De zoons van narcobaas El Chapo voerden vijanden aan hun tijgers: 'Het gebroed van de drugsbaron'

Het zwaarbewaakte vliegtuig met El Chapo’s zoon Ovidio Guzmán López landde op vrijdagmiddag 15 september 2023 op het O’Hare-vliegveld in Chicago. Zijn handen en voeten waren vastgebonden. Agenten met kogelvrije vesten en geweren zaten tegenover hem. Ovidio’s wereldberoemde vader Joaquín Archivaldo Guzmán Loera was een meester in ontsnappen en alle aanwezigen in het vliegtuig wisten dat de zoon even vluchtgevaarlijk als El Chapo was.

Ovidio Guzmán López is 33 jaar. Zijn bijnaam: ‘Ratón’ (Muis). Zijn moeder heet Alejandrina María Salazar Hernández. El Chapo was in 1977 met haar getrouwd. Ze baarde drie zoons: César, Iván en Alfredo. César is de enige van El Chapo’s zoons die een baan buiten de criminaliteit heeft: hij zit in vastgoed. El Chapo was 30 toen hij verliefd werd op bankbeambte Estela Peña. Hij scheidde van María, ontvoerde Estela en dwong haar tot seks en een huwelijk. El Chapo gelooft niet in monogamie, tientallen vrouwen boden zich aan, hij vond het moeilijk keuzes te maken. Hij dumpte Estela halverwege de jaren 80 en trouwde een vrouw genaamd Griselda López Pérez. Ze schonk hem vier kinderen, onder wie Édgar, Joaquín jr. en Ovidio. Alle drie gingen ze in de drugshandel en ze kregen hulp van hun halfbroers Iván en Alfred. In artikelen en politierapporten worden El Chapo’s drugsdealende, immer feestende zoons Los Chapitos genoemd.

Ovidio werd in januari 2023 na een jarenlange zoektocht gearresteerd. Dat gebeurde in de stad Culiacán, het bolwerk van het Sinaloakartel dat lang werd geleid door El Chapo. De overheid zette 3500 soldaten in. Het was nog donker toen er een helikopter op Ovidio’s landgoed landde. Hekken werden ingeramd, een konvooi van tien wagens reed richting Ovidio’s villa. Na een tien uur durend vuurgevecht kon Ovidio worden gearresteerd. Bendeleden staken bussen, auto’s en tractoren in de fik om de Chapito te bevrijden, ze blokkeerden wegen, in drie steden werden vuurgevechten gevoerd met agenten. Scholen, winkels, banken en overheidsgebouwen gingen dicht, buurtbewoners kregen op sociale media de oproep thuis te blijven. El Chapo-aanhangers riepen pro-Ovidio-leuzen en gooiden ramen in om te plunderen. Auto’s van voorbijgangers werden gestolen en de kartelleden reden in colonnes naar het vliegtuig. Bommen ontploften en ze gooiden met granaten. Het Amerikaanse consulaat adviseerde Amerikanen af naar Sinaloa te gaan. De gouverneur van die staat raadde burgers aan een schuilplek te zoeken. Agenten en militairen wilden Ovidio zo snel mogelijk in een vliegtuig richting Mexico-Stad krijgen. Het toestel steeg op, maar moest meteen weer landen. Kartelleden beschoten het vliegtuig, de vlucht werd geannuleerd. Er ontstonden nieuwe schietpartijen, negentien gangsters, tien soldaten en een agent stierven bij de gevechten. Een tweede poging tot opstijgen slaagde en Ovidio werd opgesloten in een van de zwaarbewaakte gevangenissen: Altiplano in Almoloya de Juárez. Een woordvoerder van de Mexicaanse overheid zei op een persconferentie: “De arrestatie is een grote klap voor het leiderschap van het kartel.” Hij probeerde er een overwinning van de Mexicaanse overheid van te maken, een duidelijk signaal dat het ergste kartelgeweld achter de rug was. De Amerikaanse aanklager Merrick Garland leek even euforisch. Ovidio was een van de hoofdverantwoordelijken voor ‘de grootste, gewelddadigste en bekendste fentanyl-smokkeloperatie ter wereld, geleid door het Sinaloakartel en gestimuleerd door farmaceutische bedrijven’.
Drie andere zoons van El Chapo werden volgens Merrick Garland eveneens aangeklaagd. De oudste heet Iván. Hij is een zoon van El Chapo’s eerste vrouw: María Alejandrina Salazar Hernández. Hij stond erom bekend grote hoeveelheden wiet vanuit Sinaloa naar steden als Tijuana te exporteren en wordt door Amerikaanse rechercheurs ‘the most trusted son’ genoemd.

