Bij de politierechter: 'Hamza's jaarlijkse terugval'

Hamza (37)* is vanmorgen nogal scheutig geweest met de gel. Dikke klodders hangen als druipstenen in zijn haastig achterover geveegde haren. Ook zijn vlassige ringbaardje zou iets meer zorg en aandacht kunnen gebruiken, maar daar stak een medewerker van het Kruidvat een stokje voor. Hamza was de winkel nog niet uit of hij werd al in zijn kraag gevat. Uit het eigenaardige koffertje dat hij bij zich droeg, en dat al bij binnenkomst de aandacht van de drogisterijmedewerker had getrokken, kwam een emmertje tevoorschijn dat zorgvuldig met aluminiumfolie bekleed was teneinde de anti-diefstalpoortjes te omzeilen. In het emmertje zaten twee dozen onbetaalde scheermesjes met een totale waarde van 83 euro.

“Een domme, dómme fout,” concludeert Hamza.

“Dat u die diefstal pleegt of dat het misging?” vraagt de rechter.

“Dat ik die diefstal pleeg.”

“Waarom doet u dat dan?”

“Ik had mijn jaarlijkse terugval” legt Hamza uit.

“Wat zou u voor die scheermesjes krijgen?” informeert de rechter.

“Een halve gram bruin,” biecht Hamza op.

Drugshostels

Hamza is, ondanks het feit dat hij nog geen veertig jaar oud is, een verslaafde van de oude stempel. Rond de eeuwwisseling maakte hij al deel uit van de enorme groep van zo’n 1250 dak- en thuislozen die dag en nacht in en rond Hoog Catharijne verbleven. Toen de politie het Utrechtse winkelcentrum uiteindelijk schoonveegde, belandde hij in een van de zogenoemde ‘drugshostels’. Opvanghuizen waar drugsverslaafden, vooral heroïnejunks, in een gecontroleerde omgeving konden wonen en gebruiken. Voor het winkelend publiek was het probleem daarmee opgelost, maar voor Hamza niet. Nu, bijna twintig jaar later, zit hij nog dagelijks tussen de gebruikers die pal voor zijn neus een shot zetten, een pijp roken of wanhopig met hun dealer bellen.

“Probeer daar maar eens van je verslaving af te komen...” klaagt Hamza.

Hij kan er de klok op gelijk zetten: hoe zeer hij zich er ook tegen verzet, hoe blij hij ook is met het methadonproject waarin hij zit; eens per jaar gaat het gegarandeerd mis. Dan beleeft hij zijn jaarlijkse terugval. Een uitglijder die wat Hamza betreft volledig op het conto kan worden geschreven van de omgeving waarin hij noodgedwongen leeft en waaraan hij zich maar niet kan ontworstelen. Telkens wanneer hij zicht heeft op iets beters gooit een celstraf weer roet in het eten.

“Dan moet u niet stelen,” oppert de rechter. “Dat gebeurt één keer per jaar!” pareert Hamza vol ongeloof.

Hamza vindt het belang dat politie en justitie aan zijn jaarlijkse uitglijder hechten buitenproportioneel. Altijd maar weer zo’n rechtszaak. Altijd maar weer zo’n celstraf. Als mensen eens wisten hoe moeilijk hij het had, en hoe vaak hij de verleiding wél weerstond, dan zou een bos bloemen ook weleens leuk zijn.

Maar de rechter beperkt zich tot de feiten. “Waar het op neerkomt is dat u zich elk jaar schuldig maakt aan winkeldiefstal en dat moet gewoon ophouden,” zegt ze. Hoofdschuddend hoort Hamza aan hoe hem voor de zoveelste keer een celstraf wordt opgelegd. Vier weken dit keer, waarvan de helft voorwaardelijk, plus een verplicht reclasseringstoezicht. Hij heeft zijn jaarlijkse veroordeling weer op zak. En het is pas maart.

* Alle namen in deze rubriek zijn om privacyredenen gefingeerd.