Cas de Jong: 'moordenaars lijken meer op ons dan we denken'

“Met Cas de Jong.”

Godzijdank, je leeft nog!

“Gelukkig wel. Dat wordt trouwens wel vaker tegen me gezegd. Vooral door mijn moeder. Zij vond het vreselijk eng dat ik de meeste afleveringen opnam bij de geïnterviewden thuis. Elke keer als ik na afloop weer veilig buiten stond, moest ik haar bellen om een teken van leven te geven.”

Het lijkt ons geen prettig idee om urenlang met een moordenaar in dezelfde ruimte te zitten.

“Zelf had ik die angst helemaal niet. Zelfs niet bij de heftigste zaak. Die ging over Mike, een man die zijn vriendin heeft onthoofd. Hij heeft haar op bed geduwd en haar keel zo hard dichtgeknepen dat ze blauw aanliep. Vervolgens is hij naar de keuken gelopen, heeft hij een mes gepakt en haar strot doorgesneden. Ik wilde onderzoeken wat er in vredesnaam in zijn hoofd was omgegaan. Dat was me niet gelukt als ik hem had geïnterviewd als een bang schaap. Ik heb hem journalistiek relevante vragen gesteld en hem de vooroordelen die de buitenwereld heeft voor de voeten gegooid. In De Telegraaf is Mike afgeschilderd als een monster. Eén van mijn eerste vragen aan hem was: bén jij een monster?”

En? Is hij dat?

“Zo ziet hij zichzelf niet. Hij ziet zichzelf ook niet als een moordenaar, maar als iemand die een moord heeft gepleegd. Als een mens van vlees en bloed dus. Het is intens gruwelijk wat Mike heeft gedaan, maar daarnaast kwam hij sociaal en vriendelijk op mij over. Dat zorgde voortdurend voor een tweestrijd in mijn kop. Aan de ene kant zat ik tegenover iemand die zijn vriendin heeft onthoofd en daarover zelf zegt dat het een ISachtige aanslag was. Aan de andere kant stuurde hij me een paar weken later, toen hij hoorde dat ik corona had, een appje om te vragen hoe het met me ging.”

Eén van de andere afleveringen gaat over oud-drugscrimineel Daniel Belinfante, die ook weleens voor Panorama schrijft.

“Ja, hij behoorde tot de Delta-groep en werkte samen met criminelen als Stanley Hillis en Mink Kok. Hij is bij meerdere liquidaties betrokken geweest. Daar praat hij heel klinisch over. Eén van zijn eerste moorden was een liquidatie in een loods. Van tevoren was er al een kuil voor het slachtoffer gegraven. Ik vind dat heel macaber, maar hij ziet dat totaal anders. Hij vindt dat die man er zelf om gevraagd heeft. Sterker nog, de nacht na de liquidatie kon hij niet slapen, omdat hij een soort sensatie voelde dat hij voor het eerst iemand om het leven had gebracht. Het was voor hem een overwinning op zichzelf. Hij noemde het een berg die hij voor het eerst beklommen had.”

Kun jij van alle daders in je podcast begrijpen waarom ze tot hun daad zijn gekomen?

“Nee. Ik kan me voorstellen dat je in een psychose raakt, of dat je in een opwelling, in blinde razernij, iets doet waar je later spijt van krijgt. Maar niet dat je zoals Mike naar de keuken loopt, er nog even goed over kunt nadenken, maar je vervolgens toch een mes pakt en je het strottenhoofd van je vriendin doorsnijdt. Daar kan ik met mijn verstand niet bij. Maar vlak deze mensen niet uit. Ze lijken meer op ons dan we denken. Ik heb ze allemaal gevraagd of ik een moordenaar zou kunnen zijn. Vrijwel allemaal zeiden ze van wel.”

En de slachtoffers? Wat vinden zij ervan dat jij daders een podium biedt?

“Ik wilde voorkomen dat zij door het bestaan van de podcast zouden worden verrast. Daarom heb ik contact opgenomen met Slachtofferhulp Nederland. Het is ontzettend lastig om slachtoffers of nabestaanden te achterhalen. In het geval van slachtoffers van drugscriminelen is dat eigenlijk onbegonnen werk. Voor slachtoffers en nabestaanden die ik wel heb achterhaald, blijft het natuurlijk confronterend. Daarom is het ook zo belangrijk dat daders stevig worden bevraagd. Voor goedpraten is geen ruimte.”

Tot slot: durf je nog wel over straat? “Ha! Ik ben door het maken van de podcast niet banger geworden dat ik word vermoord. Maar heel eerlijk? Ik was er sowieso al niet van overtuigd dat mensen altijd het beste met elkaar voor hebben.”

VAN HET TWEEDE SEIZOEN DADERS, EEN PODCAST VAN AVROTROS EN NPO RADIO, IS VANAF NU TE BELUISTEREN VIA JE FAVORIETE PODCAST-APP EN RADIO1.NL/PODCASTS.

De eerste aflevering van het tweede seizoen van daders, een podcast can AVROTROS en NPO Radio, is vanaf nu te beluisteren via je favoriete podcast-app en radio1.nl/podcasts.