Seks & mokerslagen: de definitieve biografie over Muhammed Ali

Het gebeurde vlak voor het eerste gevecht van Muhammad Ali tegen wereldkampioen ‘Smoking’ Joe Frazier op 8 maart 1971. Madison Square Garden was al weken uitverkocht. Er zouden 300 miljoen mensen over de hele wereld kijken. Ook niet-boksliefhebbers wilden weten of de man die was geboren als Cassius Marcellus Clay zijn titel kon heroveren. Die was hij kwijtgeraakt door zijn weigering in Vietnam te vechten. In de ochtend nodigde Ali journalisten uit in zijn suite en ze keken tv. Hij maakte grappen en riep om de paar minuten dat hij ondanks zijn driejarige ballingschap nog steeds ‘The Greatest’ was. Later op de dag klopte zijn tweede vrouw Belinda, een vrome moslima, op zijn hoteldeur. Haar echtgenoot was er niet en niemand uit zijn entourage kon zeggen waar hij was.

Belinda werd eerst ‘argwanend en daarna boos’, staat in de recent verschenen biografie van Jonathan Eig Ali: een leven. Ze belde naar de kamer van een van Ali’s vrienden. Een vrouw nam op en begon te praten. Een mannenstem zei op de achtergrond: “Wie is dat?” Belinda vroeg: “Is dat mijn man? “Ja,” antwoordde de vrouw. Belinda zei dat ze hem zocht. Ali pakte de telefoon en antwoordde dat ze hem met rust moest laten. Belinda ging naar zijn kamer en probeerde de deur open te schoppen. Dat lukte niet en ze begon te bonken. Ali deed na een minuut of tien open. Hij was naakt. Belinda drong binnen. In de douche stond een bange naakte vrouw. Belinda pakte een vleesmes en zei: “Ik zal jullie allebei moeten vermoorden.” De naakte vrouw probeerde haar aanwezigheid uit te leggen. Ze tippelde op straat toen Ali haar riep. Hij gaf haar 40 dollar om naar boven te komen en dat deed ze, dat was nu eenmaal haar beroep. Belinda begon te huilen en ze vertelde haar man: “Kijk Ali, dit is allemaal nooit gebeurd. Ik droom dit, goed? Want als je hierover begint tegen mij, dan gaat je kop eraf.”Belinda zou dit verhaal jaren later net zo gedetailleerd vertellen aan Ali’s biograaf Jonathan Eig. De minnares van haar man was volgens haar een ‘hoer’ en ‘nog een lelijke ook’. Wat het nog erger maakte was dat haar kinderen een paar kamers verderop logeerden en het was al de zoveelste keer dat Ali vreemdging. Wat deze affaire anders maakte dan zijn talloze andere affaires was dat hij seks had op de dag van een van zijn belangrijkste gevechten ooit. 

Serievreemdganger

Ali’s biograaf Jonathan Eig is een keurig ogende man met een verleden als Wall Street Journal-journalist, maar de anekdote haalde met groot gemak het boek. Het onthult volgens Eig een kant van Ali die nooit eerder zo grondig was beschreven: die van serievreemdganger en seksverslaafde. Alle Ali-kenners wisten dat hij van vrouwen hield, maar dat het zo ver ging kon niemand vermoeden en Eig beschrijft Ali’s avontuurtjes op een niet-sensationele manier. Een van de vele topquotes uit Ali: een leven: 'Zwarte vrouwen, witte vrouwen, jonge vrouwen, oude vrouwen, Hollywood-actrices, kamermeisjes: Ali discrimineerde niet.’ De eerste echtgenote die hij bedroog heette Sonji. Ze was een barmeid uit Chicago en een model. Ali had zich net bekeerd tot The Nation of Islam, een fundamentalistische sekte met leiders die witte mensen ‘blauwogige duivels’ noemden en voor segregatie pleitten. De zoon van hun ‘Boodschapper’ Elijah Muhammad heette Herbert. Ali en hij werden vrienden en Herbert Muhammad had een foto van Sonji in zijn portemonnee. Ali vond haar de mooiste vrouw die hij ooit had gezien en de zoon van de Boodschapper regelde een ontmoeting. Herbert Muhammad vertelde er niet bij dat hij seks met Sonji had gehad en vele andere leden van The Nation of Islam ook. Volgens geheime FBI-rapporten die Jonathan Eig kon inzien kluste ze bij als prostituee.

