Politie waarschuwt: 'Voice cloning-criminelen straks sowieso ook in Nederland actief'

AI en andere technologieën ontwikkelen zich in rap tempo. Helemaal nu verschillende tools en technieken hun intrede hebben gedaan en beschikbaar zijn voor het grote publiek lijken de mogelijkheden eindeloos. ChatGPT kan hele verhalen verzinnen, foto's genereren, video's manipuleren en ga zo maar door.

Dat betekent echter ook dat criminelen met dit soort technologie aan de haal gaan. Als er ergens knaken mee te verdienen zijn, dan gebeurt dat namelijk ook. Of het nu illegaal is of niet. Denk maar aan de productie en verspreiding van deepfake-filmpjes waarin bijvoorbeeld BN'ers allerlei pikante handelingen uitvoeren.

Bekijk ook

Het verhaal achter de Chantal Janzen-sekstape | Panorama

Uit de editie van 18 augustus 2021: Foutje of fake? Bekende Nederlandse heerlijkheden verschijnen in erotisch of pornografisch getinte foto’s en filmpjes op internet. Het meeste is nep via de geavanceerde technologie van deepfake. Maar sommige uitgelekte seksuele beelden zijn echt en brengen heftige schade toe aan beroemde slachtoffers…

Voice cloning maakt ongekend snelle opmars

Het nieuwste wapen van oplichters: voice cloning. Daarmee klonen schimmige figuren letterlijk iemands stem, om daar vervolgens telefoontjes mee te plegen. Naar een familielid, vriend of werknemer, bijvoorbeeld. Deze nieuwe vorm van criminaliteit zet dit jaar nog voet aan wal in Nederland, zeggen politie en overheid. Sterker, de Nederlandse politie denkt dat de eerste persoon die op deze manier wordt opgelicht zich al op korte termijn zal melden.

"Het is niet langer voorbehouden aan slimme whizzkids: iedereen kan deze toegankelijke en betaalbare software makkelijk vinden op het normale internet", zegt digitaal specialist Manon den Dunnen tegen het AD. Den Dunnen is werkzaam bij de politie en stelt dat deze vorm van oplichting 'grote vormen gaat aannemen'.

Stemmen van bekende mensen worden al redelijk goed nagemaakt. Dit komt omdat er veel bronmateriaal beschikbaar is. Toch waren ook gewone burgers al de lul in het buitenland. Vooral in Engelstalige landen zoals de VS en het Verenigd Koninkrijk.

Miljoenen schade

Een van de meest spraakmakende voorbeelden komt echter uit Azië. Een bedrijf in Hong Kong werd voor tientallen miljoenen opgelicht nadat criminelen een werknemer via voice cloning hadden wijsgemaakt dat z'n baas aan de lijn hing. Een financiële transactie kostte de multinationale 23,6 miljoen euro.

In Nederland gingen oplichters eind vorig jaar op vergelijkbare wijze te werk door de stem van een Bunq-topman te klonen. Die poging tot oplichting mislukte gelukkig, maar dat we aan de vooravond staan van een grote voice cloning-golf, daar twijfelen politie en overheid niet aan.

Dit kun je doen

De Rijksoverheid heeft inmiddels een paar tips gegeven voor als mensen twijfelen aan de echtheid van een belletje:

- Hang op, check het nummer en bel terug terug door de persoon in kwestie te selecteren in je lijst met contactpersonen. Gebruik niet de terugbelknop, want daarmee wordt er automatisch teruggebeld naar het nepnummer. Als je geen telefoonnummer hebt van degene die belde, vraag dan een gedeelde bekende om het juiste nummer.

- Check met een vraag of degene aan de lijn daadwerkelijk is wie hij zegt dat 'ie is. Vraag daarbij nooit om informatie die op het internet te vinden kan zijn. Dus geen naam, verjaardagsdatum, adres of de naam van z'n trouwe viervoeter. Begin eerder over iets dat jullie samen hebben meegemaakt.