Maling aan gevaar: anonieme mensenredders

De verijdelde Thalys-aanslag van 2015

Op 21 augustus 2015 is de Thalys van Amsterdam naar Parijs goedgevuld, met ruim 500 passagiers op de hogesnelheidstrein. In Brussel stapt de 26-jarige Ayoub El-Khazzani uit Marokko op, met in zijn rugtas een automatisch vuurwapen, negen magazijnen (genoeg om 300 mensen te doden), een pistool, een hamer, een halve liter benzine en nog een paar messen. De man loopt direct door naar het toilet, waar hij zich opsluit. Even later horen passagiers vanuit dat toilet geluiden van een wapen dat wordt doorgeladen. Met ontbloot bovenlijf en met een kalasjnikov om zijn schouder opent El-Khazzani de deur. Alerte mannen die voor het toilet staan te wachten, vallen over El-Khazzani heen in een poging diens wapen af te pakken. In de chaos vallen schoten. “Iemand viel neer. Overal lag bloed,” zou een getuige later verklaren.

El-Khazzani wrikt zich los en loopt een wagon binnen. Alle treinreizigers schrikken zich rot en duiken weg. Althans: bijna alle treinreizigers. Spencer Stone, een Amerikaanse twintiger, werpt zich heldhaftig op El-Khazzani. Worstelend op de grond steekt de terrorist Stone met zijn mes, maar toch lukt het de Amerikaan, die tevens militair is, El-Khazzani te overmeesteren. “Ik kon op zijn rug gaan zitten en nam hem in een wurggreep,” schreef Stone later in een boek. Bij zijn heldenactie krijgt Stone hulp van zijn vrienden Anthony Sadler en Alek Skarlatos en de Britse zakenreiziger Chris Norman. “Deze mannen hebben waarschijnlijk het leven gered van veel mensen,” spreekt de Franse minister na afloop vol lof.

Ook Clint Eastwood is diep onder de indruk van Stone en zijn kameraden. Zodanig zelfs dat de acteur en regisseur in 2018 besluit een film over hun heldenactie te maken. Wekenlang laat hij mensen audities doen voor de hoofdrollen, maar bij niemand ‘klikt’ het. Dan krijgt Eastwood een idee: waarom deze helden niet zelf vragen voor de rollen? Stone en zijn vrienden, die nul komma nul ervaring in de showbusiness hebben, zijn niet direct enthousiast. “Ik wilde de film niet verpesten,” aldus een van hen in een interview met de Los Angeles Times. “Echte acteurs kunnen dit waarschijnlijk veel beter.”

Daar komen ze snel op terug. “Je wil niet over een aantal jaren terugkijken en dan bedenken dat je in een film van Clint Eastwood had kunnen spelen.” Hun acteerdebuut in 15:17 to Paris smaakt uiteindelijk zelfs naar meer; de helden willen nu allemaal professioneel acteur worden. En El-Khazzani? Die zit een levenslange celstraf uit.

De kanotrip die eindigde in een familiedrama

In de zomer van 2023 vertrekt Sven (33) voor een kanotochtje met zijn 5-jarige zoontje, geflankeerd door elf familieleden. Op de Aube, een rivier in Noord-Frankrijk, dobbert de kano van Sven rustig voort, tot zij bij een splitsing komen. Rechts is de richting van de kanoroute, links is er een mooie waterval. Sven en een aantal familieleden besluiten daar even een kijkje te gaan nemen. Ze zien geen waarschuwingsborden, dus de kust lijkt vrij.

“Het leek een ideale waterval om vanaf te gaan,” zal een van de familieleden later zeggen. Maar dan voelt Sven ineens een sterke stroming die zijn kano richting waterval sleurt. In no time slaat zijn kano om en bevinden Sven en zijn zoontje zich in een draaikolk die hun kano telkens weer onder water blijft trekken. Wonder boven wonder lukt het Sven om, samen met een ander familielid, zijn 5-jarige zoontje naar veilig water te gooien. Het jongetje overleeft. “Hij had net voor de vakantie nog veel zwemlessen gehad, daar heeft hij ongetwijfeld wat aan gehad,’’ zegt een familielid daar later over.

