Hoogovens (Tata Steel): de grootste sluipmoordenaar van Nederland

Cabaretier Peter Pannekoek zei het al in zijn oudejaarsconference: we leven in een systeem waarin grote bedrijven als Schiphol en Tata Steel schaamteloos door kunnen gaan met hun schadelijke praktijken, terwijl het milieu en de volksgezondheid de prijs betalen. Begin dit jaar staafde het RIVM die bewering met feiten, in ieder geval wat Tata Steel betreft, de staalreus bij IJmuiden. Die zou veel hogere concentraties metaal- deeltjes en kankerverwekkende stoffen uitstoten dan werd vermeld in de jaar- verslagen, tot wel 50 keer zoveel (koper). Voor kankerverwekkend fijn- stof zou zelfs een factor 1000 gelden, dus 1000 keer zoveel als wat Tata Steel beweert. Niet voor niks is advocate Bénédicte Ficq, die ook al de tabaksindustrie aan banden probeert te leggen, onlangs een rechtszaak tegen het miljardenconcern gestart namens 1200 omwonenden en tien stichtingen wegens ‘het opzettelijk in gevaar brengen van mens en dier’.

Al zolang er giftige rookwolken boven de Noordzeekust drijven is het bedrijf onderwerp van discussie, dus ook 21 jaar geleden toen een oud-werknemer bij ons uit de school klapte over de smerige praktijken van de toenmalige Hoogovens. Rob Kahlman heette hij, ooit een kerngezonde jongen die vol in het leven stond, maar die na vier jaar Hoogovens was veranderd in een naar adem happende, vergeetachtige en doodzieke oude man. Uit het verhaal van toen: “Behalve geheugenstoornissen, te trage reflexen, aangetaste nieren en lever ontdekte men bij een hersenscan zwarte plekken op zijn hersenen.” Kahlman werkte aan een geheim project dat Aardelite heette: een manier om giftige afvalstoffen via een recyclingsproces om te vormen tot harde korrels die in bouw- materialen zouden worden verwerkt. Dat hele proces speelde zich af, zo zei Kahlman, in een laboratorium van Hoogovens, een plek waar niemand mocht komen, behalve Kahlman die daar in zijn eentje werkte en de grote bazen van het concern. Ook kwam er eens in de zoveel tijd iemand langs om ‘bepaalde waarden’ op te meten, voor de rest was het laboratorium een hermetisch afgesloten bolwerk dat, zo zou later blijken, het daglicht niet kon verdragen.

Klinkt als James Bond? Is het ook een beetje. Vooral toen er op een dag vaten binnenkwamen met daarin, zo was het vermoeden, verarmd uranium dat uit de op de Bijlmer neergestorte Boeing afkomstig was. Toen Kahlman daaraan werd blootgesteld, ging het snel achteruit met hem: “Er knapte iets in mijn buik, alsof een ballon leegliep (...) Ik vergat opeens afspraken en werd met de dag dikker. Vroeger woog ik nooit meer dan 80 kilo, maar ineens woog ik 120. Als ik tv keek, vielen er happen uit de ondertitels.” Er werd nauwelijks naar hem omgekeken, door niemand: “Een keer kwam ik pas ’s avonds bij mijn positieven. De spullen die ik ’s morgens had meegenomen lagen er nog: onuitgepakt. Een hele dag weg. De chef zeurde dat ik niets had gedaan, maar ik had gewoon al die tijd bewusteloos over mijn bureau gehangen.” Kahlman was ‘slechts’ een voorbeeld van duizenden zieke werknemers en omwonenden van het huidige Tata Steel waar als het aan Bénédicte Ficq nu korte metten mee wordt gemaakt. Als het al niet veel te laat is.