Ze bezaten villa’s met zwembaden, hadden seks met modellen en zangeressen en gingen nooit de deur uit zonder pistolen die waren ingelegd met diamanten

Vergismoord op Édgar 

Mexicaanse misdaadkenners weten dat El Chapo tot 2008 een andere beoogde leider voor het Sinaloakartel op het oog had. Édgar Guzmán López was de oudste zoon van El Chapo en al op 22-jarige leeftijd de leider van een groep sicarios (huurmoordenaars) voor zijn vader. Hij liep op 8 mei 2008 op een parkeerplaats bij een winkelcentrum in Culiacán om boodschappen te doen voor Moederdag toen hij in zijn rode SUV werd doodgeschoten door vijftien sicarios. Een van hen gebruikte een bazooka, er werden 500 kogels afgevuurd. Zijn neef kwam eveneens bij de aanslag om het leven en er stierf nog een derde aanwezige. Volkszangers componeerden liedjes vanuit het perspectief van El Chapo met teksten als: ‘Mis hijos son mi alegría también mi tristeza Édgar, te voy a extrañar’ (Mijn zoons zijn mijn vreugde, maar ook mijn verdriet. Édgar, ik ga je missen.). In El Chapo’s villa’s werden muurschilderingen opgehangen van Édgar die opstijgt naar de hemel. Een insider zegt in een El Chapo-boek dat de vader ‘ballistic’ werd na het horen van de moord. Probleem: hij had zelf een huurmoord besteld op een vijand en de sicarios hadden de SUV van zijn zoon per ongeluk aangezien voor die van een rivaal.

El Chapo bouwde zijn imperium ook zonder Édgar in een verbijsterend hoog tempo uit. De Amerikanen verklaarden hem tot Public Enemy nummer 1. De vier overgebleven zoons kregen sleutelposities. Alfredo, Iván, Joaquín en Ovidio zouden hem nooit verraden, alleen hen kon hij vertrouwen. Ovidio en zijn broers investeerden ‘grote hoeveelheden geld in marihuana in Mexico en cocaïne in Colombia’, staat in Amerikaanse documenten. Daarnaast schaften de broers ‘grote hoeveelheden efedrine’ aan in Argentinië. Ze smokkelden het naar Mexico en zetten elf meth-labs op in Sinaloa. El Chapo zelf probeerde niet te veel op te vallen sinds hij wist dat de Amerikanen naar hem zochten, de zoons kozen voor een veel zichtbaarder leven. Alfredo, Iván, Joaquín en Ovidio reden in Lamborghini’s, Ferrari’s, Shelby Mustangs en organiseerden feesten met modellen, coke, whisky en champagne. Op sociale media schepten El Chapo’s zoons op over hun rijkdom en ze toonden hun wagens, wilde huisdieren, villa’s, vrouwen en privéjets. Om hun polsen zaten grote Rolexen, hun kettingen waren van goud. Meesterjuweliers hadden ringen met de duurste sieraden voor ze gemaakt. Volgens de baas van de Drug Enforcement Administration (DEA) in Chicago noemen Amerikaanse agenten de zoons van El Chapo ‘de idiote narco juniors’. Ze bezaten meerdere villa’s met zwembaden en eindeloos veel land, hadden seks met modellen en zangeressen en gingen nooit de deur uit zonder pistolen die waren ingelegd met diamanten. Narcozangers werden voor dagen durende feesten ingevlogen met een privéjet. Bezoekers moesten uitkijken voor de tijgers en wilde Savannah-katten die in kooien in de tuin woonden. Er deden verhalen de ronde dat El Chapo’s zoons vijanden aan hun tijgers voerden. Die verhalen zijn waar.
Alfredo importeerde een zeldzame Mercedes-Benz SLR McLaren met Batmobiel-achtige deuren uit Engeland. De wagen bereikte in 3,4 seconden een snelheid van 100 kilometer per uur. El Chapo’s zoons wilden ook een privéjet en dus kochten ze die. Niet voor de volle prijs, hun vader probeerde ook altijd flink af te dingen. Ze hadden natuurlijk meer dan voldoende geld om de hoofdprijs te betalen, maar haalden er plezier uit zo min mogelijk uit te geven en de verkopers overwogen natuurlijk geen moment tegen El Chapo of zijn zoons in te gaan.

Undercoveragent

De Amerikaanse undercoveragent Andrew Hogan verhuisde in 2012 naar Mexico om de jacht op El Chapo te openen. Hij kreeg eens de vraag van een collega hoeveel kinderen El Chapo eigenlijk had. Zijn antwoord: “Met al die vrouwen die hij heeft versleten? Niemand kan dat echt weten.” De collega vroeg: “Honderden?” Hogan knikte en zei: “Je buurman zou zomaar een zoon van El Chapo kunnen zijn. Maar goed, er zijn vier key sons waar we onze aandacht op moeten vestigen.”

