Rusland heeft weer een revolutie nodig

Je kunt je het misschien niet voorstellen, maar Panorama is 109 jaar oud, overleefde twee wereldoorlogen en deed verslag van revoluties over de hele wereld die tegenwoordig nog steeds hun sporen nalaten. Zo ook, zij het met terugwerkende kracht, van de Russische revolutie van 1917, waar we weliswaar niet met onze neus bovenop de bolsjewieken stonden die de tsaar verdreven en uiteindelijk, na een burgeroorlog tussen de Roden (communistische bolsjewieken onder leiding van Vladimir Lenin), de Witten (Russische adel) en de Zwarten (Russische anarchisten), de macht grepen. Nee, we gaven een redelijk bizar inkijkje in het Rusland van 1921, meer dan honderd jaar geleden dus, net na die burgeroorlog en een jaar vóór het ontstaan van de Sovjet-Unie. U, oplettende lezer en snelle rekenaar, weet dan meteen dat de Sovjet-Unie dit jaar precies 100 jaar bestaat (ofwel: zou Vladimir Poetin, die niet toevallig dezelfde voornaam draagt als Lenin, dáárom, en wel nú, de Sovjet-Unie in ere willen herstellen?). Afijn. In 1921 heerste er vooral chaos en extreme armoede onder de Russische bevolking. ‘De ellende in Rusland’ kopten we destijds op de cover van Geïllustreerd Weekblad Panorama (26 oktober 1921,20 cent), geflankeerd door mensonterende foto’s van mensen die, vaak tevergeefs, aan de hongerdood probeerden te ontkomen: “Een uit het hongergebied weggetrokken echtpaar wacht in doffe gelatenheid in hun armzalige schuilplaats langs de weg hun hongerdood af.”

Of nog zo’n alleszeggende zin uit het verslag van toen: “Tyfus, cholera en honger teisteren de diep rampzalige bevolking die aan de wanhoop ten prooi is.” Ook nauwelijks voor te stellen anno 2022: het waren uitgerekend de Amerikanen die medische teams naar Rusland stuurden en in provisorisch opgezette vluchtelingenkampen bij de steden Samara en Kazan de zwaar ondervoede Russen onderzochten en weer oplapten, totdat zij, die Russen, in 1922 onder communistisch bewind kwamen te staan en de boel vanaf dat moment zelf wel konden regelen. Dachten ze.

‘Als Vladimir Poetin wordt afgezet door zijn eigen volk, wat zou er dan gebeuren?’

Als we met een bril van nu naar de tijd van toen kijken, dan zien we iets interessants. Die revolutie was een opstand van ‘het volk’, hoewel die term altijd iets onhebbelijks heeft (want iederéén behoort tot ‘het volk’, al zijn degenen die dat het hardst roepen juist degenen zijn die anderen buitensluiten van ‘het volk’, snapt u?). Het was een opstand tegen de zittende macht, de tsaar in dit geval, die vanuit de bevolking als een lopend vuurtje door het land ging en uiteindelijk zijn val betekende. Met vereende kracht vooruit, zeg maar: een ‘hele’ bevolking die de machthebber afzet, zoals een succesvolle revolutie betaamt. Wat ons met de wetenschap van nu tot de voor de hand liggende vraag dwingt: wat nou als er nu weer een Russische Revolutie zou plaatsvinden, maar dan de omgekeerde revolutie dan waar Vladimir Poetin al zijn hele leven (nat) van droomt? Dat hij, Poetin de tsaar, wordt afgezet en ‘het volk’ de macht overneemt? Zijn we dan beter af?

Stopt het bloedvergieten in Oekraïne dan? En wat krijgen we ervoor terug: weer een communistische staat die de wereld in tweeën verdeelt? Als u het weet, mag u het zeggen.