Wapen van de week: Thompson submachine gun

Vandaag is het wapen van de week de Thompson submachine gun. Een levensgevaarlijke loodspuwer die we vooral onder de naam 'Tommygun' kennen.

De Eerste Wereldoorlog (1914-1918) heeft een gigantische invloed gehad op de mondiale krijgsgeschiedenis. En op de wijze waarop de moderne mens oorlog voert. Een ander resultaat van de 'Grote Oorlog' - zoals het conflict in de landen om ons heen genoemd wordt - is de Thompson submachine gun.

Het wapen, gefabriceerd door én vernoemd naar de Amerikaanse generaal John T. Thompson (1860-1940), moet in 1918 een eind maken aan de vastgelopen strijd in de loopgraven. Mitrailleurs bestaan al, maar enkel op de linie: er zijn nog geen geschikte mitrailleurs voor individueel gebruik. En meters winnen met een ouderwets geweer en een bajonet, dat schiet niet op. Thompson geeft het Amerikaanse leger daarom een 'pistoolmitrailleur', een gemakkelijk te laden wapen dat meerdere salvo's kan afvuren. Al snel is de bijnaam 'loopgravenveger' in omloop. Toch heeft het wapen de frontlinies nooit bereikt. De wapenstilstand van 11 november 1918 is al getekend als het vuurwapen gereed is voor gebruik.

Lees uit deze serie ook: het mes

Prominente bijrol

Juist in vredestijd wint het wapen aan populariteit. Aan het begin van de jaren twintig heeft de drooglegging alcohol tot een verboden product gemaakt in de Verenigde Staten. Gangsters spelen hier gretig op in, door in drank te gaan handelen. Bloedige onderwereldconflicten aan met name de Oostkust en Chicago zijn het resultaat. De voor die tijd hypermoderne 'Tommygun' groeit uit tot 't wapen naar keuze voor gangsters als Al Capone. In de HBO-serie Boardwalk Empire, die zich in die roerige tijd afspeelt, heeft het wapen dan ook een prominente bijrol. Ook in een roemruchte scène van het eerste deel van The Godfather (1972) is het machinegeweer zichtbaar.

Lees uit deze serie ook: de uzi

Over heel de wereld

Het wapen is tot en met de Tweede Wereldoorlog in productie geweest. Meerdere wapenfabrikanten, waaronder de grote Amerikaanse fabrikant Colt, hebben het machinegeweer van de band zien rollen. Er zijn ongeveer twee miljoen exemplaren vervaardigd. De 'Tommygun' telt een tiental varianten. Het Amerikaanse leger heeft het machinegeweer tot 1971 in gebruik. Het wapen is ingezet in gewapende conflicten over heel de wereld. De meest aansprekende voorbeelden zijn de Tweede Wereldoorlog, de Korea-oorlog, de oorlog in Vietnam en zelfs 'The Troubles' in Noord-Ierland. Ook het Nederlandse leger heeft het wapen in het arsenaal gehad: zo is de 'Tommygun' ingezet in Nederlands-Indië. Tegenwoordig is het machinegeweer hopeloos verouderd en gepasseerd door onder meer de AK-47. Enkel onder verzamelaars en wapenfanaten is de Thompson submachine gun nog razend populair. Desalniettemin duikt het wapen zo nu en dan nog op in de onderwereld. De loopgravenveger werd onder meer gebruikt bij de moordaanslag op de Amsterdamse gangster George Plieger, in het Diemen van 2003.