Hogan en zijn collega volgden de Chapitos om bij El Chapo te kunnen komen. Ze waren zijn grootste zwakke plek, de rechercheurs wisten dat. Hun telefoons werden afgeluisterd. De gesprekken tussen de vader en de zoons werden in normale taal op vellen papier geschreven. Wat werd er gezegd, wie was wie, waar spraken ze met elkaar af? De zoons reisden geregeld naar regio’s buiten Culiacán. El Chapo vertelde Alfredo, Iván, Joaquín en Ovidio in codetaal waar ze moesten zijn. Meestal was dat een plek die hij ‘Pichis’ noemde. Hogan en zijn collega’s probeerden te ontdekken wat en waar dat was. Ze volgden de Chapitos via Google Earth om ‘Chapo’s top secret location’ te vinden, staat in het boek The Hunt for El Chapo. Ineens wisten ze wat Pichis was: een afkorting voor Pichiguila, een club waar op eenden wordt gejaagd. Die plek had een website waar het adres op stond. Hogan en zijn collega’s kregen versterking van Amerikanen en Mexicanen en El Chapo werd in 2014 gearresteerd. Een jaar later ontsnapte hij mede dankzij zijn zoons uit de zwaarst bewaakte gevangenis van Mexico. Volgens Amerikaanse aanklagers gaven Alfredo, Iván, Joaquín en Ovidio de opdracht een tunnel van ruim een kilometer naar de douche van zijn cel te graven. De schande was groot, waarop commando’s weer een half jaar later, op 8 januari 2016, probeerden om El Chapo te arresteren in de streek die hij controleerde: Sinaloa. Kartelleden beschermden hem, bij vuurgevechten kwamen vijf mensen om het leven. Hij vluchtte via een riool, stapte in een auto en dreigde de overheid opnieuw voor schut te zetten. Maar mariniers wisten hem te arresteren, waarna overheidsagenten hem in een helikopter naar een gevangenis vlogen. Een Mexicaanse rechter gaf toestemming om El Chapo uit te leveren aan Amerika. Belangrijke voorwaarde: de aanklagers mochten niet de doodstraf tegen hem eisen.

El Chapo vloog begin 2017 naar de VS en werd berecht in Brooklyn. Het proces duurde drie maanden. Bewakers met automatische geweren en kogelvrije vesten letten in de rechtszaal alleen op de hoofdverdachte. Zijn zoons zouden er vast weer alles aan willen doen om hun vader te bevrijden. Dat lukte niet en El Chapo kreeg op 12 februari 2019 een levenslange gevangenisstraf plus dertig jaar en een boete van 12,6 miljard dollar. Ovidio en zijn broer Joaquín werden een dag later aangeklaagd door de Amerikaanse justitie wegens het smokkelen van cocaïne, meth en marihuana van Sinaloa naar de VS. De Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador gaf de opdracht Ovidio te arresteren. De Amerikanen hadden dat geëist omdat ze hem wilden vervolgen in New York of Chicago. Ovidio werd gearresteerd en bewaakt door minstens dertig mannen. Een bewaker nam triomfantelijk een foto van de Chapito. Een collega hield de narco junior onder schot. Ovidio droeg een wit zijden overhemd. Om zijn nek hingen twee kettingen met religieuze symbolen. Zijn haar was dik en zwart. De foto verscheen op voorpagina’s in heel Zuid-Amerika. Vrouwelijke El Chapo-fans vonden hem knapper dan zijn vader. Ovidio had ook de hoofdrolspeler in een Mexicaanse telenovela kunnen zijn.

De agenten hadden te vroeg met de Chapito gepronkt. Maar liefst 700 kartelleden vielen op 17 oktober 2019 overal in Culiacán soldaten en agenten aan. Burgers vluchtten. Auto’s werden in de fik gezet. Zwarte rook vervuilde de lucht. Woordvoerders van de overheid adviseerden de inwoners van Culiacán de hele dag binnen te blijven. Er gingen geruchten dat El Chapo’s zoon was bevrijd, maar dat leek amper te kunnen: de schande zou te groot zijn voor de overheid. Mexicaanse politici en agenten probeerden het nieuws aanvankelijk te ontkennen, maar de schande moest uiteindelijk worden toegegeven. Acht soldaten van de Nationale Garde waren gegijzeld en toen lieten ze El Chapo’s zoon maar weer gaan. In The New York Times werd de ontsnapping een ‘nationale vernedering’ genoemd. Volgens de Mexicaanse president waren er ‘veel burgers in gevaar’ en daarom besloten ze hem vrij te laten ‘om meer bloedvergieten te vermijden’. Dat was even belangrijker dan ‘één delinquent’. De gebeurtenissen op 17 oktober 2019 zouden bekend raken als De Slag om Culiacán. Dertien mensen kwamen om het leven. Een maand erna werd er nog een agent vermoord die Ovidio had gearresteerd.

