Wat was nou dé handel van de in Turkije opgepakte Amsterdammer Rawi Q.?

Twee Turkse agenten werken een kale man naar de grond, vervolgens worden zijn handen geboeid. Zonder zich te verzetten, loopt hij mee het gebouw uit en stapt hij in de klaarstaande auto. Ogenschijnlijk kalm gaat hij mee het politiebureau binnen, voor de zekerheid legt een van de agenten een hand op zijn achterhoofd. De beelden worden triomfantelijk gedeeld door de Turkse overheid, want dit is niet zomaar een arrestatie. Nee, de Turken hebben een flinke drugsbaas te pakken, eentje die niet voor niets gesignaleerd stond bij Interpol. Dat is althans de Turkse versie van het verhaal. Volgens het onderwerp zelf, Rawi Q.(48), zit het heel anders…

Het ene land is het andere niet, zo heeft ook Rawi Q. ervaren. Waar de Nederlandse autoriteiten de Verenigde Arabische Emiraten steeds moesten smeken of Quincy Promes alsjeblieft kon worden uitgeleverd, werd de telefoon meestal niet eens opgenomen. Na een paar weken hardnekkig zeuren werd de voetballer dan eindelijk opgepakt, wat iets anders is dan dat hij gelijk op het vliegtuig werd gezet. Nee, dan Turkije. Zonder dat het Openbaar Ministerie precies weet wat waarvan Q. wordt verdacht, is hij ongevraagd per kerende post op de eerste vlucht naar zijn geboorteland gezet. Dat niet alleen, volgens Q. moest hij ook nog zelf betalen voor zijn ticket. Dat verzoek ging niet vriendelijk, daarover later meer.

De Turkse boodschap is luid en duidelijk: drugscriminelen zijn hier niet welkom. “Ongeacht de hoeveelheid feiten waarvoor ze worden gezocht, we zullen internationale, georganiseerde misdaadgroepen en drugshandelaren niet laten ademen,” meldde Ali Yerlikaya, de Turkse minister van Binnenlandse Zaken op X. “We zullen nooit accepteren dat de vrede van ons volk wordt verstoord. We zullen ze een voor een in de cel stoppen. De staat ademt in de nek van terroristen, georganiseerde misdaadorganisaties en drugshandelaren. En dat zal altijd zo blijven.”

Het blijft niet bij grote woorden, volgens de minister zijn er de afgelopen maanden ruim vijftig voortvluchtige criminelen, uit achttien verschillende landen, in de kraag gevat. Q. is een prominente Turkse trofee, de beelden van zijn arrestatie werden vol trots gedeeld op social media. Daar was volgens Q. wel een tweede take voor nodig. In eerste instantie werd hij op een vredige manier in de boeien geslagen door de opsporingsdiensten. Dat moest dus even over. Nu verschijnen agenten in uniform ten tonele en draait de camera. “Ze werkten mij dit keer onnodig hardhandig tegen de grond en namen me mee,” reconstrueert Q. later in een Nederlandse verhoorkamer. Het is maar eens een bewijs dat het de Turken menens is, ervan uitgaande dat het werkelijk zo is gegaan.

Vastgebonden en muilkorf

Desalniettemin is het signaal helder: wie in drugs wil handelen moet niet in Turkije zijn. Maar volgens de verdediging van Q. zit hij ook helemaal niet in de drugs. Hij handelt wel, maar dan in kleding. Iedereen kan toch ook nagaan dat Q. een damesmodezaak bestierde in Amsterdam? Die branche bracht hem volgens zijn advocaat, Gerald Roethof, ook naar de Bosporus. “Juist omdat je in Turkije een grote textielindustrie hebt waar voor scherpe prijzen kwalitatief goede kleding geproduceerd kan worden, was hij de laatste periode in Turkije,” zegt hij in het AD. Dus nee, het is flauwekul dat Q. daar zat ondergedoken. “De aanhouding is pril,” zegt Roethof begin februari. “We hebben nog geen stukken, daar wordt nu in Turkije achteraan gegaan. Zonder dossier kan ik inhoudelijk enkel zeggen dat ik deze beschuldiging niet kan plaatsen.”

