Over de schreef met snuffelen & spieden

Ai, dat is nou jammer. De politie gaat strenger toezien op het gebruik van interne systemen die gevoelige en vertrouwelijke informatie bevatten. Denk daarbij aan lopende onderzoeken, criminele antecedenten en kentekens. “Helaas zijn er voorbeelden waarbij politiemedewerkers de politiesystemen raadpleegden voor privédoeleinden of om informatie door te spelen aan criminelen,” aldus de politie in een persbericht. Daar had nog iets bij kunnen staan: ‘en journalisten’. Want laten we eerlijk zijn; ook de media maken dankbaar gebruik van politiecontacten die niet te beroerd zijn om even ‘een kentekentje na te trekken’ of een ‘persoontje door het systeem te halen’.

Het nieuwe wapen tegen ongeoorloofd snuffelen in de systemen heet Protective Monitoring, waarmee op basis van ‘meerdere indicatoren signalen kunnen worden opgepikt die wijzen op (sterk) afwijkend gebruik van de informatiesystemen’, zo lezen we verder. Vliegt iemand die daarop wordt betrapt dan meteen de laan uit? Nee, zo’n vaart loopt het niet. “De leidinggevende zal aan de politiemedewerker vragen wat er precies aan de hand is. Er kan ook sprake zijn van onbedoeld onjuist gedrag.” Er wordt dus voorzichtig omgesprongen met het spiedend oog, want bij de ontwikkeling van Protective Monitoring werden de privacyregels strikt in acht genomen. “Er is jarenlang zorgvuldig voorbereiden en testen aan de invoering voorafgegaan,” aldus de politie.

Eigenlijk kun je met je boerenverstand al aanvoelen wanneer een politiemedewerker over de schreef gaat. Het is natuurlijk vrij bedenkelijk als een agent uit Zeeland lukraak informatie opzoekt over een lopend onderzoek in Friesland. Hij zal met een goede verklaring moeten komen om het gesnuffel te rechtvaardigen. Hetzelfde geldt voor het opvragen van een kenteken. Een enkele keer oké, maar wanneer daar een patroon in zit, wordt het al snel verdacht. Zeker als er in korte tijd een hele serie tenaamstellingen van kentekens wordt opgevraagd. Informatie over personen ligt nóg gevoeliger. Zomaar vissen naar de achtergronden van iemand die op geen enkele manier een link heeft met je eigen werkzaamheden is vragen om moeilijkheden.

Waar het oneigenlijk gebruik van politiesystemen toe kan leiden, hebben we de afgelopen jaren veelvuldig kunnen zien. Zo werd in 2018 een diender ontslagen die een interne foto van een ongeval bij het Centraal Station in Amsterdam had gelekt naar GeenStijl. De foto was interessant voor de site omdat de bestuurder een ‘islamitisch uiterlijk’ zou hebben gehad en het ongeluk volgens getuigen op een ‘aanslag’ had geleken. Niet dat daar ooit iets van is gebleken, maar het kostte de politieman dus wel zijn baan. Hetzelfde lot viel een 22-jarige agent ten deel toen hij in 2022 informatie lekte over rapper Lil’ Kleine, die wegens enkele vergrijpen in de cel zat. De info vond z’n weg naar enkele juicechannels die gretig meldden dat Kleine ‘veel moest huilen, niet wilde eten en drinken en alleen maar wilde roken’. Omdat de politieman nog een ander akkefietje op z’n geweten had (dickpicks sturen naar minderjarige meisjes) werd hij zonder pardon ontslagen.

Pijnlijk is het verhaal rond Süleyman O. uit Roermond, een ‘integere’ politieman die in mei 2022 figureerde in de documentaire De blauwe familie, waarin zes agenten zich beklaagden over discriminatie, pesterijen en een onveilige werkomgeving binnen de politie. O. blijkt tussen 2018 en 2021 liefst 281 keer voor privédoeleinden de politiesystemen te hebben geraadpleegd. Hij wilde iets weten over de nieuwe vriend van zijn dochter, zo verweerde hij zich bij de rechter. En er was door een criminele groepering in Eindhoven een prijs op zijn hoofd gezet. De rechter geloofde er weinig van, maar was toch mild voor O. en legde hem vorige week een voorwaardelijke taakstraf op van veertig uur. Of hij in zijn oude baan mag terugkeren, is zeer de vraag. Voorlopig zit de politieman met PTSS-klachten thuis.