Keihard onderwereldgeweld op de Oostelijke Eilanden in Amsterdam

 De moordwijk & de Mocro-oorlog 

Het is vrijdagavond 26 januari, iets na zevenen, als in jongerencentrum Wittenburg in de Fortuinstraat voor de jongste kinderen een kookles aan de gang is. Terwijl de wat oudere groep relaxed aan het gamen en tafelvoetballen is, doen jongeren van 18-plus aan kickboksen. Een gezellige boel, zo zou je dit kleine jongerencentrum met speeltuin kunnen noemen. Kabelbaan, klim- en speeltoestellen, trampoline, sportzaal en toffe activiteiten voor de jeugd maken buurtcentrum Wittenburg tot een bruisende plek voor kids.

In de keuken is ook de 19-jarige Gianni L. aanwezig bij de kookles. Normaal gesproken doet hij aan kickboksen, maar deze avond even niet. Er is iets met L. Hij heeft een paar maanden eerder ternauwernood een liquidatiepoging overleefd in Kattenburg, op amper 200 meter van dit buurtcentrum. Daarover later meer, nu lijkt er niets aan de hand. De sfeer zit er zelfs goed in tijdens de kooksessie, maar slaat totaal om als rond 19.15 uur twee gemaskerde mannen met vuurwapens het buurtcentrum binnenstormen en duidelijk maken dat ze op zoek zijn naar een donkere jongen. Terwijl de mannen het gebouw doorzoeken, duiken de aanwezigen in paniek onder de tafels. Het vuursalvo dat vervolgens klinkt, treft de 17-jarige Amsterdams-Marokkaanse stagiair Mohammed Bouchikhi dodelijk. Ook vallen er twee gewonden: Gianni L. wordt in zijn nek getroffen en een 20-jarige stagiaire van het buurthuis loopt een schotwond in haar been op. De politie zal het later een wonder noemen dat er niet nog meer kinderen zijn geraakt.

De zwaargewonde L. wordt naar het ziekenhuis vervoerd en ’s nachts nog geopereerd. Volgens medewerkers van het jongerencentrum verloopt de schietpartij zo snel dat ze niet kunnen zeggen welke kinderen het allemaal hebben gezien. “We hoorden een hoop geschreeuw en op de hoek stonden huilende moeders,” aldus een getuige. Na het bloedbad is de verslagenheid in de buurt enorm. Tientallen buurtbewoners verzamelen zich in stilte op de plek des onheils. Enkele moeders zoeken nog naar hun kind.

Veelplegers en spelende kinderen

Ook in de weken na de schietpartij heerst ongeloof. De sportzaal in het jongerencentrum werd naar verluidt frequent bezocht door criminele jongeren uit de Top600. Hoe kan het dat dit soort veelplegers zich zomaar ophouden tussen spelende en knutselende kinderen? Die vraag stelt ook Mohammed Bouchikhi’s oom Hassane Ouled Ali een paar dagen na het dodelijke incident in een open brief op Facebook aan burgemeester Jozias van Aartsen. Hassane vraagt zich af wat de burgemeester concreet gaat doen ‘om de veiligheid van de burger in Amsterdam, in het bijzonder de Oostelijke Eilanden, zoveel mogelijk te garanderen’. “Het buurtcentrum was een plek waar ze zich veilig waanden. Mohammed was geliefd in de buurt. Hij liep stage bij het buurtcentrum waar dit ongelofelijke gebeuren heeft plaatsgevonden. Hij was bezig met zijn toekomst. Hij wilde graag een baan hebben waarbij hij andere mensen kon helpen. Waarom wisten de begeleiders van het buurtcentrum niets over het doelwit?”

Burgemeester Van Aartsen wil dat er spoedig een antwoord komt op de bloedige schietpartij: “Ik begrijp de onrust en angst die zijn veroorzaakt door deze meedogenloze schietpartij. Zeker omdat er zoveel kinderen aanwezig waren in het jongerencentrum.” Hij noemt het incident een ‘zeer ernstige verstoring van de openbare orde’. “Amsterdammers moeten zich veilig voelen in hun eigen buurt.”

Een week na de schietpartij krijgt Gianni L. een gebiedsverbod van drie maanden voor de Oostelijke Eilanden opgelegd. Eind april wordt dit gebiedsverbod met drie maanden verlengd. Zijn ouderlijk huis ligt gelukkig voor hem net buiten de Oostelijke Eilanden. Verschillende buurtgenoten van L. zijn bang. Zij vrezen een nieuwe aanslag. Iemand zegt dat ‘één persoon de hele buurt op stelten zet’. Volgens de politie is er speciale aandacht voor Gianni L. “Als er een melding vanuit zijn buurt komt of vanuit nabijgelegen woningen gaan alle rode lampen in de meldkamer draaien. Dan zetten we daar vol op in.”

Diezelfde Gianni L. is, zoals gezegd, twee maanden eerder ook al slachtoffer van een wilde schietpartij in de buurt. In de nacht van 22 op 23 november 2017 wordt de 19-jarige ROC-scholier Ayman Mouyah doodgeschoten in het nabijgelegen Kattenburg, op amper 200 meter van buurtcentrum Wittenburg. Ook drie andere Marokkaanse tieners raken gewond, onder wie Gianni L. Mouyah, die net als L. aan kickboksen doet, woont in de buurt en gaat veel om met jongens uit Kattenburg. Hij kent ze wel, enkele van die jonge gasten die in het verleden verzeild raakten in de Amsterdamse onderwereld.