Rawi Q. is volgens Turkije een grote speler in de drugshandel. ‘In totaal smokkelde hij zes ton cocaïne naar Nederland.’ Straatwaarde: honderden miljoenen euro’s

Twee weken later is er meer duidelijkheid. Q. is volgens de Turkse minister Yerlikaya een grote speler in de internationale drugshandel. “In totaal smokkelde hij zes ton cocaïne naar Nederland per schip, boot of vliegtuig,” meldt hij op X. Voor de goede orde: we hebben het over een drugslading met een straatwaarde van honderden miljoenen euro’s, niet bepaald een bedrag om je neus voor op te halen.

Vier dagen na de arrestatie zit Q. in Nederland en dat is bijzonder snel, leert alleen al een blik naar de zaak van Isaac B. (zie kader). In de tussentijd heeft Q. vastgezeten tussen andere gevangenen die worden uitgezet. Dat moest alleen nog even worden bekrachtigd bij een Turkse rechter. “Die man zei: Ik ben hier de baas, zelfs de president kan niet beslissen wat er met jou gebeurt. Hij zei: Jij gaat naar Nederland, koste wat het kost,” zegt Q. op Hollandse bodem. Hij mocht in Turkije geen contact hebben met zijn advocaten of de Nederlandse ambassade, hij stelt onder druk te zijn gezet om mee te werken aan zijn uitzetting. Dat gebeurt met behulp van een video. “Daarop zag ik twee mannen die vastgebonden waren en een muilkorf om hadden. Die werden geslagen. Ze konden niet eens schreeuwen, alleen kreunen van de pijn.”

Hete soep. Het maakt indruk, hij tekent. Q. is overigens niet zo spraakzaam als het nu misschien lijkt, alle citaten komen uit politieverhoren waarop het AD beslag heeft weten te leggen. Het maakt de zaak extra opmerkelijk, want twee weken na de arrestatie weet het OM nog steeds niet exact hoe de zaak in elkaar zit. Buiten de scheutige berichten op X is de Turkse communicatie niet heel transparant. Het OM kan alleen bevestigen dat Q. naar Nederland op ‘vreemdelingrechterlijke gronden is overgebracht’. “Het klopt dat er geen uitleveringsverzoek lag vanuit Nederland. Maar wat zich in Turkije heeft afgespeeld, dat valt buiten onze verantwoordelijkheid. Daar kunnen we als OM Nederland niet op reageren, misschien op een later moment.”

In de krant als boef

Het kan natuurlijk zo zijn dat de Turken zich hebben vergist, dat Q. werkelijk een kledinghandelaar is. Feit is wel dat hij internationaal stond gesignaleerd en dat was vast niet vanwege het stelen van twee chocoladerepen. Inmiddels is het OM bijgepraat door de internationale collega’s, Q. zou, zoals de Turkse minister al meldde, grote drugstransporten naar Nederland begeleiden. Onzin, stelt advocaat Jan-Hein Kuijpers half februari. Hij heeft dan de woordvoering overgenomen van Roethof, de advocaat die twee weken daarvoor de pers nog te woord staat na de arrestatie van Q. “Dat mijn cliënt een grote speler in het internationale verdovendemiddelenmilieu zou zijn, blijkt niet bepaald uit de stukken en hetgeen hem op basis daarvan wordt verweten,” zegt Kuijpers. “De Turken hadden het over de im- en export van 6000 kilo cocaïne, de Rotterdamse officier over 144 en wat schamele voorbereidingshandelingen.” Met andere woorden: zo’n grote jongen is Q. niet. Kuijpers: “De soep wordt dus niet bepaald zo heet gegeten als die meestal wordt opgediend door de autoriteiten.”

Q. zelf snapt er ook niets van waarom hij opeens wordt weggezet als een drugscrimineel, waarom hij gesignaleerd stond bij Interpol. “Ik vind het raar dat jullie me op een internationale lijst gooien, terwijl jullie me zoals altijd gewoon kunnen bellen,” zegt hij in een verhoor. Hij is in de boeien geslagen in een appartement in Istanbul. Daar woont hij, op de 26ste verdieping van een woontoren. Was overigens geen ingewikkeld recherchewerk voor nodig, Q. staat gewoon ingeschreven op dat adres. Vandaar zijn verbazing. “En nu komt het in de krant, alsof ik een grote boef ben.”

