Panorama’s Echte Mannen Top 100 2023

1. Geert Wilders (vorig jaar 69)

Op 22 november van dit jaar, om precies 21.03 uur, beeft Nederland op zijn grondvesten. Want klopt die exit-poll wel? Is iemand in slaap gevallen met zijn neus op het toetsenbord? Nee, het staat er echt en het is waar: 35 zetels voor de PVV, in één klap en met afstand de grootste partij van ons land. Nog diezelfde avond, als bijna alle stemmen zijn geteld, blijkt de politieke aardverschuiving nog groter te zijn: met 37 zetels is de PVV, met zijn enige lid Geert Wilders, meer dan verdubbeld en maar liefst twaalf zetels groter dan de nummer twee van de verkiezingen, GroenLinks-PvdA onder leiding van Frans Timmermans.

Geert kan het zelf ook nauwelijks geloven als hij de exit-poll ziet: “35!” schreeuwt hij over de PVV-fractievloer terwijl hij zijn handen voor zijn ogen slaat. Hij hield met veel rekening, ook dat hij de verkiezingen zou kunnen winnen, maar op deze manier, met zo’n mokerslag, had zelfs hij niet kunnen vermoeden.

Met de wetenschap van nu – altijd makkelijk, we geven het meteen toe – zijn de voortekenen van deze uitslag overduidelijk, ook in ons eigen blad. In de geschiedenis van Panorama is het namelijk zelden voorgekomen dat we in één jaar twee keer iemand uitnodigen voor een groot interview, maar voor Geert Wilders maken we dit jaar een uitzondering, zeker gezien de ontwikkelingen in ons land.

In maart van dit jaar, als Mark Rutte en zijn kabinet nog stevig in het zadel zitten en er van nieuwe verkiezingen nog geen sprake is (die worden pas na de val van kabinet Rutte-IV in juli uitgeschreven), laat Geert er al geen misverstand over bestaan. “Veel mensen houden van de PVV,” zegt hij tegen ons. “Dat is een totaal ander beeld dan Jinek en de haren de mensen doen geloven.”

Journalisten, dat zijn in zijn ogen ‘tuig van de richel’, vooral die bij de publieke omroep. Die zal hij dan ook meteen afschaffen als hij ooit premier wordt, kondigt hij aan, al heeft hij nog een groter appeltje te schillen met Rutte: “Rutte zei een keer: ik ga dat partijtje van jou helemaal afbreken. Dat is niet gelukt en zal ook nooit lukken. De PVV is niet meer weg te denken uit de Nederlandse politiek en is een blijvertje geworden.” Wat heet: amper acht maanden later is de PVV niet alleen een blijvertje, maar zelfs de grootste partij van Nederland.

In ons tweede interview van dit jaar, midden in de verkiezingscampagne, bedankt hij de VVD, en met name lijsttrekker Dilan Yesilgöz, voor het opengooien van de stuwdam die Mark Rutte altijd hermetisch had afgesloten. Rutte sloot de PVV structureel uit in zijn kabinet, met Geert Wilders viel pertinent geen zaken te doen, vooral vanwege zijn omstreden standpunten aangaande de islam waarmee hij een groot deel van de Nederlandse bevolking uitsluit. Precies ook de reden waarom de PVV altijd klein werd gehouden tijdens verkiezingen. Maar nu Rutte uit de Nederlandse politiek is verdwenen, Yesilgöz zijn stokje overneemt als VVD-leider en, anders dan Rutte, wél de deur op een kier zet voor de PVV, is het water niet meer te houden. Een kapitale blunder volgens de tegenstanders van de PVV, maar voor Wilders een unieke en onvoorziene mogelijkheid om de verkiezingscampagne volledig naar zich toe te trekken en het momentum te pakken. Een kolfje naar de hand van de sluwe vos Wilders, een van de meest ervaren volksvertegenwoordigers die we hebben.

In ons interview van begin november, vlak voor de verkiezingen, roept Wilders de mensen op om vooral te gaan stemmen, want hij ruikt bloed: “Ga stemmen en verander Nederland. Help mee. Dat is wat mensen moeten doen en dat kan nu. Ik geloof het echt.” Niet veel later, tijdens een debat op SBS6 waar ‘de gewone man en vrouw’ ook een vraag mogen stellen aan de lijsttrekkers, is Wilders pas echt in zijn element. Als er iemand is die de burger weet te bereiken met jip-en-janneketaal, die de burger direct aanspreekt en belooft dat hij alle problemen zal gaan oplossen, ook al weet hij daarmee vooral valse hoop kweekt, dan is het Wilders wel. En het werkt: dat bewijs wordt tijdens de verkiezingen wel geleverd.

