Wapenhandelaar: 'Russische geheime diensten waren betrokken bij moord op Theo van Gogh'

De NPO zendt binnenkort een nieuwe documentaireserie uit, gemaakt door Sinan Can en Daniëlle van Lieshout. De twee tv-makers onderzoeken in verschillende afleveringen de wapens die zijn gebruikt bij bekende moorden. Zo komen de zaken rondom de liquidaties op Peter R. de Vries en Pim Fortuyn voorbij. Maar ook die van de jihadistische moord op Theo van Gogh.

De regisseur, tv-maker en vooral 'man van het vrije woord' liet zich vaak zeer kritisch uit over tal van onderwerpen, waaronder de islam. Dat laatste was aanleiding voor Mohammed Bouyeri reden om hem op de vroege ochtend van 2 november 2004 op laffe wijze om het leven te brengen. Tot grote schok van heel Nederland.

De moord op Van Gogh

Van Gogh zei altijd dat hij niet bang was voor een aanslag op zijn leven. "Ik ben de dorpsgek, die doen ze niets", aldus de Amsterdammer. Maar niets bleek minder waar.

Van Gogh fietste op 2 november van zijn huis naar zijn werk over de Linnaeusstraat toen hij door Bouyeri met een HS-2000 vuurwapen werd doodgeschoten. Van Gogh werd in totaal door 7 kogels geraakt. Bouyeri sneed ook zijn keel door, in een poging de Amsterdammer te onthoofden. Dat lukte het niet. Wel plantte de terrorist nog een mes in zijn borst, met daar aan een dreigbrief voor Ayaan Hirsi Ali.

Bouyeri, die later deel bleek uit te maken van de Hofstadgroep, een groepje radicale islamitische jongeren, werd opgepakt en tot levenslang veroordeeld.

Russische geheime diensten

In de docu-serie De Wapenroute proberen Can en Van Lieshout uit te zoeken hoe Bouyeri aan het HS-2000 vuurwapen kwam. Want opvallend genoeg ging het om een redelijk duur wapen van minimaal 2,5 duizend euro.

Na de moord kwamen de Tsjetsjenen Borz-Ali I. en Marad J. als bron van het wapen in beeld, omdat de mannen gelinkt werden aan de Hofstadgroep. Beiden gingen echter vrijuit wegens gebrek aan bewijs.

In De Wapenroute sporen Can en Van Lieshout Borz-Ali op en vragen hem op de man af of hij het wapen heeft geleverd. Dat ontkent hij. Wel zegt hij voor '99% zeker te weten' dat Marad J. daar wel verantwoordelijk voor is.

Maar dat is niet het enige opvallende dat hij beweert. De Tsjetsjeen zegt dat zijn landgenoot zelfs 'bewerkt' werd door de Russische geheime diensten.

"En via hem bewerkten ze die Marokkaan, die Bouyeri", aldus Borz-Ali. "De Russische geheime diensten voor niets terug, als ze hun doel maar bereiken."

Bekijk ook

De zaak Theo van Gogh | Panorama

Het is vandaag 2 november 2023 precies 19 jaar geleden dat Theo van Gogh op brute wijze uit het leven werd gerukt. Daarom, uit de editie van 10 mei 2017: de moord op de voorvechter van ‘het vrije woord’.

Dubbel motief

Rusland zou er baat bij hebben gehad dat de Tsjetsjeense Marad J. (ook islamitisch) betrokken zou zijn bij de moord op Van Gogh. Zo zou men in Nederland door de moord ergens anders mee bezig zijn dan met de oorlog tussen de Russen en de islamitisiche Tsjetsjenen. Een binnenlandse tragedie om de aandacht af te leiden dus. Bovendien zouden de jihadistische Tsjetsjenen door de moord in een kwaad daglicht komen te staan.

Marad J. is echter onvindbaar en Mohammed Bouyeri reageert niet op brieven van de documentairemakers. Het verhaal kan dus niet bevestigd worden.

Brievenbusfirma

Toch vinden Can en Van Lieshout nog een andere link met Rusland. Het wapen, in 1998 gemaakt in Kroatië, werd in 1999 als onderdeel van een grote partij wapens via de Rotterdamse haven verscheept. Daar verdween een deel van de pistolen. Later bleek dat meerdere wapens uit de partij voor verschillende moorden gebruikt zijn, verspreid over Europa.

Eén van de bestemmingen waar de Kroatische pistolen eigenlijk terecht hadden moeten komen, was echter een brievenbusfirma op de Maagdeneilanden. Een anonieme bron stelt dat de firma in Russische handen is, aldus Can en Van Lieshout. Andere bronnen, die niks op camera durven te zeggen, zouden de tv-makers ook gewezen hebben op links met de Russische geheime diensten. Niks wordt echter bevestigd, wat een hoop vragen alsnog onbeantwoord laat.

De serie De Wapenroute is morgen (woensdag 11 september) om 20:25 te zien op NPO 2.