Een van de ontvoerde agenten kreeg van de kartelleden een mes in zijn arm. Zijn spieren werden eruit gehaald en een Chapito stopte extra hete chilipepers in de wonden

Op 5 januari 2023 slaagden Mexicaanse agenten en soldaten er opnieuw in Ovidio op te sporen. Alfredo, Iván en Joaquín bleven ondanks een zoektocht door duizenden militairen voortvluchtig. De aanklacht tegen Ovidio bestaat uit veertig pagina’s. Hij wordt bijgestaan door Jeffrey Lichtman, een Amerikaanse advocaat die zijn vader verdedigde tijdens zijn rechtszaak in Brooklyn. Volgens de aanklager is Ovidio als leider van een criminele organisatie verantwoordelijk voor moorden, ontvoeringen en geweld tegen overheidsagenten, rivalen en leden van hun eigen kartel. Hij had ook de opdracht gegeven voor de dood van informanten en een ‘populaire Mexicaanse zanger die weigerde op zijn bruiloft te zingen’. Vijanden werden gemarteld door ze te waterboarden of elektrische schokken te geven en de aanklagers bevestigden het verhaal dat Ovidio en zijn broers rivalen of verraders aan hun tijgers voerden. Ook vermeld in de aanklacht: kartelleden ontvoerden in 2017 twee agenten. Een van hen werd doodgeschoten, de ander kreeg een mes in zijn arm. Zijn spieren werden eruit gehaald en een Chapito stopte extra hete chilipepers in de wonden. Tot slot moet Ovidio zich ook verantwoorden voor alle doden bij De Slag om Culiacán. Ovidio had de doodstraf kunnen krijgen voor zijn misdaden, maar de Amerikaanse aanklager beloofde de Mexicaanse overheid net als bij zijn vader dat niet te eisen.

Nog drie on the run

Twee dagen na zijn deportatie werd Ovidio onder zware bewaking voor de eerste keer het Dirksen United States Courthouse downtown Chicago binnengeleid voor een hoorzitting. Hij droeg een bril en een oranje boevenpak. Rechter Sharon Johnson Coleman vroeg of hij Engels sprak. Hij zei: “Of course.” Ovidio zette een koptelefoon op om juridisch Engels te kunnen verstaan en er zat een tolk naast hem. De rechter las de aanklachten voor. Twee daarvan konden tot levenslang leiden. De zoons hadden volgens de aanklager ‘de rol van El Chapo overgenomen als leiders van het Sinaloakartel’. Uit ‘decennialang onderzoek’ bleek dat ze in zeker tien landen opereren. De Chapitos wassen crimineel geld wit en vervoeren drugs naar Amerika via vliegtuigen, boten, onderzeeërs, containers, tractoren, bussen, auto’s, treinen en tunnels. El Chapo’s zoons hebben het kartel van hun vader ‘meedogenlozer, gewelddadiger en dodelijker gemaakt en ze gebruikten het kartel om een nieuw soort gif te verspreiden: fentanyl’. Dat is een pijnstiller die vijftig keer zo krachtig is als heroïne, meer dan 50.000 Amerikanen sterven er jaarlijks aan. Overdosissen door fentanyl bleven ook in Chicago alarmerend groeien. Dat was volgens de aanklager voor een groot deel de schuld van de Chapitos. Bekende hij schuld? De narco junior zei met zachte stem: “No.”

Later op de zitting vertelde Ovidio via zijn tolk dat hij medicijnen nam voor angstaanvallen en een depressie. Volgens zijn advocaat had hij ook veel last van zijn maag door stress. Om zijn enkels zaten kettingen. De verdachte bleef erbij helemaal geen ‘key player’ te zijn ‘in the Sinaloa Cartel’s violent drug trafficking network’, zoals staat in de aanklacht. Rechter Coleman bepaalde desondanks dat El Chapo’s zoon tot zijn rechtszaak in 2024 in de gevangenis moet blijven en hij kan niet vrijkomen op borgtocht.

Op de andere Chapitos wordt nog steeds gejaagd. De Amerikaanse overheid heeft een beloning van 10 miljoen dollar gezet op de hoofden van Alfredo en Iván en wie het lukt Joaquín te vinden, kan 5 miljoen verdienen.