Persoonlijke post voor Bas van Hout

Het zal een jaar of zeven, acht geleden zijn. Ik zag hem liggen in het stapeltje post. ‘Persoonlijk’ stond er met grote letters op de envelop geschreven. Daaronder stond: ‘Redactie Panorama ter attentie van Bas van Hout’.

Sinds de vroege jaren 90 is Bas betrokken bij Panorama. Van Hout is misdaadverslaggever en schreef over Holleeder, over Klepper en Mieremet, over de rol van Joegoslaven binnen de Amsterdamse onderwereldoorlog en over heel veel meer. Hij maakte daarnaast ook televisieprogramma’s over misdaad zoals Tros Deadline en CrimeTime. 

Ik belde Bas dat er een envelop met zijn naam erop was binnen gekomen. We vonden het allebei een goed idee als hij even naar Hoofddorp zou rijden, om ’m zelf open te maken. 

Een half uurtje later zaten we met zijn drieën aan tafel: Bas, de toenmalige hoofdredacteur Frans Lomans en ik. In ons midden lag de envelop. Toen we die openden haalden we er een brief uit. We vouwden hem open en lazen in typeletters dat de afzender wist dat Bas bezig was met een vervolg op zijn boek De Jacht op de erven Bruinsma. Bas werd aangeraden daarmee te stoppen. Als hij dat niet deed, dan zouden de gevolgen voor hem zijn. Er stond geen naam onder.

Voorzichtig deden we de brief samen met de envelop in een grotere envelop. Bas wilde hem meenemen om te laten onderzoeken. 

Afgelopen week stond er een groot verhaal over Bas in de Volkskrant. Van 1997 tot 2002 heeft Van Hout gesprekken over de onderwereld gehad met de AIVD, de geheime dienst van Nederland. Bas zou daar nooit voor betaald zijn, maar hij deed dit uit een soort burgerplicht. Naar aanleiding van zijn journalistieke werk hoorde hij soms dat er een liquidatie aan zat te komen. Omdat hij wist dat de onderwereld gebruik maakte van corrupte agenten vond hij dat hij niet naar de politie kon gaan. De AIVD was voor hem de beste keuze om die informatie mee te delen. Om levens te redden, zoals hij het zelf formuleerde in de Volkskrant. Hij deelde volgens de krant geen tactische informatie met de dienst en weigerde namen te noemen. Daardoor zijn die gesprekken ook stopgezet.

Toch ziet Bas van Hout die samenwerking als de grootste fout in zijn leven. Van journalist, het beroep dat hij zo succesvol en graag uitvoerde, werd hij informant. Maar dat is niet het enige: omdat de AIVD onzorgvuldig omging met zijn gegevens, zijn hij, zijn twee kinderen en zijn vriendin in levensgevaar gebracht. Door een rancuneuze medewerker bij de AIVD kwam de informatie dat Bas informant was geworden op straat te liggen. De onderwereld hoorde ervan, en als de onderwereld ergens een hekel heeft, dan zijn het informanten.

Minister Plasterk oordeelde in 2014 dat de klacht van Bas van Hout tegen de AIVD volledig gegrond was. Bas ontving uiteindelijk een schadevergoeding van bijna negen ton.

Ik las het verhaal in de Volkskrant, zag de uitzending van Pauw waarin Bas figureerde en volgde de discussie op Twitter die onder journalisten losbarstte. Niet gehinderd door enige kennis van zaken wordt er maar wat geroepen. “Hij heeft toch negen ton gekregen? Wat zeurt ie dan?” las ik. 

Ik moest terugdenken aan die brief die we toen op de redactie zo voorzichtig openden. Geld is zo relatief.

Gisteren schreef John van den Heuvel in De Telegraaf een vernietigende column over Bas van Hout. Daarop reageerde Van Hout keihard in de radiouitzending van Giel Beelen.