Later is hij trouwens korter van stof. Er zijn versleutelde berichten in handen van de politie, waarvan Q, de afzender zou zijn, onder de schuilnamen ‘Koel’ en ‘Prada’. Q. krijgt foto’s onder zijn neus gedrukt van blokken cocaïne. Ze zijn voorzien van de opdruk ‘RAW’ en wederom ‘PRADA’. De laatste foto wordt begeleid met de tekst: “Hoeveel moet je hebben?” Er wordt gerept van een transport van 800 kilo. Vraag in de verhoorkamer: “Heb jij deze blokken cocaïne laten produceren en voorzien van jouw opdruk?” Q. geeft steeds antwoord met één woord op drugsgerelateerde vragen. “Zwijgrecht.”

Opsporing Verzocht

Er zijn twee scenario’s mogelijk. Óf Q. is daadwerkelijk een kledinghandelaar en hij is niet diegene die de internationale opsporingsdiensten in hem zien. Óf Q. is dat wel en is er jarenlang in geslaagd om onder de radar te opereren. Want zoals hij het zelf al zo mooi zei: nu komt hij in de krant alsof hij een grote boef is. Dat is namelijk nog amper gebeurd in het verleden. Hoewel, enkele jaren geleden doorzoeken agenten zijn auto en stuiten dan op 9000 euro cash. Q. krijgt daarvoor een veroordeling wegens witwassen, maar het blijft bij een taakstraf. Bij De Telegraaf heeft niemand overwogen om toen de voorpagina te reserveren. Het was hooguit een berichtje in de kantlijn. En even eerder, in 2014, is hij beschoten. Een overvaller heeft het gemunt op de tas van Q.’s kennis en hij moet zelf ook wegduiken. Veel meer dan die twee incidenten wordt er niet vermeld over Q.

Tót de beginjaren van dit decennium, al is het indirect. De zondagsrust in Almere wordt bruut verstoord als er aan een voordeur in de wijk Noorderplassen West een granaat hangt. Omwonenden moeten uit voorzorg hun huis uit. De woning staat op naam van een vrouw, net als een kledingwinkel in Amsterdam. En daar wordt de volgende dag een explosief aan de deur gehangen. De politie tast kennelijk in het duister waarom deze vrouw het doelwit is van deze twee acties, een item in Opsporing Verzocht moet schot in de zaak brengen.

“Een onderneemster uit Almere heeft een rampjaar achter de rug en dat kwam niet alleen door corona,” zegt Anniko van Santen op televisie. “Iemand heeft het op haar gemunt.” Dat laatste is ook de overtuiging van de politie. “We hebben het slachtoffer gesproken over met wie ze een conflict zou kunnen hebben.” zegt een woordvoerder in de uitzending. “Maar ze kent de persoon of de personen op de beelden niet. En natuurlijk speelt er financieel weleens iets als je een eigen bedrijf hebt, maar in haar geval niet zoiets ernstigs dat je dit verwacht. Dus we hopen dat kijkers ons meer kunnen vertellen over wie de persoon of de personen op de beelden zijn, maar ook over wie dit deze vrouw zou willen aandoen. Overigens is ook de ruit van haar auto in die periode ingeslagen. Uiteraard willen we bij dezen vragen of getuigen zich willen melden.”

Hagelwitte sneakers

De uitzending is van november 2021, acht maanden nadat de explosieven zijn geplaatst. Via bewakingsbeelden is vrij scherp vastgelegd hoe de granaat aan de voordeur is bevestigd, zelfs hoe de man op zijn hagelwitte sneakers onderuitgaat na zijn daad. Toch moet de politie dus de hulp van de kijker inschakelen.

Werd het hem hier door de twee granaten aan de deur van zijn partner te heet onder de voeten en bivakkeerde hij daarom in Turkije?

