Motordiva Noraly trotseerde drugscriminelen, overvallers en 160.000 km onverharde wegen

Noraly Schoenmaker, aka Itchy Boots, wandelt een café binnen in Utecht, de stad waar ze vroeger studeerde, helm onder haar arm. Eenmaal aan het tafeltje vraagt de Engelstalige bediening : “Are you that famous YouTuber? My colleague recognised you.” Famous is ze hoor, met 2,3 miljoen abonnees op YouTube. Instagram: 596.000. Facebook: 793.000. Elke zondag en woensdag trakteert ze haar volgers op een videoverslag van haar soloreis over de wereld. Filmend vanaf haar motor met drie camera’s sterk, de drones niet meegerekend.

Verzoeken van wildvreemden krijgt ze dagelijks, of ze niet een ritje met haar mee mogen rijden (nee), gevolgd door het type motor waarop deze mannen haar zouden willen vergezellen. Caps, hoodies, sjaals, zelfs Itchy Boots-stickers gaan hard in haar webshop. Waarom moest er nog een boek komen als je online alles al deelt? “Met YouTube houd ik voor mezelf duidelijke grenzen aan. Itchy Boots is een avonturier op een motor met wie je digitaal mee kan gaan om de wereld te zien. Mijn gevoelsleven zit daar niet in. En in het boek wel.” Soms durfde ze zichzelf niet te filmen tijdens angstige en kwetsbare momenten onderweg en dus besloot ze deze voor zichzelf te houden. “Maar als je schrijft, is het makkelijker om open te zijn.”

Is ze dood?

Filmmaker Noraly Schoenmaker (36): einzelgänger, reislustig, snel verveeld en avonturier. In 2018 zegt ze haar baan bij een baggeraar op, met als doel de wereld over te reizen. Dat deed ze al jaren, maar nooit eerder op de motor. Haar relatie is net gestrand en ze verkoopt haar spullen. En zoals dat vaker gaat bij haar in India belandt ze zonder vooropgezet plan op een motor, en dat bevalt haar zo goed dat ze meer wil. Ze besluit haar reizen te filmen en online te zetten om er zo een boterham mee te kunnen verdienen. Voilà, zie hier het verdienmodel dat in die zes jaar niet is veranderd.

Eenmaal op de bestemming kijkt Noraly op de landkaart en ze pakt de wegen die er klein uitzien. Waar je je weg vindt door modder, zand, grind of keien. Weg van de steden, weg van het saaie asfalt. Rondreizen op je motor, op de mooiste plekken van de wereld, nee, het is geen vakantie. Het is hard werken, ’s avonds editen (doet ze ook zelf) en nooit is er tijd voor een drankje met de locals. De verwachtingen zijn inmiddels hoog, haar groep volgers groeide stabiel naar wereldformaat, eentje waar een gemiddelde multinational een diepe buiging voor maakt.

Als Noraly nu een pauze wil op haar kanaal kondigt ze dat aan. “Niet iedereen krijgt dat mee, dus mensen gaan dan meteen de ambassade bellen als ik niks post. Die is dood, denken ze dan. Dat gaat heel ver.” In veel landen kan ze zelfs niet meer anoniem rondrijden. “Als ik mijn motor ergens parkeer, wordt hij gespot. Ze zien me rijden: Daar gaat ze, ik ga erachteraan! In Amerika voelde ik me soms net opgejaagd wild. Ik raak ervan in paniek, zit er ineens een random iemand achter me aan.”

Haar grootste publiek zit in de Engelstalige landen, maar ook in Nederland is ze bekend. Vorig jaar december ging ze viral in Nigeria. In die video zie je hoe Noraly langs de kant wordt gezet door de politie. Op 10 centimeter van haar helm, met daarop een camera, roepen twee corrupte agenten: “Give me money.”

Noraly geeft het niet en zet de video later online. Vooral in Nigeria en andere delen van Afrika ging het hard rond. De teller van het filmpje staat inmiddels op meer dan 8,4 miljoen views. De twee politiemannen werden ontslagen door de Nigeriaanse overheid. Het zorgde voor haatmails aan haar adres (die overigens nooit wennen), maar ook vele bedankjes dat er op dat vlak wat gebeurde. Die bijbedoeling had Noraly overigens niet. Ze filmde gewoon, zoals altijd.

Vast in de bergen

Uit haar boek Keerpunt:

“Kom op,” riep ik. Of ik hiermee Basanti (haar motor, red.) of mezelf probeerde aan te moedigen, wist ik niet precies. “Vooruit!”

