De val van Ivana Smit: geduwd, gevallen of gesprongen?

Het is donderdag 7 december 2017 als er een einde komt aan het leven van de 18-jarige Ivana Smit. Gevallen of geduwd van een wolkenkrabber in het Maleisische Kuala Lumpur. Daarmee is een ster gedoofd.

Want alles in haar jonge leven wees erop dat ze was voorbestemd voor de spotlights, de glitter en glamour, iets waar de Nederlands- Indische Ivana als kleuter al van droomde. Ze was mooi, slank, lang, intelligent en charismatisch. Sprak vijf talen, speelde gitaar en piano, had balletlessen gevolgd en liep modeshows voor topmerken. Het was alsof iemand op donderdag 14 januari 1999, haar geboortedag, goudstof over het wiegje van Ivana Smit had gestrooid.

Haar levensverhaal lijkt dan ook op dat van een superster in wording, over wie moeiteloos een realityserie gemaakt had kunnen worden. Ivana is het jongste kind van Marcel en Karin Smit. Ze wordt geboren in Sittard en is een nakomertje, veertien jaar eerder was haar broer Randy geboren. Het echtpaar Smit runt een goedlopend transportbedrijf. Eigenlijk hebben Marcel en Karin niet eens tijd om Ivana de aandacht te geven die bij een opvoeding hoort. Maar een oplossing is snel gevonden. De ouders van Marcel zijn graag bereid om zich over de kleine Ivana te ontfermen en nemen een groot deel van de opvoeding op zich. Als opa en oma Smit naar het Maleisische Penang gaan om te overwinteren gaat Ivana mee.

Het meisje voelt zich als een vis in het water en dat is maar goed ook.

Want Penang bevalt de grootouders, die moeite hebben met de lange en koude Nederlandse winters, zo goed dat ze besluiten daar te gaan wonen. Een harde dobber voor Hans en Karin, die hun kind natuurlijk zullen missen, maar ze weten dat Ivana bij opa en oma meer aandacht zal krijgen dan thuis.

De verhuizing naar Maleisië blijkt een schot in de roos. Ivana groeit op in een beschermde omgeving en wordt als een prinses behandeld. Ze houdt van de dynamiek van de stad en van het klimaat. Ze staat graag in de belangstelling en die krijgt ze volop. Opa en oma zijn streng, maar supporten haar in alles: gitaarles, pianoles, ballet, taekwondo, een cursus catwalk lopen en talloze andere cursussen.

Ze was mooi, slank, lang en intelligent. Het was alsof iemand op haar geboortedag goudstof over haar wieg had gestrooid

Maar voor één ding heeft ze geen scholing nodig en dat is haar schoonheid. Op haar 12de loopt ze als een volleerd model over de catwalk en op haar 14de wordt ze gekroond tot ambassadrice van een shoppingmall. Maar net als andere meiden van die leeftijd heeft Ivana fratsen die bij de puberteit horen. Haar grootouders hebben Ivana niet altijd meer in de hand, waarop Marcel en Karin Smit besluiten hun dochter terug te halen naar België, waar ze inmiddels zijn gaan wonen.

Shoppen, stappen & jongens

Ivana komt terecht op een internaat waar ze hecht bevriend raakt met de Nederlandse Veerle Demandt. “Onze eerste kennismaking weet ik nog precies,” aldus Veerle vorig jaar in een interview. “Ik kreeg een Facebook-bericht van Ivana met de vraag of ik het leuk zou vinden om met haar naar de bioscoop te gaan. Dat vond ik zo gek. Ik kende Ivana helemaal niet en had haar nog nooit gezien.

Ondanks mijn twijfel besloot ik toch met haar af te spreken. Er was meteen een klik; we waren allebei dol op shoppen, stappen en jongens. Zoals iedere puber van die leeftijd. Ivana was een heerlijk mens. Altijd vrolijk, lief en heel warm. Als er iets was, hoefde ik alleen maar te bellen.”

De meiden beleven mooie jaren samen en zijn onafscheidelijk. Sommige leerlingen van het internaat denken zelfs dat het zussen zijn. Het is dan ook even slikken voor Veerle als ze na vier jaar vriendschap te horen krijgt dat Ivana teruggaat naar Maleisië, het land waar ze voor een groot deel is opgegroeid en meer kansen heeft op een carrière als model. “Het was een klap in mijn gezicht. Ik vond het heel moeilijk, want ik wilde mijn beste vriendin niet missen. Ze beloofde dat ze terug zou komen in de vakanties en dat we contact zouden houden via Skype en WhatsApp. Met die gedachte lukte het mij haar te laten gaan.”