Maar begin 2024 staat in het AD wat het motief is voor deze twee waarschuwingen. Niet de vrouw is het doelwit, maar haar toenmalige partner, Rawi Q. Zijn de granaten de reden dat hij de laatste jaren in de Dominicaanse Republiek en in Turkije bivakkeerde? Werd het hem in Nederland te heet onder de voeten? Of was hij in die landen toch actief in de kledingbranche? Volgens advocaten Roethof en Kuijpers moeten we uitgaan van dat laatste. Kuijpers wees al op het verschil tussen de Turkse en Nederlandse verdenking, 6000 kilo coke om 144 kilo. “Een bewezenverklaring voor betrokkenheid daarvan zie ik overigens niet eens tot stand komen,” aldus Kuijpers.

De tijd zal het leren…

Waarom wordt Isaac B. níét uitgeleverd? 

De oorlogsverklaring aan drugscriminelen door Ali Yerlikaya (Turkse minister van Binnenlandse Zaken) was stevig, Rawi Q. kreeg dan ook zeker geen aparte behandeling met zijn ultrasnelle uitzetting. De timeline van de minister staat vol met beelden van arrestatieteams die drugscriminelen oppakken. Maar waarom wordt Isaac B. dan niet uitgeleverd?

We maakten al een vergelijking over hoe verschillend Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten met uitleveringen omgaan, maar kennelijk zijn de Turken niet van gelijke gelijke kappen. Waar Rawi Q. al na een paar dagen op een vlucht naar Nederland zat, wachten de Nederlandse autoriteiten al maanden met smart op Isaac B. De Rotterdammer werd afgelopen zomer al opgepakt door Turkse agenten, in oktober bepaalde het Turkse hooggerechtshof dat hij moest worden uitgeleverd aan Nederland. Tot die tijd moest hij in de gevangenis blijven, maar inmiddels zijn we een half jaar verder en zit B. nog altijd vast in Turkije.

Het verschil met Q. zit ’m in ieder geval niet in de tak van sport, want ook tegen B. gaat de verdenking om drugshandel. Sterker nog: daar is B. al voor veroordeeld in Nederland. Hij wordt gezien als een belangrijke spil in de organisatie van ‘Bolle Jos’, december 2022 werd een celstraf tegen hem uitgesproken van twaalf jaar. Dat vanwege zijn aandeel in een coketransport van 5700 kilo.

Maar ook in België heeft hij nog een fikse celstraf uit te zitten. Niet vanwege drugshandel, maar vanwege zijn aandeel bij een aanslag in Antwerpen. Zes jaar heeft B. in België openstaan, dus ook dat land vroeg de Turken om de uitlevering van B. Nederland heeft het eerste recht, maar B. is dus nog altijd niet gearriveerd. Dat vindt hij zelf waarschijnlijk niet zo erg. Hij probeerde zijn uitlevering al te voorkomen bij het hooggerechtshof. “Ik eis mijn vrijlating. Mijn leven is hier, mijn familie is hier. Ik wil niet worden uitgeleverd”, zei hij tijdens de zitting in Istanbul.

De Turken denken dat hij al op een andere manier zijn uitlevering wilde ontlopen. Hij mocht het proces op vrije voeten afwachten, maar daar waren wel enkele voorwaarden aan verbonden. Hij had een huisarrest, toen hij in een gereedstaande auto wilde stappen, werd hij in de boeien geslagen. Volgens B. zat het anders. “Ik was mijn telefoon en enkele persoonlijke bezittingen vergeten,” verklaarde hij tegen het hof. “Ik ging ze halen. Ik stapte in de auto en één of twee seconden later werd ik gearresteerd. Ze zeiden dat ik wilde vertrekken. Maar dat is niet waar. Er zat niemand op de bestuurdersstoel en de deur van mijn huis stond gewoon open.”

Gek is het niet dat de Turkse autoriteiten bij B. alert zijn op een ontsnapping, hij wilde er al eerder vandoor. Via valse paspoorten en een jacht wilde hij met zijn vrouw Turkije ontvluchten, maar de politie kreeg zijn handlanger te pakken en dat spoor leidde naar B. Nog voor hij op het jacht stapt, wordt hij al klemgereden door agenten. B. geeft het nog niet op en vraagt dan om hun rekeningnummer. “Ik maak meteen 4 miljoen euro over,” zou hij hebben beloofd. De agenten bedanken voor het aanbod, B. gaat naar een Turkse cel. Daar zit hij, onderbroken door een kort huisarrest, opmerkelijk genoeg nog steeds.