Maar hoeveel gas ik ook gaf, ze verschoof geen centimeter meer. Pas toen ik een vieze brandlucht rook, wist ik dat het te laat was. Ik had uiterst vakkundig mijn koppeling naar de knoppen geholpen. Met mijn laars duwde ik de zijstandaard uit en liet het stuur los. Ik zakte door mijn knieën en staarde uit het veld geslagen naar het motorblok. In sneltreinvaart had ik mijn motor veranderd in een wrak van gebroken dromen. Waar ze vanochtend nog mijn trouwe compagnon was geweest waarmee ik al de halve wereld over was gereden, was ze nu stuk en bracht ze me helemaal nergens meer.

Daar stond ik dan, in mijn eentje en met mijn motorfiets die halverwege de berg vastzat, als een onwillige geit die weigerde nog een stap te verzetten. Koortsachtig probeerde ik terug te halen wanneer ik voor het laatst een dorp had gezien. Of op zijn minst een huis. Een persoon. Had ik niet vlak voordat ik dit helse pad was ingeslagen een huis gezien, aan de overkant van een veld? Bij elke poging om dieper in mijn geheugen te graven, werden mijn herinneringen troebel en onsamenhangend, en ten slotte moest ik opgeven. Ik wist het niet meer.

Het succes van Itchy Boots is simpel: avonturen op de motor. De trouwe kijker ziet Noraly van woestijnduinen sjezen, slalommen door de ziedende hitte in de jungle en dat uren en uren alleen. Langs vage grensovergangen, desolate bergkammen, ze valt met de motor of wacht uren bij verlaten grensovergangen. Of zoals in het stuk uit haar boek hierboven in Iran, waar door een weggeslagen brug de weg stopt en teruggaan geen optie meer is.

Ziet ze dan nooit beren op de weg? Kort antwoord: nee. “Adrenaline is verslavend, als je continu op een high zit, wil je er meer van. Daarom vond ik Noord-Amerika ook minder spannend, omdat ik net daarvoor rond had gereden in Mexico, een van de weinige keren dat ik wel serieus bang was. Er zijn drugskartels die de reputatie hebben om je meteen om te leggen als je hun gebied inrijdt. Waarom ik überhaupt daar ging rijden? Voor mijn gevoel was het een logische route en vaak denk ik: het zal wel meevallen. Totdat ik er sta. Ik wist dat dat gebied onder controle stond van drugskartels en er zijn geen autoriteiten die je kunnen helpen. Dus moeten ze weten dat je eraan komt. Via via via had ik aangekondigd: dan en dan kom ik eraan, dan rijd ik daar en daar, ik reis alleen, zo ziet mijn motor eruit, zo zie ik eruit.”

Die via via via is een vriend die contacten had met de Mexicaanse motorwereld. En via de Mexicaanse motorwereld was er contact met de Mexicaanse drugswereld. “Het was dus doorgebriefd, de spotters in de regio wisten dat ik eraan kwam. Het ging twee keer goed. De gewapende mannen op de weg wuifden me meteen door. Maar ergens heb ik de verkeerde afslag genomen en zo reed ik ongemerkt een territorium binnen van een ander kartel, dat dus niet wist dat ik eraan kwam.

Dat realiseerde ik me pas toen ik op hun weg kwam en ze me staande hielden. Who the fuck ben jij, wat doe je hier? Ik liet nog net niet mijn motor uit mijn handen vallen, zo was ik aan het shaken. Mi corazón, mi corazón (mijn hart, red.) riep ik, omdat ik bijna een hartverzakking kreeg. Ik probeerde duidelijk te maken dat ik respect had voor ze. Zij waren bang dat ik ze filmde. Dat was niet zo en uiteindelijk lieten ze me door.”

Altijd een oplossing

Avontuur is spannend en adrenaline verslavend, maar ook niet onbelangrijk: er is altijd een oplossing. Zo reist ze van Kameroen naar Congo over een 100 kilometer lang smal paadje door de dichtbegroeide, snikhete jungle vol wilde dieren, zonder iemand tegen te komen. Als nu mijn motor stukgaat, heb ik wel een serieus probleem, hier komt niemand, denkt ze. Als ze uiteindelijk bij de rivier aankomt, met aan de overkant Congo, laten twee jongens haar motor omkieperen uit de holle boomstam die als bootje dient, terwijl zij aan andere kant van de rivier, in Congo, in het pikkedonker wacht op haar spullen.

