Column Vico Olling: 'De romantiek van de misdaad'

Het criminele leven heeft voor sommige mensen een gigantische aantrekkingskracht. De illusie van in weelde baden met snelle auto’s, mooie vrouwen en niet te vergeten spanning en avontuur, zorgt ervoor dat veel jonge gasten openstaan voor een leven in de misdaad als ze de kans krijgen. Dan kun je nog zoveel ex-criminelen voor de klas zetten die hun verhaal vertellen, maar als een jongen opgroeit met niks, op school niks presteert, geen kansen krijgt en ondertussen via Instagram ziet wat voetballers en rappers verdienen en met hun geld doen, dan is de keus snel gemaakt. Als er wat ‘snel en makkelijk geld’ te verdienen is, gaan ze voor de bijl. Die jonge gasten denken niet aan de lange termijn, maar zien zichzelf al lopen in dat trainingspak met die vette sneakers eronder. Ze zien niet in dat als ze eenmaal in die wereld zitten, het heel moeilijk is om eruit te komen.

“Wees maar blij dat jij een normaal leven leidt, met een normale baan. Het leven dat ik leid is helemaal niks,” zei een criminele bron onlangs tegen mij. Hij zat zelf al jaren in de criminaliteit en had daarin veel geld verdiend, maar ook veel geld verloren. Want dat is ook zoiets met deze bedrijfstak: het kan een hele tijd heel erg goed gaan, maar je kunt ook zomaar tijdenlang alleen maar ellende op je weg vinden. Dan heb je geen cent te makken omdat het tegenzit en moet je rondkomen van bijna niks. Dan ben je feitelijk ineens weer terug waar je begon. En dat wil je niet, maar omdat je gewend bent aan het ‘snelle en makkelijke geld’ ga je niet ineens bij de bakker of supermarkt werken. Je zit in de misdaad, dus ga je daarin iets ondernemen en – misschien wel iets te grote – risico’s nemen om uit dat tijdelijke dal te komen. Ja, en dan komen de twee grootste kostenposten van een leven in de misdaad om de hoek kijken. Een ondoordachte actie van jezelf of gewoon goed speurwerk van de politie kan je heel veel vrije tijd kosten. Eigenlijk heb je dan nog mazzel, want dan ben je in handen gevallen van de politie. Een impulsieve of ronduit egoïstische actie in de onderwereld kan je ook je leven kosten.

Het was niet de eerste keer dat ik hoorde van iemand uit het milieu dat ik blij moest zijn met mijn ‘normale’ leven. Toen ik een tijd geleden met iemand uit het milieu samenwerkte aan een verhaal vond hij het prachtig dat hij betaald kreeg voor dat werk en zijn naam als auteur bij het verhaal stond. “Ik voel me gewoon helemaal normaal!” zei hij toen.

Op dat soort momenten is die zogenaamde romantiek van de misdaad die je zo vaak ziet in films of series heel ver te zoeken.