Ivana is inmiddels 18 als ze het vliegtuig naar Kuala Lumpur pakt voor het volgende hoofdstuk in haar leven. Met haar lengte van 1,81 meter en gewicht van 59 kilo staan de modellenbureaus voor haar in de rij. Ivana is beeldschoon, oogt ouder dan ze is en gedraagt zich daar ook naar. Met een gemak alsof ze nooit iets anders heeft gedaan beweegt ze zich in alle kringen, van een Vlaams internaat tot een high society feest in de Maleisische hoofdstad.

Amper aangekomen in Kuala Lumpur heeft ze al een modellencontract op zak van het lingeriemerk Triumph en loopt ze shows voor enkele anders topmerken. In die periode doet ze ook een vriendje op, de uit Duitsland afkomstige Lukas Kramer. Ivana heeft de tijd van haar leven.

Het onderzoek wijst uit dat het er ruig aan toe is gegaan, met seks, drugs en drank. Het echtpaar heeft Ivana kennelijk weten te verleiden tot een trio

Ménage à trois

Maar het succes heeft een keerzijde. Ivana is in een wereld beland waarin drank, drugs en decadente feesten een voortdurende verleiding vormen. En als opvallende exotische verschijning die wel van een feestje houdt, is ze een graag geziene gast. Ze leidt het leven van een volwassene, ver buiten het zicht van haar ouders en grootouders.

Op donderdag 7 december 2017 krijgen Marcel en Karin Smit het telefoontje waar elke ouder voor vreest: Ivana is dood. Ze is gevonden door de bewoner van het Persiaran Capsquare-appartementen-complex in Kuala Lumpur. Ivana lag naakt op een balkon op de zesde verdieping en blijkt van een veel hogere etage naar beneden te zijn gevallen, gesprongen of gegooid. Marcel en Karin aarzelen geen moment en boeken de eerst mogelijke vlucht naar de Maleisische hoofdstad. Daar aangekomen wacht hen een zware opgave. Ze moeten hun dochter identificeren en krijgen een document onder hun neus geschoven waarin ze erkennen dat het om een ongeval gaat. Of ze maar even hun handtekening willen zetten, want pas dan kan het lichaam worden vrijgegeven.

Maar het stel weigert. In het mortuarium hadden ze namelijk gezien dat Ivana blauwe plekken in de hals had. Onverrichter zake vliegt het stel terug naar Nederland, waar ze advocaat Sébas Diekstra om hulp vragen, die op zijn beurt de pers inschakelt. De raadselachtige dood van Ivana zorgt niet alleen voor krantenkoppen in Nederland, maar ook in Maleisië.

Intussen weet de politie in Kuala Lumpur waar Ivana de laatste uren voor haar dood heeft doorgebracht. Ze was op bezoek bij het Amerikaanse echtpaar Alex en Luna Johnson in hun appartement op de twintigste verdieping van het appartementencomplex. Het was bepaald geen theekransje geweest. Het onderzoek wijst uit dat het er ruig aan toe is gegaan, met seks, drugs en drank. De gefortuneerde cryptovaluta-ondernemer Alex en zijn Kazachstaanse vrouw staan bekend als swingers en hadden Ivana kennelijk weten te verleiden tot een ménage à trois. Voor Ivana’s familie natuurlijk een schokkende onthulling, het zijn details waar ouders liever van gevrijwaard blijven. Maar de informatie is te relevant om onder het tapijt te vegen omdat het wellicht iets zegt over de toedracht en oorzaak van het dodelijke drama.

Dankzij de inspanningen van advocaat Diekstra en de meekijkende media wordt Ivana’s lichaam toch vrijgegeven door de Maleisische autoriteiten en overgebracht naar Nederland. Op verzoek van Diekstra voert de bekende patholoog-anatoom Frank van der Goot een autopsie uit. Zijn conclusies leiden niet direct tot een onweerlegbare doodsoorzaak, maar roepen wel veel vragen op. Zo vertoont Ivana’s achterhoofd letsel dat volgens Van der Goot kan zijn veroorzaakt door ‘een harde klap met een object, maar ook door ergens tegenaan te zijn gevallen’. Verder ontdekt hij bloeduitstortingen aan de binnen- en buitenkant van Ivana’s bovenarmen, wat erop zou kunnen duiden dat ze voor haar dood hard is vastgepakt. “Dergelijke bloeduitstortingen komen natuurlijk niet zomaar tot stand,” aldus Van der Goot.