‘Premier Wilders’ klonk altijd als sciencefiction, maar wordt realiteit als hij daadwerkelijk een coalitie weet te vormen, met hem aan het roer. Dat lijkt een nog grotere opgave dan half Nederland om zijn vinger winden. In dat laatste is Geert een grootmeester, nu is het aan hem om datzelfde Nederland ervan te overtuigen dat zijn verkiezingsprogramma heus niet uit alleen maar luchtkastelen bestaat en uit plannen die indruisen tegen onze grondwet. Want politiek bedrijven en een toekomstvisie voor Nederland formuleren is meer dan het opstellen van een wensenlijstje dat toch nooit tot uitvoer kan worden gebracht.

2. Mathieu van der Poel (11)

Mathieu, koning Mathieu, excellentie op twee wielen: nederig werpen wij ons voor Uw voeten. Tot 22 november was er geen enkele twijfel over wie onze Man van het Jaar zou worden, alleen een electorale schokgolf kon U van Uw sokkel blazen, maar precies dat gebeurde. Het kippenvel staat nog steeds centimeters dik op onze armen als we denken aan die gedenkwaardige zondag in Glasgow, aan dat magistrale WK wielrennen op de weg waar U de beste eendagsrenners ter wereld (Van Aert, Pogacar, Pedersen) liet schreeuwen om hun moeder en waar U ondanks een val in een spekgladde bocht naar de wereldtitel fietste, de eerste Nederlandse wereldtitel bij de mannen sinds Joop Zoetemelk in 1985. En dan had U al Uw beste voorjaar ooit achter de rug met de wereldtitel in het veldrijden (Uw vijfde in totaal), Milaan-San Remo en Parijs-Roubaix op zak. Kan het nog beter? Waarschijnlijk niet, al ligt er volgend jaar nog een gouden medaille in Parijs op U te wachten.

3. Max Verstappen (3)

Soms vragen wij ons af wat er allemaal in het hoofd van Max Verstappen omgaat. Heeft hij het nog een beetje naar zijn zin in die Red Bull van ’m? Vindt ie het nog wel leuk om steeds diezelfde rondjes op steeds diezelfde circuits te rijden in de wetenschap dat toch niemand hem kan bijhouden? In het meest eentonige en meest gênante Formule 1-seizoen aller tijden – Max wint maar liefst 19 van de 22 races – is het nogal logisch dat de beste coureur met de beste auto voor de derde keer op rij wereldkampioen wordt, maar of het goed is voor de sport valt zeer te betwijfelen. Verstokte Formule 1-supporters zullen zeggen dat het weer typisch Nederlands gezeik is om vraagtekens te zetten bij zo’n grote dominantie, en dat we juist trots moeten zijn op zo’n Nederlandse wereldster, maar het is nu eenmaal een feit dat er voor Max weinig eer te behalen valt in zo’n gemankeerde sport. Daar kan Max weinig aan doen, tenzij hij dat hele circus vaarwel zegt.

Hoogste binnenkomer: 5. Marco Schuitmaker

Misschien wel de grootste hit van dit jaar is Engelbewaarder, een nummer dat Pierre Kartner (Vader Abraham) in 1976 al schreef voor de Vlaamse zangeres Mieke die een zwaar auto-ongeluk overleefde, omdat ze een engel op haar schouder had. Toch is het de Drentse accountant Marco Schuitmaker die het nummer 47 jaar later pas naar grote hoogte stuwt. Wat zeggen we: hoger kan bijna niet. Geen café of muziekfeest op een plein ontkomt aan de meezinger die inmiddels al meer dan 40 miljoen keer is gestreamd en de status van dubbel platina heeft bereikt. Met recht een wonder!

Snelste stijger buiten de nummer 1: 36. Wytse van der Goot (vorig jaar plek 84)

Ziet na afloop van de FA Cup-finale Manchester City-Manchester United een gehandicapte jongen, die met Erik ten Hag praat, aan voor een ‘dronken gek’. Even is Twitter te klein, maar nog diezelfde uitzending gaat hij diep door het stof. Ook de beste voetbalcommentator van Nederland maakt weleens een foutje, dat blijkt.

Snelste daler: 82. Olav Mol (35)

Nu hij niet meer tot het Formule 1-circus behoort, ziet Olav opeens niet meer de meerwaarde van een verslaggever ter plaatse: slechte verliezer!

Benieuwd naar de rest van het artikel? Bekijk 'm in de nieuwste Panorama of check het via Blendle.