Het eerste afspraakje tussen Sonji en Ali was in de zomer van 1964. Herbert bracht haar zijn hotelkamer binnen. Sonji zou later vertellen dat Ali zei: “Mijn God Herbert, ik lag op mijn bed en bad Allah mij een vrouw te bezorgen en dan komt zij de kamer binnen. Ze komt binnen met de zoon van de Boodschapper, dus zij moet wel de ware zijn.” Hij draaide zich om naar Sonji en vroeg: “Meisje, wil je met me trouwen?” “Zo snel?” “Ja.” Ze trouwden zes weken na hun eerste ontmoeting. Ali heette officieel nog Cassius Marcellus Clay, maar de Boodschapper had bepaald dat hij Muhammad Ali zou gaan heten. Hij ondertekende de trouwakte met die naam en vertelde verslaggevers dat Sonji snel moslima zou worden. Dat was volgens hem ‘de enige reden’ dat hij met haar trouwde. ‘De knappe prins van The Nation of Islam’, zoals Eig Ali noemt, voegde eraan toe: “Ze wil alles doen wat ik van haar verlang. Ze moet rokken dragen die tenminste 10 centimeter onder de knie vallen en ze mag geen lippenstift dragen en moet ophouden met drinken en roken.”Sonji bleef korte rokjes dragen en stiftte haar lippen zo rood mogelijk. Ali pakte eens een natte handdoek om haar oogschaduw weg te vegen. Op een feestje droeg ze een oranje wollen jurkje. Ali sjorde het in het bijzijn van zijn vrienden naar beneden zodat het haar knieën bedekte. Ze vluchtte naar het balkon. Een blanke man keek naar Sonji. Ali werd daar nog kwader door. Hij sleurde haar langs feestgangers naar het toilet, waar hij de jurk kapot scheurde. Na Ali’s tweede gewonnen wereldtitelgevecht tegen Sonny Liston in 1965 droeg ze alweer een minirok. Ze liep langs Ali’s vrienden. Hij greep haar bij haar arm en zei dat het ‘seksueel getinte kleren’ waren. Sonji zei dat ze nooit moslima zou worden. Niet lang daarna scheidde Ali van haar. 

Een meisje van 17 

In 1967 ontmoette Ali zijn latere tweede vrouw Belinda. Ze was net 17 geworden, maar al jaren verliefd op Ali. Zelfs de strengste ‘Black Muslims’ vonden Belinda een geschikte vrouw voor hun knappe prins. Haar ouders waren allebei lid van de The Nation of Islam. Veel later vertelde Belinda biograaf Jonathan Eig dat ze zich in eerste instantie niet tot hem voelde aangetrokken door zijn beroemdheid of uiterlijk, maar door zijn ‘potentie als moslim’.Het grote voordeel van Belinda was dat ze precies wist hoe een fatsoenlijke moslima zich moest gedragen. Ze droeg een hoofddoekje en geen make-up en wilde niets liever dan een zedige huisvrouw worden. Zo hoorde dat ook volgens Ali, want: “Allah maakte mannen om neer te kijken op vrouwen en vrouwen om op te kijken naar mannen; het maakt niet uit of de twee staan of liggen. Het is gewoon natuurlijk.”Ze trouwden. Ali ging al na een paar dagen vreemd. Tegen vrienden zei hij: “Alleen mijn vrouw is getrouwd.” Aanvankelijk accepteerde Belinda zijn affaires. Hij zei tegen haar: “Ik houd niet van die vrouwen. Het is alleen maar bam, bam, bam, thank you mam.” Ze antwoordde: “Als je niet verliefd op ze wordt is het goed. “Tegen Jonathan Eig zei Belinda: “Maar daar maakte hij misbruik van. Hij was een seksverslaafde.” Op een middag gaf The Greatest Belinda het bevel naar de kruidenierswinkel te gaan. Ze vergat haar portemonnee en keerde terug. Ali had seks in hun bed. De kinderen speelden in de gang. In haar interview met Eig zegt Belinda: “Het maakte hem niet uit. Hij was Muhammad Ali. Hij kon doen wat hij wilde.” Ze zegt ook: “Ali had een donkere kant, een kwade kant.” En: “Ik was praktisch zijn pooier.” Met dit laatste bedoelde Belinda dat Ali haar dwong zijn overspel te faciliteren. Ze moest de hotels boeken waar hij zijn minnaressen mee naar toe kon nemen en ervoor zorgen dat niemand hem stoorde als ze bezig waren. Belinda luisterde en bleef dat jaren doen. Ali had hierdoor chantagemateriaal. Als Belinda ooit van hem zou willen scheiden, zou hij onthullen dat ze hem met zijn affaires had geholpen. 