Intussen is Ardin, een 25-jarige jongen uit Brandwijk, in de rivier gesprongen in een heldhaftige poging worstelende familieleden te helpen uit de gevarenzone te komen. Maar dan wordt hij meegesleurd door de stroming en raakt hij spoorloos. Ook Sven is dan nergens meer te bekennen. Beide mannen worden gevonden en gereanimeerd, maar dan blijkt het te laat. Sven laat drie kinderen achter, Ardin een zwangere vriendin die een halfjaar later zal bevallen van een tweeling. De dood van beide zwagers heeft een ongekende impact in de Alblasserwaard, de regio waar ze vandaan komen. Bij een inzamelingsactie wordt binnen enkele dagen ruim 150.000 euro opgehaald voor de weduwen van de helden.

Jeremy breekt dertig botten bij reddingsactie

Acteur Jeremy Renner, vooral bekend om zijn rollen als boogschutter in paars carnavalskostuum in Marvel-films, blijkt in het echte leven ook een superheld. Deze 53-jarige Amerikaan redde vorig jaar het leven van zijn neefje en brak daarbij zelf zo’n dertig (!) botten. Op Nieuwsjaardag 2023 probeert Renner de truck van zijn neef uit de sneeuw te bevrijden met zijn snowcat. Het ding glipt weg, waardoor de acteur van zijn sneeuwscooter moet springen. Die glijdt vervolgens in volle vaart door, recht op zijn neefje af. Renner kan dat voorkomen, maar komt daarmee zelf onder het gevaarte van 6500 kilo terecht. De acteur overleeft het bizarre incident, maar is zodanig gewond geraakt dat hij in het ziekenhuis een afscheidsbrief voor zijn familie pent. Een afscheid komt er gelukkig niet van. Niet alleen herstelt hij bizar snel, de Amerikaan staat zelfs alweer op de filmset.

“Reden nummer een voor mijn herstel is mijn dochter,” verklaarde de acteur recent. “Er is dan ook geen betere motivator om te herstellen dan je eigen familie en vrienden.” Het zou zo een uitsmijter in een Marvel-film kunnen zijn.

Held van Delft duikt in ijskoude gracht

En dan ben je ineens landelijk nieuws. Max, een 23-jarige student uit Delft, weet niet wat hem allemaal overkomt als hij begin dit jaar iemands leven weet te redden. Op 18 januari kukelt, pal voor zijn studentenhuis, een auto ondersteboven in een Delftse gracht. Max ziet het allemaal gebeuren en twijfelt geen seconde. De twintiger sprint naar beneden, trekt zijn shirt uit en duikt in de gracht, waar de stukken ijs nog op liggen. “Dat was best even koud,” blikt hij later droogjes terug in de krant. In het water krijgt Max de autodeur met geen mogelijkheid open om de inzittende vrouw te kunnen redden. Hij schreeuwt richting zijn vrienden om een steen te gooien. Dat wordt een hamer. Daarmee weet Max de ruiten stuk te slaan, om vervolgens de paniekerige vrouw uit haar stoel te rukken en veilig richting kade te begeleiden.

Tientallen omstanders doen waar zij goed in zijn: toekijken, filmen en de hele ‘show’ op social media gooien. Binnen een paar uur is Max een internetheld. “Gister was het nog wel menselijk, maar nu is het wel heel veel,” zegt een huisgenoot over alle berichtjes, aandacht en mediaverzoeken. Van de burgermeester krijgt Max taart, van de buren ontvangt hij bloemen en champagne, van zijn opleiding een fles wijn en van lokale horecaondernemers gratis etentjes. “Max kennende neemt hij niks van al deze cadeaus aan, hij is heel bescheiden,” aldus zijn huisgenoot. De Held van Delft is zelf vooral blij dat de vrouw het goed maakt. “Zij gaf me knuffels en we hebben binnen nog even thee gedronken met elkaar. Ook haar man kwam langs en gaf me een knuffel.” Goede gozer, die Max.

