MISDAADCOLUMN: Mohamed B. (21) radicaliseert en slaat 90 graven aan gruzelementen

Europa is de laatste tijd weer enkele keren opgeschrikt door terroristische eenmansacties. In het Duitse Solingen vielen bij een mesaanval drie doden en acht gewonden. In het Engelse Southport stak een 17-jarige knul drie kinderen dood. In Wenen kon ternauwernood een aanslag worden voorkomen, waarbij de verdachten het hadden gemunt op de bezoekers van een concert van Taylor Swift. En in het Duitse Recklinghausen schoot de politie een man dood die iets van plan was met een mes. Nederland komt nog goed weg en eigenlijk mag dat een wonder heten.

Als justitie namelijk niet op tijd de 21-jarige Mohamed B. uit Utrecht van de straat had gehaald, waren de gevolgen niet te overzien geweest. De knul was nogal wat van plan, zo werd onlangs duidelijk bij de rechtbank in Utrecht. Uit onderschepte chats bleek hij over het ‘onthoofden van alle zionisten’ te hebben geschreven en verder had hij tramschutter Gökmen T., die in 2017 dood en verderf zaaide in een Utrechtse tram, ‘een goede jongen’ genoemd. Nu kon dit allemaal nog grootspraak zijn, maar Mohamed was ook op andere fronten zeer actief, zo ontdekte de recherche. Maar daarover straks meer.

De buurt prijst hem: hij haalt patat en ijsjes voor dementerende ouderen. Maar dan radicaliseert Mohamed en slaat hij 90 graven aan gruzelementen

In de zomer van 2021 is er nog weinig aan de hand met de dan 18-jarige Mohamed. Hij volgt de opleiding MZ-begeleiden speciale doelgroepen op het MBO Utrecht College. De jonge student lijkt een sociale inborst te hebben. Hij loopt stage op een zorgboerderij in De Meern en werkt als vrijwilliger in een kleinschalige woonvorm voor dementerende ouderen in Parkwijk. Zijn tomeloze inzet valt op en leidt zelfs tot een lovend stukje in een plaatselijk krantje. “Ik neem de bewoners vaak mee naar een cafetaria in de buurt om ijsjes, milkshakes en patat voor hen te halen,” vertelt Mohamed. “De ene keer tijdens het werk, maar soms ook in mijn vrije tijd.” Iedereen is trots op de jonge en ijverige student, vooral zijn moeder die zelf ook werkzaam is in de zorg.

En toch gaat het mis met Mohamed en niet zo’n beetje ook. Hij radicaliseert en speelt zich in de kijker bij politie en AIVD. De goedlachse krullenbol, zoals te zien op de foto bij het krantenstukje, is opeens een baard gaan kweken. Zijn open lach heeft plaatsgemaakt voor verbeten trekken. De AIVD ontdekt dat B. met een geestverwant een enkele reis heeft geboekt naar de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba, om van daaruit door de reizen naar Somalië. Tegen zijn ouders heeft hij gezegd dat hij naar Palestijns gebied wil afreizen, maar als die achter zijn werkelijke reisplannen komen, schakelen ze de gemeente in.

Mohamed wordt opgenomen in een hulpverleningstraject, gericht op de-radicalisering. Het lijkt te helpen, de student lijkt zijn gedrag aan te passen. Maar het is uiterlijke schijn. Mohamed gaat online op zoek naar nieuwe reisroutes, maakt geld over naar terroristische organisaties en zegt als martelaar te willen sterven.

Dan wordt het maandag 6 mei 2024. Bezoekers van begraafplaats Daelwijck in Utrecht ontdekken dat iemand in het voorgaande weekend ontzettend heeft huisgehouden. Meer dan 90 graven zijn vernield, waarbij vooral foto’s en andere versieringen compleet aan gruzelementen zijn geslagen. Na diepgaand onderzoek komt er een verdachte in beeld. Het is Mohamed B. Hij bekent schuld, maar zegt ook dat hij het allemaal ‘onder invloed van zijn vader’ heeft gedaan. Op het waarom gaat B. niet echt in. Maar een door justitie geraadpleegde deskundige op het gebied van de islamitische cultuur weet wel hoe het zit. “Het versieren van graven met portretten, bloemen, kaarsen of knuffels wordt gezien als afgoderij en is in de ogen van jihadisten verboden.” Bij een eerste rechtszaak betuigde B. spijt. Maar volgens een rechtbankverslaggever klonk er “geen enkel medeleven” door in zijn stem.

De strafzaak tegen Mohamed B. wordt op 18 november voorgezet.