdd5fd7 img.lazyloading{background: #eee;}#fig-650e99cdd5fd7 img{#fig-650e99cdd5fd7 img.lazyloading{width: 1272px;height: 0px;}}

De Oekraïners en Russen blijken na aankomst in Nederland namelijk voorgelogen: geblinddoekt in auto’s worden zij in allerijl overgebracht naar Heerlen zodat ze niet precies weten op welke locatie zij precies gaan verblijven in de tijd daarna. Hun slaapplek is overigens niet een pension of hotel ergens in de omgeving, maar in de illegale fabriek zelf: daar liggen een paar dunne matrasjes. Vele uren moeten zij daar buffelen, de beloning is niet meer dan een paar euro per dag.

Vele miljoenen sigaretten produceren voor de illegale smokkel. Zonder veel daglicht te zien, iedere dag weer, vele weken lang. Mensonterende praktijken. Waaraan dus op die bovengenoemde novemberdag door een grootscheepse actie van de FIOD en politie abrupt een einde kwam. Maar dat wil niet zeggen dat er elders niet andere illegale fabriekjes uit de grond worden gestampt.

@media (max-width: 680px){#fig-650e99cdd6481 img.lazyloading{background: #eee;}#fig-650e99cdd6481 img{#fig-650e99cdd6481 img.lazyloading{width: 624px;height: 0px;}}@media (min-width: 681px) and (max-width: 1320px){#fig-650e99cdd6481 img.lazyloading{background: #eee;}#fig-650e99cdd6481 img{#fig-650e99cdd6481 img.lazyloading{width: 980px;height: 0px;}}@media (min-width: 1321px){#fig-650e99cdd6481 img.lazyloading{background: #eee;}#fig-650e99cdd6481 img{#fig-650e99cdd6481 img.lazyloading{width: 1272px;height: 0px;}}

Onder de radar

Zo blijkt althans op dinsdag 27 juni dit jaar als speurneuzen in het Limburgse Weert een inval doen in een loods. Ook hier blijkt het wederom bingo te zijn: liefst zes miljoen illegale sigaretten treft men in onder meer dozen aan. Klaargemaakt voor de Britse markt. Ook slaat men vier aanwezige mannen in de boeien, terwijl er op datzelfde moment in Den Bosch meerdere woningen onderwerp van doorzoekingen zijn.

Hierbij wordt een partij cash geld in beslag genomen. Op de burelen van de opsporingsdiensten wrijft men zich vergenoegd in de handen, terwijl er ook een lampje gaat branden: in Weert, evenals in het Limburgse Margraten dichtbij de Belgische grens, is het namelijk begin dit jaar ook al een keer raak geweest. Met een zeer behoorlijke vangst: liefst 47.000 kilo illegale tabak ontdekken de opsporingsdiensten aldaar in panden. Ook nu weer bestemd voor de handel, onder de radar. De FIOD en het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie doen echter niet alléén onderzoek naar de grootschalige illegale productie en smokkel van sigaretten. Hiervoor wordt er in het diepste geheim ook samengewerkt met gediplomeerde particuliere onderzoekers of anders gezegd privédetectives.

De 36-jarige Paul* uit het midden van Nederland is zo iemand. Normaliter acteert hij het liefst onder de radar, maar Panorama geeft hij exclusief een onthullend inkijkje in zijn voor velen goed verborgen wereld van speuren, ontdekken en ontmaskeren. Als zogeheten smokkelspion in de onderwereld.

@media (max-width: 680px){#fig-650e99cdd66e7 img.lazyloading{background: #eee;}#fig-650e99cdd66e7 img{#fig-650e99cdd66e7 img.lazyloading{width: 624px;height: 0px;}}@media (min-width: 681px) and (max-width: 1320px){#fig-650e99cdd66e7 img.lazyloading{background: #eee;}#fig-650e99cdd66e7 img{#fig-650e99cdd66e7 img.lazyloading{width: 980px;height: 0px;}}@media (min-width: 1321px){#fig-650e99cdd66e7 img.lazyloading{background: #eee;}#fig-650e99cdd66e7 img{#fig-650e99cdd66e7 img.lazyloading{width: 1272px;height: 0px;}}

Voor één keer wil hij zich in de kaarten laten kijken: “Jaren geleden werd ik ingehuurd om foute zaken aan de kaak te stellen, Om vervolgens opslaglocaties in kaart te brengen waar namaakartikelen van dat betreffende merk lagen opgeslagen,” begint de ervaren speurneus zijn relaas. Veertien jaar zit hij inmiddels in het vak.

“Omdat de doelgroep tussen de 18 en 26 jaar was, paste ik goed in dat profiel. Daarna heb ik een aantal jaar samengewerkt met een van de grootste bedrijven ter wereld die zowel on- als offline de handel in namaak bestreed. Hierna heb ik een aantal jaar voor een recherchebureau gewerkt om vervolgens mijn eigen bureau op te zetten.”

Benieuwd naar de rest van het artikel? Bekijk 'm in de nieuwste Panorama of check het via Blendle.