Saddam en Gomorra: ‘Zó breek je Saddam!’

Ladies and gentlemen, we got ‘m! Weet u nog, Saddam Hoessein, de voormalige dictator van Irak die als een zwerver uit het hol werd gehesen waarin hij zich acht maanden schuilhield voor de Amerikanen? Dat is dus precies twintig jaar geleden. Alsof hij onder een brug had gelegen, zo zag hij eruit, al is een gat in de grond waarschijnlijk erger. Het was lange tijd de enige manier om uit handen van de Amerikanen te blijven die in de zomer van 2003 Saddams regime omverwierpen, maar eind 2003 hadden ze ‘m dan toch te pakken.

“Het is te hopen voor de oude baas dat de CIA bij de ondervragingen niet zo bloeddorstig tekeergaat als zijn eigen geheime dienst Mukhabarat of het gespuis van Fedayeen Saddam (Irakese paramilitairen van Hoessein, red.),” schreven we destijds. “Zij mishandelden, verminkten, verkrachtten en vermoordden duizenden Irakezen die ‘staatsgevaarlijk’ waren. Of gewoon in de weg zaten, bijvoorbeeld omdat de familie de dochter des huizes niet wilde afstaan aan Saddams krankzinnige zoon Uday.”

De CIA martelde met licht in plaats van fysiek geweld, ‘want één vingerkootje minder en George W. Bush krijgt de volle laag’

Daar waar de martelaars van Saddam regelmatig de polsen van tegenstanders braken en hun vingers aan flarden schoten waarna ze, als ze eenmaal hadden wat ze wilden, tongen weggesneden of gewoon het hele hoofd eraf hakten, daar ging de Amerikaanse CIA iets subtieler te werk: “Want één vingerkootje minder en George W. Bush krijgt de volle laag.”

Torture Light werd de ‘martelmethode’ van de CIA genoemd: iemand ondervragen als hij net in slaap dreigde te vallen. Saddam 24 uur in het donker zetten, of juist 24 uur in fel kunstlicht met posters aan de muur waarop Irakezen dansten om zijn arrestatie. En natuurlijk alleen maar varkensvlees laten eten. Een effectieve methode, zo bleek:

“Zo moet het ook ongeveer zijn gegaan toen Amerikaanse soldaten in Bagdad de man oppakten die een dag later al Saddam zou verraden: een oudgediende uit Saddams martelkamer, naar verluidt 150 kilo zwaar, kalend en nog gekker op vrouwen dan op geld.” Door dat zogenaamde Torture Light brak hij al na vier uur, zei een Amerikaanse commandant van de brigade die Saddam uiteindelijk wist op te sporen. Waarna Saddam zelf waarschijnlijk hetzelfde lot onderging. Volgens een voormalige docent oorlogsrecht aan een opleidingscentrum van Amerikaanse legerofficieren ging het erom om iemand ‘systematisch in verwarring te brengen’: “Plaats en tijd zijn de ankers van ons verstand, dus als de CIA zijn werk goed heeft gedaan, weet Saddam helemaal niets. Niet waar hij zit, of het dag of nacht is, wat er in de wereld gebeurt en wat er over hem wordt beslist.”

Dat laatste wisten wij toen al wel: Saddam Hoessein zou niet veel later in eigen land worden berecht en op 30 december 2006 ter dood worden gebracht door ophanging. Duizenden Irakezen hadden zich vrijwillig aangemeld als beul, maar uiteindelijk werden daarvoor drie familieleden van slachtoffers geselecteerd. Tijdens de executie weigerde Saddam een zak om zijn hoofd, zijn laatste wil.