Vermoeden van vergiftiging

In 1974 vocht Ali tegen de onverslaanbaar geachte wereldkampioen George Foreman in Zaïre. Een jonge vrouw genaamd Veronica moest het titelgevecht promoten. Ali zag haar en nodigde haar uit in zijn trainingskamp. Ze werd verliefd. Na een paar weken vroeg hij haar ten huwelijk. Ze zei ja en ze trouwden in Ali’s villa in Zaïre. Het huwelijk was niet geldig in Amerika, maar Ali beloofde zijn nieuwe liefde bij zijn terugkeer meteen te scheiden van Belinda en dan zou hij trouwen met Veronica. Belinda wilde helemaal niet scheiden. Ali stelde Veronica aan haar voor. Belinda vertelde Veronica een droom te hebben gehad waarin ze haar van het balkon wierp. Veronica interpreteerde dat terecht als een dreigement en toen Belinda een paar weken later voor haar kookte, werd ze ernstig ziek. Tegen Jonathan Eig vertelde Veronica dat ze destijds niet vermoedde dat Belinda haar had vergiftigd. Ze voegde eraan toe: “Nu geloof ik dat wel.”Het derde Ali-Frazier-gevecht werd gehouden in Manilla. Belinda bleef thuis. Op een dag zette ze haar tv aan. Ali was op bezoek bij president Marcos en stelde Veronica aan hem voor. Belinda boekte een ticket naar de Filipijnen. Ze nam een taxi naar zijn hotelkamer en onderbrak een interview. Ze gooide meubels omver en dreigde Veronica’s nek te breken. Ze verliet de kamer en vertelde een groep verslaggevers: “Ik houd er niet van dat een oplichtster mijn familie na acht jaar overneemt en mijn leven verwoest.” Twee uur later zat ze in het vliegtuig naar huis. Journalisten gingen over Ali’s affaire schrijven. Ze noemden Veronica ‘Ali’s andere echtgenote’. Een man van The New York Times vroeg: “Heb je twee echtgenotes?” Ali lachte en zei: “Nee, we zullen de wetten van dit land niet overtreden. Maar is ze niet schitterend?” Bij terugkomst haalde Ali Belinda over bij hem te blijven. Bij een trip naar Kuala Lumpur voor een gevecht boekte hij een suite met twee kamers. De eerste twee dagen mocht Belinda bij hem in bed slapen. De volgende twee dagen had Veronica die eer en na vier dagen wisselde ze terug. Overdag moest Belinda Veronica helpen jurken te kopen die pasten bij een moslima. Belinda ging pas bij hem weg toen Veronica zwanger van Ali raakte. In de rechtbankpapieren stond dat ze een scheiding wilde wegens ‘overspel en extreme, herhaaldelijke mentale wreedheid’. 

Hersenschade

Ali trouwde in 1977 met Veronica. Het ging niet goed met hem. Volgens zijn dokter liep hij onherstelbare hersenschade op in zijn eerste klassieker tegen Joe Frazier in 1971. Hij sliep slecht en was veel langzamer dan in zijn begintijd. Hij kreeg bijna net zo veel klappen als dat hij uitdeelde en begon te murmelen. Hij vergat de namen van zijn elf kinderen, had ademhalingsproblemen en Veronica zag zijn linkerduim onophoudelijk trillen. Ali moest tegen doktersadvies in blijven boksen. Zijn miljoenen raakten op door slechte zakelijke beslissingen en hij moest zijn twee ex-vrouwen tienduizenden dollars per maand aan alimentatie betalen. Ondanks zijn beginnende ziekte bleef Ali affaires hebben. De vijftien jaar jongere Lonnie Williams kreeg de meeste aandacht en bood aan naar LA te verhuizen om hem te verzorgen. Veronica wilde dat eigenlijk niet, maar ze durfde geen nee te zeggen. In een interview met Jonathan Eig vertelde ze zich te schamen voor haar zwakheid en ze ging liever niet meer de straat op. Als ze naar de keuken of haar woonkamer ging, kleedde ze zich altijd netjes aan. Het gebeurde nogal eens dat Ali een vrouw mee naar huis nam en die dronk dan koffie in een badjas of in haar ondergoed. In 1985 vroeg Veronica een scheiding aan. Een jaar na zijn derde scheiding trouwde Ali met Lonnie. Ze werd ook zijn manager en verpleegster. Ze maakten reizen over de hele wereld en hij deelde religieuze pamfletten uit en hield lezingen over Parkinson en de islam. Ze keken samen westerns en horrorfilms, maar hij genoot het meest van oude Ali-gevechten. Soms zei hij nog ja tegen een interviewverzoek. The Greatest haatte het zichzelf op tv te zien hakkelen en stotteren en liep weg als hij zichzelf zag. 

