Agenten die geweld hebben gebruikt, moeten naderhand meer van elkaar leren

De Politieacademie heeft onlangs onderzoek gedaan naar geweld bij agenten. Daaruit komt naar voren dat agenten, als ze geweld hebben ingezet, achteraf meer van elkaar moeten leren. "Het accent ligt nog te veel op interne verantwoording. Het leren van elkaar komt nog niet goed uit de verf", aldus onderzoeker Otto Adang.

Proces met leercirkels

In 2013 werd er door de Nationale ombudsman al geconstateerd dat de politie de focus te veel heeft liggen op de vraag of agenten wel geweld hadden mogen gebruiken. Als er geweld was gebruikt, leerden agenten weinig van elkaar. Na dat onderzoek besloot de politie de manier waar ze geweld evalueren te veranderen. Het is nu zo dat het gebruikte geweld in eerste instantie door de hulpofficier van justitie wordt getoetst. De teamchef van de agent begeleidt het leerproces dat moet worden doorlopen. Het proces bestaat uit zogeheten 'leercirkels'. In het begin zijn die cirkels klein: er vindt alleen een gesprek tussen de teamchef en de betrokken agent plaats. Blijkt het een goede les voor een heel team (of zelfs voor alle agenten in ons land), dan wordt de cirkel uitgebreid.

Bekijk ook

Bij de politierechter: 'De man met de Elsa-jurken'

Een rechtszaak is niet de meest gepaste gelegenheid om cadeautjes voor je dochters mee te nemen. Maar soms wel de enige.

Meer afrekenen dan leren

Dat systeem klinkt niet verkeerd, maar volgens de Politieacademie gaat er nog altijd veel fout. Het komt teamchefs namelijk lang niet altijd ten gehore als een van hun medewerkers geweld heeft gebruikt. Bovendien zien agenten gesprekken over dat geweld al gauw als een veroordeling. Ze krijgen dan het gevoel alsof ze een fout hebben gemaakt en het beoordelingsproces voelt voor hen als een 'disciplinair onderzoek'. Adang stelt dat er binnen de politie 'meer een afrekencultuur dan een leercultuur' heerst.

Voordelig voor iedereen

Adang legt het belang van het leerproces rondom geweld uit. "Politiegeweld kan grote consequenties hebben. Tot de dood aan toe. Je wil dat dat op een goede en zorgvuldige manier gebeurt. Als je geweld kunt voorkomen door lessen te trekken, is dat winst voor alle betrokkenen." Een voorbeeld van een situatie waarbij recentelijk politiegeweld is gebruikt, is een boerenprotest in Heerenveen. Een agent schoot toen op een zestienjarige jongen in een tractor. "Bij zo'n incident zou je vragen kunnen stellen als: is de agent voldoende getraind? En is hij door de manier waarop het politieoptreden is georganiseerd in een situatie terechtgekomen waardoor hij zich bedreigd voelde?", aldus Adang.

Volgens de Politieacademie is het besef dat leren belangrijk is er al wel, maar komt dat in de praktijk nog niet altijd naar voren. "Er zijn nog maar weinig goede voorbeelden van situaties waarbij echt geleerd is", zegt Adang. Een landelijke vergelijking is bovendien niet mogelijk, omdat er door het hele land met verschillende systemen gewerkt wordt.