De patholoog-anatoom ontdekt nog meer. In het bloed van het slachtoffer zitten sporen van alcohol en cocaïne, maar ook van PMMA, een grondstof die producenten van xtc soms gebruiken als ze geen beschikking hebben over MDMA. “In combinatie met cocaïne kan een paar milligram te veel al zorgen voor heftige symptomen,” zo noteert Van der Goot. “Het kan leiden tot misselijkheid, een onregelmatige hartslag, stuiptrekkingen, hartaanval, bewusteloosheid en een extreem stijgende lichaamstemperatuur.” Hoewel de bevindingen van Van der Goot veel vragen oproepen, is het nog steeds niet duidelijk waardoor Ivana naakt van het appartementencomplex is gevallen.

Naakt op haar rug

Op 30 december 2017 vindt in Roermond de crematie plaats van Ivana Smit. De plechtigheid wordt door honderden mensen bezocht. Ivana Smit is inmiddels in heel Nederland een bekende naam geworden en iedereen leeft mee met haar ouders. Niet alleen omdat ze veel te vroeg afscheid hebben moeten nemen van hun dochter, maar ook omdat ze in het duister tasten over de toedracht van het drama. De politie in Kuala Lumpur is niet vooruit te branden en lijkt er alle belang bij te hebben Ivana’s dood af te doen als een ongeluk of zelfmoord. In een poging achter de waarheid te komen schakelen Marcel en Karin Smit de bekende Britse misdaadverslaggever en oud-politieman Mark Williams-Thomas in. De man reist af naar Kuala Lumpur en komt na enkele maanden onderzoek tot interessante bevindingen waarover hij in maart 2018 rapporteert. Gesprekken met getuigen en bewakingsbeelden hebben een vrij nauwkeurige tijdlijn opgeleverd.

Dat Ivana's kleding nog gewoon binnen lag, vond het echtpaar niet vreemd. Misschien heeft ze mijn kleding aangetrokken, zo oppert de vrouw.

In de vroege avond van woensdag 6 december 2017 is Ivana in een opperbeste bui, die wellicht wordt versterkt door het lijntje coke dat ze heeft laten bezorgen. Later die avond gaat Ivana naar de Mantra Rooftop Bar, een luxe club in Kuala Lumpur. Daar ontmoet ze haar vrienden John en Luna Smit, bij wie ze een maand eerder een feestje had gevierd ter gelegenheid van Alex’ zakelijke successen. De avond in de rooftop-bar verloopt gezellig en er wordt flink gedronken. Af en toe verdwijnen Ivana en Luna naar het toilet, vermoedelijk niet om de make-up bij te werken. Diep in de nacht gaat het gezelschap naar de 9Club, een locatie die erom bekend staat dat drugs bij wijze van spreken op de menukaart staan. Op videobeelden is te zien dat John, Luna en Ivana om 05.22 uur vertrekken. Ivana kan niet meer op haar benen staan en moet door John worden gedragen. Om 05.47 is het gezelschap thuis en wordt de babysitter naar huis gestuurd.

Het is inmiddels ochtend als Lukas, de vriend van Ivana, merkt dat zijn geliefde niet naast hem ligt. Dat is vreemd, wat ze had gezegd uiterlijk om 01.00 uur thuis te zijn in verband met een modeshow de volgende ochtend. Enigszins ongerust belt hij haar op, het is dan 06.45 uur. Ivana neemt op en zegt dat het goed gaat met haar. Ze is bij een vriendin blijven slapen en blijft daar nog even. Om 07.25 uur ontvangt Lukas een appje vanaf Ivana’s telefoon met een foto, waarop Luna en Ivana wang tegen wang liggen. Bij de foto staat: “I’m still chilling at my chick’s place, I love you”. Later zou Lukas verklaren dat deze woorden helemaal niet bij zijn vriendin passen.