Op zijn sterfbed

Over de jaren negentig schrijft Eig: “Jaar na jaar werd hij zwakker. Zijn kinderen trouwden en kregen kinderen.” In 1996 stak Ali de fakkel aan van de Olympische Spelen in Atlanta. Hij trilde en zelfs niet-sportliefhebbers prezen de man die ooit massaal werd gehaat. Eind mei 2016 kreeg hij weer ademhalingsproblemen. Het was ernstiger dan normaal. Lonnie belde zijn kinderen om te vertellen dat ze zo snel mogelijk moesten komen. Ali’s situatie verslechterde op 3 juni. Hij lag aan slangetjes in kamer 263 van het Osborn Medical Center in Scottsdale, Arizona. Zijn kinderen zaten rond het bed. Zijn ademhaling stopte. Een iman pakte zijn pols en zong volgens Jonathan Eig met ‘een mooie luide stem’ in zijn oor: “Er is geen andere God dan Allah en Muhammad is zijn Boodschapper. Muhammad Ali, hier gaat het om. Je hebt zoveel mensen kunnen inspireren. Het paradijs wacht.” Toen de iman zijn gebed om tien over negen in de avond had beëindigd, was de beroemdste en misschien wel grootste bokser aller tijden op weg naar het paradijs. 

'Eerst een prostituee, dan Joe Frazier' 

We spraken Ali-biograaf Jonathan Eig in Amsterdam over de totstandkoming van het boek. 

“Tot mijn verbazing ontdekte ik vijf jaar geleden dat er eigenlijk nog nooit een boek was geschreven over het hele leven van Ali. Ik begon mensen te bellen en over te halen voor afspraken. Aanvankelijk waren de meeste vertrouwelingen en familieleden wantrouwig of ze wilden geld, maar langzaam kon ik hun vertrouwen winnen. Ik zei dat dit een zeer belangrijk boek zou worden over Ali’s plek in de geschiedenis en dat dit het boek zou worden dat hun kleinkinderen over hem zouden lezen. Een van de mensen die eerst geld wilden was zijn tweede vrouw Belinda. Het lukte me na vaak te zijn afgewezen toch een afspraak met haar te maken en op een gegeven moment zei ze: En oja, hij sliep met een prostituee voor het gevecht met Joe Frazier. Ik zei: Dat geloof ik niet. De avond voor het gevecht! Ze werd kwaad en zei: Nee, niet de avond ervoor. Op de dág van het gevecht!’ Ik kon het nog steeds niet geloven en zij werd bozer. Mede omdat ze het hem nooit had vergeven en het zelf ook nauwelijks kon geloven.Wat het sleutelmoment is in zijn loopbaan? Dat eerste gevecht tegen Frazier. Zijn dokter vertelde me dat zijn hersenschade daar begon. Er waren zeker drie gevechten die hij in de jaren zeventig had moeten verliezen, maar de scheidsrechters gaven de overwinning dan toch aan Ali. Op zich is dat wel begrijpelijk. Ik denk dat de juryleden werden afgeleid door zijn stijl en uitstraling en daardoor zagen ze niet dat zijn tegenstander veel effectiever was. Daar kwam nog bij dat het goed was voor het boksen als Ali won. Ali was natuurlijk veel meer dan alleen een sporter en zijn leven heeft volgens mij dan ook alle ingrediënten wat een goed verhaal nodig heeft. Ali was welbespraakt, omstreden, kleurrijk, dapper, gehaat, geliefd. Hij is gewoon de perfecte hoofdpersoon.”