Er is leven na Zlatan

Heeft Major League Soccer nog iets te bieden na de transfer van de Zweedse zelfbenoemde voetbalgod naar AC Milan?

Voor wie de afscheidstweet van Zlatan Ibrahimovic heeft gemist, hier de vrije vertaling. “Ik kwam, ik zag, ik overwon. Dank je LA Galaxy voor het gevoel dat ik weer leef. Voor de fans: jullie wilden Zlatan, ik gaf jullie Zlatan. Graag gedaan. Het verhaal gaat verder... Ga nu maar weer naar honkbal kijken.’

De inmiddels 38-jarige Zweed speelde twee seizoenen in de Major League Soccer. Twee jaren waarin hij bizar veel scoorde (53 treffers in 58 wedstrijden) en soms op meesterlijke wijze met hakballen en omhalen. Eerlijk is eerlijk, hij won daarmee de voetballiefhebber voor zich. Het waren echter ook twee seizoenen waarin hij met LA Galaxy geen prijs won. Sterker: Zlatan werd afgelopen seizoen niet eens bekroond tot beste speler, ook werd hij geen topscorer in de MLS. Kortom: de Amerikaanse voetbalcompetitie heeft – als er in februari weer wordt afgetrapt – nog genoeg te bieden. Diverse MLS-kenners leggen uit wat, en geven meteen een geschiedenislesje. 

Ze snappen het spel (eindelijk)...

“We willen meer doelpunten zien!” De eigenaren van de destijds twaalf MLS-teams waren het in 2002 een beetje zat. De Major League Soccer zat acht jaar na het WK in de VS en zes jaar na het begin van de competitie in het slop: er werd door de eigenaren gezamenlijk zo’n driehonderd miljoen dollar verlies geleden en de toeschouwersaantallen daalden alleen maar. En dan eindigde menig wedstrijd in 1-0 of 2-1... Drie goals in negentig minuten, dat kon toch niet?

En dus stelde een van de miljardairs tijdens een meeting voor om de doelen dan maar groter te maken. Waarop een ander riep: dan zetten we alleen dwergen op doel. Het erge: het was niet eens als grap bedoeld. Het was ongetwijfeld de doodsteek van het Amerikaanse voetbal geworden, beaamt Thomas Rongen. De geboren Amsterdammer verhuisde zo’n veertig jaar geleden naar de VS, speelde voor het Los Angeles Aztecs van Rinus Michels en Johan Cruijff en bleef na het instorten van de North American Soccer League (NASL) in 1982 aan de andere kant van de Atlantische Oceaan om trainer te worden. Tegenwoordig is hij voetbalanalyticus op radio en tv. Terug naar die dwergen. “In de eerste jaren van de MLS probeerden de eigenaren het voetbal te veramerikaniseren,” vertelt Rongen. “Dan zat je in een meeting en werd er zoiets raars geroepen als over die dwergen. Die eigenaren hadden verstand van marketing, maar niet van voetbal,"

Drastische veranderingen bleven uit, al werd wel kortstondig de shoot-out ingevoerd als vervanger van de strafschoppenserie. Een speler moest zo’n veertig meter naar het doel afleggen en proberen te scoren. Via een afstandsschot, dribbel, lobje. En dat in vijf seconden.

In 2003 werd besloten de FIFA-regels maar gewoon te hanteren en sindsdien wordt er in de VS gewoon voetbal gespeeld zoals in de rest van de wereld, en gaat het een stuk beter met de MLS. Komend seizoen staan er al 28 teams aan de aftrap, in 2021 zijn dat er dertig. En de competitie is financieel gezond. Rongen: “De eerste MLS-teams kostten nog zo’n tien miljoen dollar, voor het dertigste team is driehonderd miljoen betaald.”

(Bijna) volle stadions

Dat is de clubs zoveel meer waard zijn, komt mede omdat de toeschouwersaantallen zijn toegenomen. Bij Atlanta United zaten afgelopen seizoen gemiddeld zo’n 53.000 mensen op de tribune, vergelijkbaar met Ajax dus. Bij Seattle Sounders lag het gemiddelde net boven de 40.000. “De sfeer is altijd goed,” zegt Kelvin Leerdam. De oud-speler van Vitesse en Feyenoord speelt nu drie jaar bij de Sounders. “Ik kan me maar één fluitconcert herinneren in al die seizoenen, en dat was bij mijn debuut. We stonden toen bij rust met 3-0 achter, dus dat was wel terecht. Uiteindelijk wonnen we wel met 4-3.”

Volgens Sacha van der Most van Spijk, sinds juli hoofd opleidingen bij LA Galaxy, doet de sfeer niet onder voor Europese stadions. “Veel teams hebben nu hun eigen stadion, en spelen dus niet meer in het stadion van de honkbal- of American football-ploeg. Er hangt dus veel meer een voetbalsfeer. In LA, maar ook in Atlanta en Seattle bijvoorbeeld, is de sfeer waanzinnig. Het voelt zelfs Zuid-Amerikaans. Dat gebeurt echt niet alleen omdat de marketing goed is, er wordt gewoon een goed product geleverd op het veld.” 

Een spannende titelstrijd

Het topvoetbal in Europa mag nog altijd meer tot de verbeelding spreken dan de MLS, echt heel spannend is het op ons eigen continent natuurlijk niet. In Spanje wordt Barcelona of Real Madrid kampioen, in Italië Juventus, in Duitsland Bayern München en in Engeland Liverpool of Manchester City. En dat handjevol clubs bepaalt onderling wie de Champions League wint. Als Amerikanen ergens een hekel aan hebben, is het wel die voorspelbaarheid. Het liefst hebben ze elk jaar een andere kampioen. En het moet gezegd, in de MLS slagen ze daar aardig in: in de laatste tien jaar werden liefst zeven verschillende ploegen kampioen.

Los van dat er van alles aan gedaan wordt om de ploegen even sterk te maken – denk daarbij vooral aan een salarisplafond dat voor elk team hetzelfde is – zorgen de play-offs aan het einde van het seizoen steevast voor grote verrassingen. Ploegen bestrijden elkaar in één duel. Het is alles of niets, en dat levert sensatie op. Tot de laatste speeldag, de finale.

Dit is een voorstukje uit ons blad. Wil je het hele artikel lezen van Mike van Damme over de MLS? De nieuwe Panorama ligt nu in de winkel en is HIER te bestellen.