Silvio Berlusconi - Potente padre met grove grappen

Dat gitzwarte haar, die gebronsde babyhuid en de oogverblindende rij tanden doen misschien anders vermoeden, maar Silvio Berlusconi is al 84 jaar oud. Zoals het een echte Italiaanse macho betaamt, ziet hij zichzelf ondanks die gevorderde leeftijd nog altijd als God’s Gift to Women. “Toen er in een enquête gevraagd werd of vrouwen seks met mij zouden willen, antwoordde 30 procent met ja. De overige 70 procent zei: Wat, alweer?” is één van zijn bekendste grapjes. Uit de mond van een overmoedige twintiger klinkt dat best vermakelijk. Berlusconi was al hoogbejaard toen hij die grap maakte.

Waar hij gelijk in heeft: aan vrouwen had en heeft hij nooit gebrek. Kanttekening: vaak moet hij er wel – direct of indirect – voor betalen. Geen enkel probleem natuurlijk, want de zakenman, ex-premier, mediatycoon en voormalig voetbalclubeigenaar is onmetelijk rijk. En dat hij altijd krijgt wat hij wil, wordt al duidelijk wanneer hij in de jaren 50 rechten studeert. Tussen de colleges door verdient hij geld met een handeltje in stofzuigers en scripties omdat hij, uiteraard, geen trek heeft om in een armetierig studentenhuis te gaan wonen. Medestudenten weten zeker dat hij om dat te voorkomen zelfs zijn eigen moeder zou hebben verkocht.

Begin jaren 60 leent hij geld bij de bank van zijn vader om zijn eerste bedrijf te beginnen: Edilnord.

Het blijkt een vliegende start van zijn zakenleven; Edilnord groeit in de regio Milaan uit tot een zeer succesvolle bouwonderneming.

In de jaren 70 begint hij de lokale tv-zender Telemilano. Dat is het begin van Mediaset, een mediaimperium dat andere tv-zenders, uitgeverijen en kranten opslokt.

Op televisiegebied doet Mediaset alles, van het produceren van programma’s, het verzorgen en uitzenden van reclame, het verkrijgen van film- en sportrechten tot en met het uitzenden van signalen.

17 miljoen voor Gullit

Behalve steeds rijker wordt Berlusconi ook steeds bekender.

Maar als je de schijnwerpers in Italië écht vol op je kneiter wilt voelen, moet je iets met voetbal gaan doen. Voor Italianen gaat er namelijk niets boven calcio. Of niets… pasta, de paus en la mamma zijn ook van levensbelang (hoewel Berlusconi die laatste zoals gezegd best aan de hoogste bieder had willen verkopen), maar voetbal… De gemiddelde Italiaan raakt onmiddellijk in hoger sferen wanneer hij ergens een bal over een veld ziet rollen. Aangezien Berlusconi een echte Italiaan is – dat verklaart ook een groot deel van zijn populariteit – beseft hij dat als geen ander. In 1986 wordt hij eigenaar van AC Milan. Doel: de door een groot omkopingsschandaal en wanbeleid afgegleden grootmacht nieuw leven inblazen. En daar uiteraard zelf beter van worden.