Motor verdronken, kapot. Groot probleem, zou je denken. Maar uren later staat Noraly, met Congolese stempels, met een monteur en twee stuks gereedschap in het licht van de enige lantaarn te sleutelen en komt het allemaal weer goed. Ook in Keerpunt genoeg momenten waarop je hart steviger gaat kloppen. Maar er is altijd een local die helpt, een ingeving en misschien ook wel geluk. Tuurlijk bereidt Noraly zich voor, maar nooit weet ze precies wat ze op haar pad treft. Dat kan iets onbeduidend zijn als een stukje metaal zoals in Tadzjikistan.

Uit Keerpunt: Steeds als de weg veranderde van rotsachtig naar zanderig, en de ondergrond anders aanvoelde, schrok ik, bang dat ik een lekke band had. Met mijn hart in mijn keel reed ik dan een paar meter verder, terwijl ik nog harder probeerde te voelen of er iets aan de hand was. Zou het stukje metaal dat ik er eerder had uitgetrokken niet toch tot mijn binnenband gekomen zijn? Ik had voor de zekerheid mijn binnenband moeten vervangen toen ik veilig in het hostel was, dacht ik, boos op mezelf. Door het stukje metaal zat er in de buitenband nu een scheur zo klein dat je hem niet kon zien, maar waarvan ik wist dat hij er zat.

Ik besefte dat, ondanks de demonstratie die ik in Karol Bagh (wijk in New Delhi, red.) had gehad en mijn lekke band in Maleisië, ik hier op een bergpas in Tadzjikistan echt zelf geen band kon repareren. Sinds het Zwitserse stel met hun aftandse camper had ik helemaal niemand gezien en verwachtte ik dat eerlijk gezegd ook niet meer. Als ik nu een lekke band zou krijgen, zou ik Basanti moeten parkeren en geen andere keuze hebben dan ernaast op de grond te gaan zitten. Ik zou de nacht hier, dik boven de 3000 meter hoogte, door moeten brengen, alleen had ik helemaal geen tent bij me. Het enige wat ik had, was een satelliettelefoon, die ik in Oman had gekocht. Dat had me toen een goed idee geleken, maar daar was ik nu niet zo zeker meer van. Wie ging ik eigenlijk bellen als ik naast mijn motor op de grond zat? Ik had geen enkel telefoonnummer van een Tadzjiek of iemand die dichtbij woonde, laat staan het nummer van de lokale hulpdiensten. Het werd me opeens pijnlijk duidelijk hoe wankel deze hele onderneming eigenlijk was.

Nu ga ik eraan

Op het randje van het avontuur rijden: soms kiept zelfs Noraly bijna naar de verkeerde kant. Zoals in de bergen van Bolivia. Waar het zo hard regent dat er al snel watervallen over de weg stromen, zo het ravijn in. Noraly passeert twee van die ‘beken’ en dat gaat goed. Maar de bruine modderstroom die nu de weg op klettert, is serious shit. “Lopend voelde ik planten en halve bomen die meegesleept werden. Ik zag het water aanzwellen. Teruggaan had geen zin, want ik wist dat de andere twee beken ook zo vol zouden lopen. Ik moest erdoorheen.”

Ineens staat er een oud vrouwtje in een regenjas aan de overkant van de modderstroom. “Ik riep: Wil je me helpen? Ze reageerde niet, maar ik dacht: dan heb ik in ieder geval een getuige.” Noraly stapt op de motor en meteen grijpt het water allebei de banden richting de afgrond. “Nu is het klaar, dacht ik. Ik ga die rand over. Met veel gas ben ik er uiteindelijk toch door gereden.” Mét adrenaline en rust. “Het voelt soms alsof ik al vier levens heb geleefd, er is zoveel gebeurd onderweg.”

En die volgende video, die moet helaas nog even wachten. Motorrijden blijft uiteindelijk een gevaarlijke bezigheid, zelfs na 160.000 kilometer. In Tanzania kwam Noraly ongelukkig ten val en brak hierbij haar sleutelbeen op meerdere plekken. Tijdens de operatie prikte de chirurg ook nog eens haar long lek, gevolg: klaplong. Maar terwijl ze herstelt, is ze al bezig met plannen voor een volgend avontuur op de motor. Want: “Ik ben voorlopig nog niet klaar.”