Tiener Lucas redt zijn familie uit de brand

Op zondagochtend 4 juni vorig jaar schrikt Lucas Molendijk zich rot wanneer hij wakker wordt van plafonddeeltjes die op zijn gezicht vallen en zichzelf vervolgens omringd ziet door een vlammenzee. “Het was hartstikke warm en er was overal rook en vuur,” vertelt hij later in de krant. De 18-jarige Oudenhoorner doet een shirt voor zijn mond, rent de trap af en maakt daar zijn moeder en haar partner wakker. “En toen dacht ik: mijn broertje en zusje liggen nog boven. Je denkt dan heus geen twee keer na, je gaat gewoon naar boven.”

De dappere tiener rent direct de trap weer op, waar de vlammen in zijn nek en oren vliegen. Ondanks de brandwonden blijft Lucas zoeken naar zijn broertje van 10 en zusje van 13. Die laatste blijkt al te zijn ontsnapt via haar raam en het platte dak. Maar broertje Bram staat nog hulpeloos in de gang. “Hij was uit zijn kamer gekomen, maar wist niet wat hij moest doen. Overal waren vlammen en dikke, zwarte rook. Ik rende naar hem toe door de hitte en pakte hem beet,” aldus Lucas achteraf. Als zijn volledige familie veilig is, flikt Lucas het zelfs nog om, met hulp van zijn buurman, achttien paarden uit de stal te redden. En later met de brandweer ook nog een paar biggen.

“We hebben eigenlijk niks meer, maar we zijn steenrijk. We zijn er allemaal nog,” relativeert de geëmotioneerde moeder van Lucas na afloop. De brandweercommandant voegt daaraan toe: “Ik ben ontzettend trots op mijn jongens, maar het meest trots ben ik op Lucas.”

Lucas (18) rent direct de trap weer op. Ondanks de vlammenzee en zijn brandwonden blijft hij zoeken naar zijn broertje en zusje

Jasper Schuringa en de onderbroekterrorist

Op eerste kerstdag 2009 stapt de 24-jarige Nigeriaanse Umar Farouk Abdulmutallab op een vlucht van Amsterdam naar Detroit, met maar één doel: het toestel opblazen. Met een bom in zijn onderbroek. De terrorist houdt daarbij echter geen rekening met de aanwezigheid van Jasper Schuringa, een dappere Nederlander die niet van plan is om die dag te sterven. Zodra de terrorist, die zijn horrordaad maandenlang voorbereidde in een Al Qaida-kamp, zijn onderbroekbom probeert te ontsteken, vliegt het voorwerp ter grootte van een shampoofles in de fik.

Op dat moment denkt Schuringa dat er ergens in het vliegtuig vuurwerk wordt afgestoken. Hij ziet Abdulmutallab nerveus bewegen en aarzelt geen seconde. De Nederlander stormt op hem af. “Ik pakte het object, probeerde het vuur met mijn handen te doven en gooide het weg,” vertelt Schuringa later over het hachelijke moment. De Nederlander overmeestert Abdulmutallab en redt daarmee zijn leven, maar ook dat van zijn 288 medepassagiers.

Diezelfde avond nog doet de ‘Dutch Hero’, zoals de Amerikanen hem direct dopen, zijn verhaal in een live-uitzending van CNN. Ook in Nederland zijn we uitermate trots op ‘onze’ Schuringa. Tijdens de uitreiking van een medaille zegt interim-burgemeester van Amsterdam Lodewijk Asscher: “Met jouw snelle reflexen, onmiddellijk handelen en drang om het goede te doen, wist jij een ramp te voorkomen. En dat maakt je, behalve de gewone Amsterdamse jongen die je nog steeds bent volgens mij, een heel bijzonder iemand.” Volgens een goede vriend ziet Schuringa dat allemaal niet zo. “Hij vindt het vooral stom dat mensen in het vliegtuig zo traag reageerden. Jasper moest over stoelen klimmen om die man te bereiken. Hij voelt zich geen held. Hij deed wat in hem opkwam.”