De Rossoneri groeien uit tot Berlusconi’s favoriete speeltje. Niet lang na zijn aantreden schaft hij Europa’s meest gewilde speler van dat moment aan: Ruud Gullit. De transactie kost hem 17 miljoen gulden – alleen Maradona van Napoli is duurder – maar levert nog véél meer op. Aan de hand van de Amsterdamse krachtpatser wordt Milan in 1988 namelijk voor het eerst in tien jaar kampioen van Italië. In het tweede seizoen schitteren ook Marco van Basten (die kwam in hetzelfde jaar als Gullit, maar speelde dat seizoen nauwelijks omdat hij geblesseerd was) en Frank Rijkaard in San Siro. Samen met Franco Baresi, Paolo Maldini en Roberto Donadoni maken de Tulipani Olandesi van Milan het sterkste team ter wereld. Het regent titels, Europacups en wereldbekers. Later haalt Berlusconi ook wereldsterren als Papin, Weah, Kaka, Ronaldinho, Beckham en Ibrahimovic naar Noord- Italië. Milan wint nog meer grote prijzen, maar draait uiteraard – de bal is rond weet je wel – ook af en toe een minder seizoen. Wat blijft: als het sportief niet loopt, landt de helikopter met Berlusconi op het fonkelende trainingscomplex Milanello en zet de trainer van dat moment even een stapje opzij om ruimte te maken voor een peptalk van de grote baas. Soms gaat het verder en bemoeit hij zich openlijk via één van zijn tv-zenders of kranten met het spel en de tactiek. De Braziliaanse trainer Leonardo kan erover meepraten. Die hoort zijn voorzitter na een smadelijke 4-0 nederlaag tegen eeuwige rivaal en stadgenoot Inter op tv vertellen dat Leonardo ‘nog veel moet leren’.

Wat blijkt: Leonardo heeft niet of niet goed naar padre padrone’s tactische adviezen geluisterd.

Niet veel later staat hij met een schoenendoos onder zijn arm op de Milanese keien. In 2016 verkoopt Berlusconi zijn roodzwarte liefde voor 740 miljoen euro aan Chinese investeerders. Ze nemen ook de 240 miljoen euro schuld over. Inmiddels is het Amerikaanse hedgefonds Elliot de eigenaar. Dat zijn verovering van de voetbalwereld met AC Milan onderdeel is van een masterplan, blijkt begin jaren 90. Niet gehinderd door politieke ervaring of kennis maakt Berlusconi in de hoogtijdagen van Milan gebruik van zijn bekendheid door leider van de nieuwe partij Forza Italia te worden (de kreet Forza Italia is trouwens afkomstig uit voetbalstadions; het schalt op de tribunes tijdens wedstrijden van het Italiaanse nationale elftal en is de Italiaanse variant van onze ever-green-strijdkreet ‘Hup Holland Hup’). Forza Italia stort zich in de verkiezingsstrijd, wint en Berlusconi wordt premier van Italië.

Silvio Trump en Donald Berlusconi

Op dat moment ploppen meteen ook een heleboel parallellen op met die andere rijke zakenman met een bizar kapsel die de politiek inging. Net als die met haarlak in bedwang gehouden geel-oranje coupe in Washington, kijkt Berlusconi – die zwarte schmink gebruikt om de kale plekken die overbleven na twee haartransplantaties te verbergen – niet op een seksistische opmerking meer of minder. Beiden liggen ze ook chronisch overhoop met de rechterlijke macht, links georiënteerde media en de belastingdienst. Berlusconi bestrijdt rechters en openbare aanklagers door ze zwart te maken. Hij noemt hen ‘stiekeme communisten’, wat een stevige belediging is onder rechtse Italianen. Trump twittert dat rechters die hem niet bevallen ‘zogenaamde rechters’ zijn die ‘het land kapotmaken’. Zoals Trump tv-zender Fox News in zijn zak heeft, gebruikt mediamagnaat Berlusconi zijn eigen zenders en kranten om zijn boodschap te verkondigen en tegenstanders af te maken. Kritische journalisten krijgen het bij beide ijdeltuiten te verduren. Wanneer Berlusconi in zijn tijd in de politiek tijdens een persconferentie een pittige vraag krijgt over zijn economische programma, begint hij vaak doodleuk te ouwehoeren over de successen van Milan. “Voordat je met mij in discussie gaat over economie, is het misschien verstandig eerst eens wat nationale titels te winnen,” zegt hij dan bijvoorbeeld. Niet bepaald een reactie waar de journalist in kwestie iets mee kan, maar tóch krijgt iedereen het gevoel dat Berlusconi gewonnen heeft. Trump is ook niet bepaald vies van onnavolgbare moves om de aandacht van pijnlijke dossiers af te leiden om zichzelf op gunstig daglicht te trakteren.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het gratis op Blendle.