Cocaïne in de schappen van de supermarkt?

De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema heeft onlangs een oude en lastige discussie nieuw leven ingeblazen. Het komt er in het kort op neer dat ze maar één oplossing ziet voor de ellende die de cocaïnehandel met zich meebrengt en dat is de boel legaliseren.

Het is een stelling die altijd op fanatieke tegenstanders en enthousiaste medestanders kan rekenen. Misdaadjournalist John van den Heuvel bijvoorbeeld is er fel op tegen.

“Het lijkt me een slecht plan,” zei hij ooit in Panorama.

“Zware criminaliteit moet je bestrijden en blijven bestrijden.” Ook mensen die werkzaam zijn in de verslavingszorg vinden het een waardeloos voorstel.” Als je het gaat legaliseren zie je dat de beschikbaarheid toeneemt en straal je de norm uit dat het niet zo erg is,” zo reageerde drugsexpert Alex van Dongen in Hart van Nederland. “Ik zie dat ook in gesprekken met jongeren die lachgas gebruiken. Die zeggen ook: Zo gevaarlijk kan het niet zijn, anders zou het toch wel verboden zijn? De Vlaamse criminoloog Steven Debbaut ziet voordelen. “De kwaliteit van producten, de manier waarop ze worden verkocht, wie ze aankoopt: dat kan met behulp van regulering allemaal een stuk veiliger verlopen. Zó bescherm je je volk.

Om nog maar te zwijgen van de hoeveel geld die uitgespaard kan worden bij politie en justitie.”

‘In de studentenwereld hoort een snuifje er al helemaal bij, net als een meter bier. De handel is een miljarden industrie geworden’

Het is op zich niet gek dat Halsema een voorstander is van legalisering van drugshandel en -gebruik. Als burgemeester van Amsterdam wordt ze dagelijks geconfronteerd met de gevolgen van de falende aanpak. Via de havens van Rotterdam en Antwerpen wordt Europa overspoeld met cocaïne. Het gebruik ervan is onder veel jongeren al lang geen taboe meer. In de studentenwereld hoort een snuifje er al helemaal bij, net als een meter bier. De handel is een miljardenindustrie geworden en de distributie van coke gebeurt met een logistiek vernuft waar Alibaba nog wat van kan leren. De belangen zijn zo groot dat een mensenleven niet meer telt. Het aantal drugsgerelateerde afrekeningen in Amsterdam is al niet meer bij te houden, met als dieptepunt enkele vergismoorden en natuurlijk de aanslagen op advocaat Derk Wiersum en Peter R. de Vries. Je kunt Halsema nauwelijks kwalijk nemen dat ze moedeloos wordt van de ogenschijnlijk vruchteloze aanpak van drugscriminaliteit. En dat ze, anders dan haar strijdbare ambtsgenoten in Rotterdam en Antwerpen, flirt met het idee van legalisering.

Maar zou het echt helpen? Neem je bij drugsbazen de wind uit de zeilen door cocaïne tussen de paracetamol en keelpastilles bij de Albert Heijn en Trekpleister te leggen? In theorie wel, maar dan moet wel heel de wereld met ons kikkerlandje meedoen. En dat gaat natuurlijk nooit gebeuren. Met als gevolg dat gebruikers uit landen waar zo ongeveer de doodstraf staat op het bezit van coke ons land zullen overspoelen.

Nederland als drugswalhalla. En dat terwijl Femke Halsema echt niet op nóg meer drugstoeristen zit te wachten. Haar plan om toeristen te weren uit coffeeshops was ook al geen succes en werd door de gemeenteraad genadeloos afgeserveerd. En zelfs als je aan de legale verstrekking van cocaïne strenge regels zou verbinden, dan nog ben je niet uit de zorgen. Het spul kan immers zo weer worden doorverkocht.

Of legalisering een einde zou maken aan de geweldspiraal is ook nog maar de vraag. Want stel dat het lukt om van cocaïne handelswaar te maken waaraan geen knikker meer valt te verdienen, zou de georganiseerde misdaad het bijltje er dan bij neergooien? Het antwoord is waarschijnlijk nee. Mensen willen altijd die verboden vrucht. Er zullen poeders en pillen uit de laboratoria rollen die bij het gebruik ervan rechtstreeks de pariëtale hersenkwab binnen knallen en zorgen voor een ongekende euforie. Middelen die de saaie en legale coke snel doen vergeten en een nieuwe, bloedige strijd om de afzetmarkt zullen ontketenen.