Hebben artsen aids veroorzaakt?

Complotdenkers, virussceptici en anderen die wantrouwend naar de medische wetenschap kijken, laten niet alleen tijdens de coronacrisis van zich horen, weten we als wij grasduinen in ons roemruchte archief. Zo waren er in 1993 ook mensen die aan aids twijfelden, of anders gezegd: die geloofden dat het poliovaccin de oorzaak was van de meest gevreesde ziekte in de jaren 80 en 90.

Het hiv-virus, het virus dat aids veroorzaakt, komt oorspronkelijk voor bij apen, daar is niet zoveel misverstand over. Wel over de manier waarop het virus van de aap is overgegaan op de mens. Of zoals wij destijds schreven: “De wetenschap heeft hierover inmiddels een ware grabbelton aan theorieën ontwikkeld.” De meest hardnekkige theorie destijds, tevens koren op de molen van alle sceptici, is dat de overdracht van het hiv-virus versneld zou zijn door de ontwikkeling van een poliovaccin. Dat vaccin, gemaakt in de jaren 50 door de Amerikaanse arts Hilary Koprowski, zou gekweekt zijn op de niercellen van apen, cellen die mogelijk besmet konden zijn met andere virussen, bijvoorbeeld hiv. Als je dat poliovaccin tot je zou nemen, zou de kans bestaan dat je dus ook het hiv-virus zou binnenkrijgen, enzovoorts. Met andere woorden: een virus dat uit een laboratorium zou zijn ontsnapt, voelt u ’m al aankomen?

Vind vooral van deze theorie wat u wilt: het klinkt in ieder geval niet zo achterlijk als de suggestie dat aids zou zijn ontstaan door een apenbeet (en dat is nog het minst grote indianenverhaal) of, en nu slaat de gekte door, dat de virustransfer werd veroorzaakt door de seksuele handelingen van bepaalde Afrikaanse stammen ‘waarbij zowel mannen als vrouwen hun opwinding verhoogden door heupen, onderrug en schaamstreek in te smeren met apenbloed’.

Dat waren vooral theorieën die uit Amerika kwamen overwaaien. In Nederland werden die met argwaan bejegend, door niemand minder dan professor Ab Osterhaus, toen viroloog bij het RIVM in Bilthoven, tegenwoordig een prominente gast aan zo goed als elke talkshowtafel. Dat het aidsvirus via het poliovaccin in het menselijk circuit was doorgedrongen, was ‘erg onwaarschijnlijk’, zei hij destijds tegen ons. Omdat dat vaccin niet werd ingespoten, maar via de mond werd toegediend. Osterhaus: “Men ving die apen gewoon in het wild en in de niercellen van die dieren kunnen allerlei virusinfecties voorkomen. Dat zijn er nogal wat. Overigens, de apen die nu gebruikt worden voor de productie van vaccins fokken we zelf. Ze worden uitermate goed gecontroleerd op de afwezigheid van infecties, en daarna de niercellen ook nog eens een keer. Wat er in Nederland gebeurt, is absoluut veilig.” Eerst aids, nu corona. En precies dezelfde argwaan tegen vaccins van toen heeft nu weer de kop opgestoken. Klein detail: door het vaccinatieprogramma van de overheid vond de laatste polioepidemie plaats in 1992 en 1993, onder ongevaccineerden. En een hiv-besmet-ting is door de ontwikkeling van aidsremmers tegenwoordig een chronische ziekte in plaats van een direct doodvonnis. Trek uw eigen conclusie.