Misdaadcolumn: 'Iedereen die zo’n filmpje downloadt, houdt het systeem in stand'

De politie heeft vorige week tijdens een speciale actiedag flink opgetreden tegen bezitters van kinderporno. Met meer dan 95 mensen werd een zogeheten stopgesprek gevoerd. Daarbij ging het om personen die voor het eerst waren betrapt op het bekijken van een geringe hoeveelheid kinderporno en die niet uit hoofde van hun beroep met kinderen omgaan. Want een kinderporno-kijkende onderwijzer of scoutingleider, dat moet je niet willen.

De boodschap bij deze huisbezoekjes was: nu stoppen, de volgende keer volgen er stevigere maatregelen. Bij zo’n 55 mensen ging de politie een stap verder en werd een strafrechtelijk onderzoek ingesteld. In totaal werden ruim vierhonderd gegevensdragers – waaronder telefoons, tablets en harde schijven – in beslag genomen. Over het profiel van de doorsnee kinderporno-bezitter kon Annemiek van Noord van het landelijke Team Bestrijding van Kinderporno en Kindersekstoerisme duidelijk zijn: “Het is een misvatting dat het vooral wordt bekeken door ouwe viezeriken op hun zolderkamertje. Het gaat van pubers tot zeventigers.”

Het is en blijft een mysterie hoe bepaalde beelden bij de één pure walging oproepen en bij de ander seksuele opwinding. Het is een drift die veel liefhebbers van kinderporno niet kunnen bedwingen, of althans zéggen niet te kunnen bedwingen. “Ik weet dat het fout is wat ik doe,” verklaarde een betrapte ex-beroepsmilitair ooit bij de rechtbank. “Ik ben een keurige huisvader die niemand kwaad doet. Mijn vrouw en ik zijn gelukkig getrouwd en ik heb onze kinderen met geen vinger aangeraakt. Maar ja, ik heb een afwijking. Ik raak opgewonden van kinderporno. Het is sterker dan mezelf.” Omdat de man een first offender was en slechts een geringe hoeveelheid kinderporno op zijn computer had staan, kwam hij er nog redelijk genadig vanaf.

Het bekijken van kinderporno, al is het uit nieuwsgierigheid, is allesbehalve onschuldig. Want iedereen die zo’n filmpje downloadt, houdt het systeem in stand. Zonder vraag geen aanbod. De hoeveelheid kinderporno is inmiddels zo onmetelijk groot en wordt op zo’n grote schaal verspreid, dat het voor de politie onbegonnen werk is om iedereen te vervolgen. Dit wil uiteraard niet zeggen dat de recherche stilzit. Vooral wanneer er nieuw materiaal opduikt gaan alle alarmbellen af en volgt er diepgaand onderzoek, dat vaak al snel een internationaal karakter krijgt. Kinderporno is wat dat betreft dus in dubbel opzicht grensoverschrijdend. Over wat je op die beelden aantreft, zei een rechercheur van een kinderporno-team me ooit: “Bedenk het maar en het gebeurt. Baby’s, kleuters, dieren, dwang, geweld; niets is in die wereld te gek.”

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de leden van zo’n kinderpornoteam een sterke mentale weerbaarheid moeten hebben. Urenlang in beslag genomen kinderporno-materiaal bekijken, ga er maar aan staan. “We zetten het geluid uit,” aldus de rechercheur, “dat maakt het iets draaglijker.” Het zijn niet de schokkende en weerzinwekkende handelingen zelf waar de rechercheurs op focussen. “We proberen de herkomst van het materiaal te herleiden. In welk land gebruiken ze dat specifieke stopcontact op de achtergrond? Welke kerkklokken horen we daar? Welke taal wordt gesproken op die radiozender? Maar ook: kennen we deze kinderen, duiken ze ook in andere filmpjes op?” Het is uitputtend werk dat je niet te lang moet doen. Zelfs de meest doorgewinterde en mentaal ijzersterke rechercheurs hebben hun grenzen.

Het volledig uitbannen van kinderporno zal nooit lukken. Maar de politie hoopt dat mensen beseffen dat niemand zich veilig moet wanen achter zijn computer. En de smoezen van de betrapte kinderporno-gebruikers kennen ze bij de politie inmiddels. Die gaan van ‘ik ben gehackt’ tot ‘het is per ongeluk op mijn computer gekomen’ en van ‘iemand probeert me erin te luizen’ tot ‘het was alleen maar nieuwsgierigheid’. Maar soms is er ook opluchting, zoals vorige week bij de stopgesprekken. “Nu weet ik dat het tijd is om hulp te zoeken,” gaf een man toe. “Deze stok achter de deur had ik net even nodig.”