Eet u wel vet genoeg?

Dus u dacht dat de gezondheidspolitie die de accijns op suiker, zout, vet en andere dikmakende en cholesterolverhogende voeding wil verhogen, alleen de laatste jaren ten strijde trekt? Dat de ogen van alle gezondheidspausen alleen nu in uw rug priemen als u een biefstukje in uw winkelmandje legt in plaats van een vegetarische gehacktbal, of als u kiest voor de originele suikervolle cola in plaats van de suikervrije variant? Welnee joh. Onze welvaart stijgt al decennia, dus overgewicht, dichtslibbende aorta’s, diabetes en andere welvaartsziekten, en de onvermijdelijke bijkomstigheid van de met het vingertje wijzende deugmens, zijn minstens zo oud. We leven alleen iets bewuster dan 19 jaar geleden.

Dat blijkt wel uit ons verhaal uit 2002 waarin wij ons afvroegen of vet echt wel zo slecht was voor het menselijk lichaam zoals voedingswetenschappers ons wilden doen geloven, of dat we alleen maar achter iedereen aanholden die elke grammetje vet uit onze voedselketen wilde verbannen. Uit een kleine rondgang bleek, verrassend genoeg, dat laatste. In 1958 schreef dokter David Kritchevsky, een internist uit New York, het eerste leerboek over cholesterol. Je zou denken dat hij daarmee de noodklok zou luiden in het steeds dikker wordende Amerika, maar niks was minder waar. Volgens hem nam vetvrees ‘hysterische proporties’ aan: “We doen het in het westen niet langer in de broek voor God, maar voor dierlijk vet,” schreef hij. Professor George Graham, op dat moment een van de grootste vetexperts ter wereld, deed daar nog gerust een schepje bovenop: “Het is merkwaardig dat zo’n onjuiste verklaring over de werking van cholesterol en verzadigd vet zo hardnekkig wordt omarmd en uitgedragen door serieuze wetenschappers, artsen, levensmiddelenproducenten en overheden. Waarom? Uit trots, winstbejag en een volstrekt gebrek aan kritisch vermogen. Werkelijk interessante ontdekkingen worden stelselmatig genegeerd. Het publiek is de dupe. De vethysterie is de grootste zeepbel in de geschiedenis van de medische wetenschap.”

Zei hij nu dat het oké was om je lekker vol te stouwen met troep? Niet helemaal. Hij had een ander onderzoek in zijn achterhoofd, dat van de Amerikaanse voedingswetenschapper Ancel Keys die in een Italiaans dorpje een verband legde tussen het eten van weinig dierlijk vet en het lage aantal hartinfarcten, ondanks de grote hoeveelheden pasta (koolhydraten) die er verorberd werden. Wat hij er niet bij vertelde was dat een dorpje verderop het aantal hartinfarcten net zo laag was, terwijl ze zich daar wel te goed deden aan moddervette salami en mozzarella. Kortom: dat verband tussen dierlijk vet en minder hartinfarcten werd destijds omringd door veel scepsis.

Hoe anders is dat tegenwoordig: de voedingsindustrie is inmiddels zover doorontwikkeld dat we steeds meer inzicht krijgen in het effect van suiker, zout en vet op ons lijf, ‘vegetarisch’ en ‘vegan’ zijn geen scheldwoorden meer en het effect van onze consumptie op het milieu worden ook steeds helderder. Laat dat uw eetlust vooral niet bederven.