Sportcolumn: 'Laten we het over zelfreflectie hebben in plaats van kleur'

Edwin Struis

In een ideale wereld was afgelopen weekend in een ander land dan Qatar het WK voetbal begonnen en hadden we deze rubriek kunnen gebruiken voor het echte werk. Nu moeten we ons behelpen met het gedrocht dat Nations League heet, een opgepimpte versie van een serie oefeninterlands.

De KNVB wil dit NL-concept, waarschijnlijk vanwege de aantrekkelijke afkorting, verder omarmen en uitbouwen, nou, dan weet je het wel. Dat is de bond waarvan de directeuren elkaar in de haren vliegen waar het gaat om de introductie van nieuwe spelregels in de eerste divisie. De grootste sportbond van Nederland die op deze wijze extern communiceert, hoe lachwekkend kan het zijn?

Over communicatie gesproken: met groeiende interesse bekeek ik de interactie van bondscoach Louis van Gaal met zijn assistenten tijdens de niemendalletjes in de Nations League. Rechterhand Danny Blind was volop aanwezig en deelde flink in de vrolijkheid rond de interland tegen België. Overigens zag ik zelden een team zo ongeïnspireerd spelen als onze zuiderburen, maar dat mag je natuurlijk niet hardop zeggen, want dat doet afbreuk aan de prestatie van het Nederlands elftal, dus dit geheel terzijde.

Wat me vooral trof was het totaal gebrek aan emotie bij de andere assistent. De lichaamstaal van Edgar Davids verried slechts één ding: wat doe ik hier eigenlijk? Als ze hadden gezegd dat hij thuis lekker op de bank zat en een hologram naar het Koning Boudewijn-stadion had gestuurd, had ik het ook geloofd. Ik had ook sterk de indruk dat er een VR-bril op z’n neus huisde, waarop hij tegelijkertijd een boek las van Kafka of Shakespeare, z’n andere hobby.

Ooit voegde Johan Cruijff hem toe dat Davids enkel in de raad van commissarissen van Ajax zat omdat hij zwart was. Dat neigde destijds naar discriminatie, zeker volgens Davids zelf, maar nu lijkt het of de geschiedenis zich herhaalt. Want een toevoeging op het gebied van coaching lijkt de oud-international bepaald niet. Toen hij een jaar geleden bij het Portugese Olhanense (derde divisie) zijn congé kreeg, omschreef de voorzitter de periode-Davids als ‘catastrofaal’. “Hij had geen enkele band met de spelers en geen enkel verstand van welke speelstijl dan ook.” Dus dat verklaart misschien Davids’ stilzwijgen bij Oranje.

Intussen spreekt Ruud Gullit er schande van dat donkere trainers door de KNVB enkel ingezet worden als assistent. Maar ook Davids had dit zichzelf moeten besparen. Wat jij?

Micha Jacobs

Als je het goed vindt, sla ik eerst een paar blikken hondenvoer en gevriesdroogde goulash in, vul ik een paar zandzakken en duik ik in een loopgraaf, want in tijden van woke lopen de emoties nogal hoog op als het bijvoorbeeld gaat over iemands huidskleur. Hoewel ik vind dat deze hele discussie volledig doorslaat, omdat niemand meer naar de ander luistert en alleen maar blaft als een bouvier om zijn gelijk te halen – “Een betere wereld begint niet meer bij jezelf, maar bij de ander,” hoorde ik laatst – bagatelliseer ik helemaal niks. Ook niet dat schuim op de bek van Gullit. Want de feiten spreken natuurlijk voor zich.

Als voetbal een volledig witte sport zou zijn, zoals hockey of roeien, dan is het nogal logisch dat er geen donkere trainers zijn. Want wat je zelf nooit hebt beoefend, kun je moeilijk een ander bijbrengen, toch? Maar voetbal is op z’n minst fifty-fifty qua huidskleur, al weerspiegelt een trainersbank dat nog steeds niet. Zelfs in Afrika zijn de bondscoaches overwegend witte pensionado’s die vlak voordat ze hun laatste adem uitblazen nog even komen vertellen hoe het allemaal werkt – kijk naar zo’n clown als Pieter ‘The Champ’ de Jongh – en dat is raar. Dus waar zijn ze, die donkere trainers? Willen ze niet, kunnen ze niet of mogen ze niet, zoals Gullit beweert? Hij is trouwens wel de laatste die hierover iets mag zeggen, want als er iemand van kleur is die genoeg kansen heeft gehad om zich te bewijzen als hoofdtrainer is hij het wel. Alleen verneukte hij het zelf in meer dan de helft van de gevallen of koos hij voor het geld van een Tsjetsjeense dictator, waarmee hij het ultieme bewijs levert dat een goed paard nog geen goede ruiter maakt, welke kleur je huid ook heeft. Maar dat zegt hij er natuurlijk niet bij. Persoonlijkheid heeft dan ook niks met kleur te maken, maar met het opeisen van je plek en bewijzen dat je die plek waard bent. Het is een kwestie van kansen krijgen (waar het buiten Gullit en Clarence Seedorf – ook zo’n goede trainer, vind je niet? – inderdaad aan schort), kansen pakken en benutten, zonder daarbij in een slachtofferrol te kruipen en naar een ander te wijzen als dat niet lukt of als je het zelf verneukt, zoals ook Davids deed bij alle clubs die hij trainde. Met volharding en zelfreflectie bereik je immers meer dan met verongelijktheid, dat zie je wel aan trainers als Patrick Vieira en Vincent Kompany. Nu de rest nog, als ze ooit de kans krijgen.