Hoe criminelen communiceren

Voor mijn werk heb ik geregeld contact met criminelen en ex-criminelen. Ik heb in de loop van de tijd geleerd nooit inhoudelijk over zaken te praten via WhatsApp of de telefoon. Je gebruikt die kanalen voornamelijk om een afspraak te maken. Wat me opvalt is dat sinds enige tijd ook de dienst Telegram erg populair is onder criminelen.

WhatsApp is alweer jaren geleden gekocht door Mark Zuckerberg, de baas van Facebook. Als de meeste criminelen ergens vandaan blijven is het wel Facebook, of het moet onder een andere naam zijn. Sommige mensen zien in Facebook een grote bedreiging. In hun ogen is Mark Zuckerberg Big Brother in eigen persoon.

Nu is het ook wel zo dat Facebook geregeld de gebruikersvoorwaarden van de dienst aanpast. Omdat Zuckerberg ook WhatsApp tot zijn eigendom mag rekenen, hebben mensen het gevoel dat het gebruik van die dienst ook steeds meer wordt gemonitord. Pas kreeg ik nog via WhatsApp de melding dat een contact van mij zich niet meer kon vinden in de voorwaarden van de dienst. Hij liet me weten dat hij voortaan te vinden is op Telegram, volgens hem wel een dienst waarbij de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel staat. Die naam heeft Telegram inderdaad wel, maar het is nog maar de vraag of dat echt zo is. Telegram is namelijk gelieerd aan Vkontakte, een Russische variant van Facebook.

Bij ons is die dienst verder niet zo bekend, maar in Rusland is het wel degelijk een grote speler. Je krijgt zo toch een beetje het gevoel alsof je bij WhatsApp kiest voor de Verenigde Staten en bij Telegram kiest voor Rusland.

Maar eigenlijk is het simpel: al die diensten zijn zogenaamd gratis. Ik zeg zogenaamd omdat ‘gratis’ in feite niet bestaat. Je betaalt met je privacy, met de contacten die in je telefoon staan, met de foto’s en filmpjes en teksten die je via die platforms verstuurt. Ga dus met de nodige voorzichtigheid om met de informatie die je deelt via die diensten. Of het nu om WhatsApp of Telegram gaat; het is in mijn ogen goed om je een beetje zoals criminelen te gedragen. Die gasten hebben namelijk een enorme teringhekel aan alles wat ze in de gaten houdt. Daarom stappen er ook zoveel over op die pgp-diensten. Maar ook dat systeem is niet waterdicht; onlangs is er weer een pgp-dienst opgedoekt omdat die de zo broodnodige privacy niet meer 100 procent kon garanderen. Na Ennetcom, PGPSafe en Ironchat was het nu Encrochat die zijn gebruikers waarschuwde. “Wij zijn helaas genoodzaakt om onze diensten en daarmee onze onderneming voor onbepaalde tijd te sluiten,” stond er in hun laatste bericht te lezen. Gebruikers van Encro werd eerder al aangeraden hun telefoon weg te gooien.

Velen vinden het eigen schuld dikke bult.

“Ze kunnen in plaats van via die apparaten communiceren toch ook even ergens afspreken?” hoor je vaak. Toch werkt dat niet omdat de drugseconomie zo sterk geglobaliseerd is. Een beetje crimineel heeft dagelijks contact met zijn mensen in Colombia, Dubai of Suriname. Communicatie is van levensbelang, maar dus ook hun achilleshiel.