De onderbroekterrorist vond overigens zijn levenslange celstraf wel ‘erg wreed en niet in verhouding’. Omdat ‘niemand ernstig gewond raakte door de aanslagpoging’.

Henk moet op vrije dag vol aan de bak

Zal je net zien: zit je als politieagent met je vrouw op een terrasje, genietend van je vrije dag, als voor je neus ineens de chaos uitbreekt. Het gebeurt Henk Cornelissen in april 2022, als er ineens een busje met negen Poolse toeristen zo de Prinsengracht inrijdt. “Ik rende ernaartoe en toen ik aan de kade stond hoefde ik niet na te denken,” zegt Cornelissen later tegen AT5. “Ik deed mijn jas uit en sprong het water in. Ik zag zoveel mensen in die kleine bus, die snel aan het zinken was. Vier mensen waren op het raam aan het bonzen, maar ze kwamen er niet uit. Het geschreeuw ging door merg en been.”

Toeval bestaat niet: de 29-jarige Amsterdammer is tevens hobbyduiker met flink wat zwemuren op zijn conto. “Misschien was ik wel niet het water ingegaan als ik er geen ervaring mee had.” Cornelissen flikt het om, met brute kracht, de deur van het busje te openen en alle negen Polen naar omliggende rondvaartboten te brengen.

Diezelfde week krijgt hij de Zilveren Duim uitgereikt, een speciale onderscheiding voor Amsterdammers die een uitzonderlijke prestatie hebben verricht. De Poolse toeristen hebben na het ongeluk nog hun hele vakantie voor zich. Of die verder een beetje gezellig was, weet niemand.

De Held van Odiliapeel rijdt overvallers klem

Odiliapeel is een kerkdorp in Brabant. Met 1440 inwoners, een kapel en een carnavalsvereniging. Jaarlijks wordt hier de Schapendag georganiseerd, een braderie waar ‘elke keer weer veel mensen op afkomen’, als we Wikipedia moeten geloven. Verder gebeurt er in Odiliapeel niet bijzonder veel. Toen vorig jaar twee tieners in zwarte kleding en capuchons zich ineens verdacht ophielden voor De Buurman, de lokale friettent, waren bewoners dan ook extra alert.

De kwajongens – 15 en 17 jaar – rennen uiteindelijk bij de snackbar naar binnen en trekken zowaar een zwaard tevoorschijn. “Ik dacht dat het een Halloween-act was. Maar ze riepen meteen: Geld, geld, geld! Toen had ik door dat het geen grap was,” vertelt uitbater Henri na afloop aan Omroep Brabant. De snackbarhouder weet te ontkomen, terwijl de brutale tieners zijn kassa leegplunderen. Op dat moment rijdt inwoner Erwin Lips voorbij. Die ziet direct dat er iets niet helemaal in de haak is. Als de jongens weer naar buiten rennen en op hun scooter willen vluchten, rijdt Erwin het duo klem. De politie, die inmiddels ook ter plekke is, handelt de zaak verder af. In het kerkdorp geniet Erwin sinds deze dag de titel ‘De held van Odiliapeel’.

Zelf blijft hij daar bijzonder nuchter onder, zoals het een echte Odiliapeler betaamt. “Achteraf heb ik wel geluk gehad, ik zag dat eentje zo’n groot mes had. Het had ook wel anders kunnen aflopen,” stelt hij. En die reactie verbaasde een andere Odiliapeler dan weer helemaal niets. “Zo zijn we hier ook wel in Odiliapeel. Er gebeurt niet veel, maar bij trammelant is het ook wel gas erop.”