Om 14.15 uur, zo stelt oud-politieman Williams-Thomas vast, komt de bewoner van het Persiaran Capsquare-gebouw thuis in zijn appartement op de zesde verdieping. Tot zijn schrik ziet hij op het balkon het lichaam van een jonge vrouw liggen. Ze is naakt en ligt op haar rug tussen de versplinterde resten van een houten overkapping. Het is meteen duidelijk dat de jonge vrouw naar beneden is gevallen. Van de twintigste verdieping, zou later blijken, een hoogte van 42 meter.

De politie achterhaalt met hulp van de huismeester uit welk appartement ze is gevallen en spreekt die middag met Alex en Luna. Ze verklaren dat Luna die ochtend om 08.00 uur hun dochter met de taxi naar school heeft gebracht en rond 09.00 uur terugkeerde in het appartement. Alex lag te slapen, Luna lag naast hem en was wakker. Ze had seks gehad met Ivana, waarna ze rond 10.00 uur allemaal in slaap waren gevallen. Het stel reageert ogenschijnlijk geschokt als ze horen dat Ivana dood is gevonden op de zesde etage, maar weten van niks. Ze hadden liggen slapen en toen ze wakker werden, was Ivana weg. Waarschijnlijk naar haar afspraak. Dat haar kleding nog gewoon binnen lag, hadden ze niet vreemd gevonden. Misschien heeft ze mijn kleding aangetrokken, zo oppert Luna.

Sneer naar ouders

Tijdens die eerste dagen van het onderzoek zijn er meerdere rode vlaggen. Buren hebben geschreeuw gehoord vanuit het appartement en Luna blijkt vanuit het politiebureau haar schoonmaakster te hebben gebeld met de opdracht ‘alles grondig schoon te maken’. De houding waarin Ivana werd aangetroffen was opmerkelijk geweest. Patholoog Frank van der Goot zou hier later over zeggen dat ze erbij lag ‘alsof ze sliep’. Het was alsof de lijkstijfheid al voor de val was ingetreden. Hij vermoedt dan ook dat Ivana al overleden was voordat ze van het gebouw viel.

De vraagtekens zouden in Nederland reden genoeg zijn om een groot rechercheteam op de tuigen, maar in Maleisië lijken de autoriteiten de zaak zo snel mogelijk als ‘ongeval’ of ‘zelfmoord’ te willen afwikkelen. Fouten worden verdoezeld, een plaatselijke patholoog blijkt zich in tijd te hebben vergist, een rechercheur beschikt niet over de juiste papieren en bij een valreconstructie is een pop met een verkeerd gewicht gebruikt. Intussen blijven Alex en Luna ontkennen iets met het drama te maken te hebben en beweren ze niet te hebben geweten dat Ivana pas 18 was. Ook deelt het stel een sneer uit naar haar ouders. Hadden ze maar beter op hun dochter moeten letten, ze hadden immers toegestaan dat Ivana zo’n wild en gevaarlijk leven leidde.

Ondanks de bevindingen van oud-politieman Mark Williams-Thomas, patholoog-anatoom Frank van der Goot, advocaat Sébas Diekstra en uitgebreide internationale media-aandacht is de toedracht van Ivana’s dood nog altijd een mysterie. Er zijn bij justitie in Maleisië ambtenaren die neigen naar het vermoeden van een misdrijf, maar tot concrete stappen heeft het vooralsnog niet geleid. Maar er gloort hoop. Diekstra heeft zich namens de nabestaanden gericht tot premier Mark Rutte, met het verzoek de zaak aan te kaarten bij zijn Maleisische ambtsgenoot Ismail Sabri Yaakob. Met succes. Want Rutte heeft laten weten dat hij zich ‘zal inspannen om de waarheidsvinding in de zaak van het in 2017 omgekomen model Ivana Smit te bespoedigen’.

Het zijn ontwikkelingen die ook Ivana’s hartsvriendin Veerle met interesse zal volgen. “Maar het verdriet en het gemis zullen altijd blijven, al weet ik dat Ivana niet had gewild dat ik de rest van mijn leven verdrietig zou blijven. En ondanks dat ik helemaal niet spiritueel of gelovig ben, voel ik dat ze bij me is. Dat geeft mij de kracht om door te gaan. Ivana was de beste vriendin die ik me ooit had kunnen wensen en ze heeft voor altijd een speciaal plekje in mijn hart.”