Al snel pakt de politie de 39-jarige verdachte Tim S. op, die al een poosje een verwarde indruk maakt. S. is drugsverslaafd en woont met zijn hond in de kelderbox van zijn ouders in Kattenburg. Hij is de zoon van de bekende Amsterdamse penozefiguur Jan S., de voormalige bodyguard van ‘Wallenkoning’ Zwarte Joop de Vries. Jan liet vroeger zijn vuisten ook weleens gelden tijdens gevechten tussen de jongens van Kattenburg en Wittenburg, maar zijn zoon gaat decennia later nog wat verder. Tim S. is eerder namelijk mishandeld door Gianni L. en zijn vrienden vanwege een gestolen scooter. Zo luidt één verhaal dat de ronde doet althans. Het andere verhaal is dat het zou gaan om een uit de hand gelopen ruzie tussen twee lokale drugsbendes. Feit is in ieder geval dat Tim S. oog in oog met zijn rivalen op de Olifantswerf een pistool trekt en Mouyah doodschiet.

Bijna anderhalf jaar eerder zijn de Oostelijke Eilanden ook al het decor van vuurwapengeweld als in juli 2016 Hoessein A. (25) uit Amsterdam-Oost in de Tweede Wittenburgerdwarsstraat lichtgewond raakt als hij door twee mannen op een scooter met een pistoolmitrailleur onder vuur wordt genomen. Hij overleeft de aanslag door razendsnel over een schutting te klimmen en een binnentuin in te vluchten.

Een lugubere vondst

Jonge criminelen als Nabil Amzieb (onthoofd) en Mitchell Jansen (in Colombia vermoord) woonden langere of kortere tijd op de Oostelijke Eilanden, evenals de in de Staatsliedenbuurt geliquideerde Youssef L. en vrienden van zijn broer Omar L., die flinke straffen kregen voor een verijdelde liquidatiepoging.

De 23-jarige Nabil Amzieb wordt in maart 2016 vermoord, waarna een voorbijganger tot ontzetting van heel Nederland zijn afgesneden hoofd voor waterpijpcafé Fayrouz in Amsterdam-Zuid ziet liggen. Na zijn dood lijkt het er even op dat Amzieb geen zware jongen was: geliefd in Kattenburg waar hij opgroeide, enkele jaren eerder een ROC-opleiding afgerond en familie en vrienden die na de lugubere vondst een stille tocht houden om ‘de Lange’ te eren als ‘een gouden gozer’. Pas tijdens het onderzoek naar de liquidaties van Amzieb en een andere misdadiger rijst het beeld op van Amzieb als een Amsterdams-Marokkaanse crimineel die diep in het milieu moet hebben gezeten met zijn jeugdvrienden van de Oostelijke Eilanden, onder wie Omar L. Zo zou Amzieb volgens justitie samen met nog iemand in 2015 Eaneas Lomp in Krommenie hebben geliquideerd. De in Colombia vermoorde Mitchell Jansen was naar verluidt de chauffeur die het moordcommando naar de woonplaats van Lomp vervoerde. Het motief voor deze liquidatie zou volgens justitie liggen in de moord op Youssef L. tijdens de dubbele liquidatie in de Staatsliedenbuurt. Omar L. zou, weer volgens justitie, zijn broer zo hebben willen wreken.

Het Openbaar Ministerie zet momenteel zwaar in op onder anderen deze Omar L. Hij zit al maanden in voorarrest omdat justitie denkt dat hij en zijn groep, buiten de moord op Lomp, verantwoordelijk zijn voor meer moorden. Tot die groep zou ook zijn jeugdvriend Hicham M. uit Amsterdam-Oost behoren. M. geldt een paar jaar als veelbelovend kickbokstalent. Op YouTube zijn meerdere filmpjes te zien waarin hij in de B-klasse fanatiek partijen vecht en ook wint. In het AD zegt de dan 16-jarige Hicham M. in 2010 over het aankomend verbod op vechtsportgala’s in Amsterdam. “Het slaat nergens op. Ik merk niks van criminelen. Ik concentreer me op mijn sport, ik wil verder, maar wat moet ik als er geen wedstrijden meer worden gehouden?”

In de jaren daarop glijdt de ex-kickbokser volgens justitie echter steeds verder af in het criminele circuit. Naast verdenkingen van woninginbraak en een gewelddadige straatroof zit de jonge crimineel momenteel vast omdat hij enerzijds betrokken zou zijn bij de liquidatie van Eaneas Lomp en anderzijds ook verdacht wordt van de moord op Mocro-crimineel Chahid Yakhlaf in Kerkdriel op oudjaarsdag 2015. Volgens justitie heeft ook Omar L. deze liquidatie van een afstand aangestuurd.

Datzelfde trio (Omar L., Nabil Amzieb en Hicham M.) wordt verder verdacht van betrokkenheid bij een liquidatiepoging op crimineel Nourdine A. (bijnaam ‘Hitler’) in Amsterdam Nieuw-West in 2016. Daarnaast ziet justitie Omar L. als opdrachtgever van een verijdelde liquidatie op de Amsterdamse crimineel Samir Z., a.k.a. ‘Taba’, waarbij in februari 2015 vier twintigers in de Knokkestraat in Nieuw-Sloten door een arrestatieteam worden klemgereden. Alle verdachten zijn jeugdvrienden van de Oostelijke Eilanden. Cruciaal bewijs tegen zowel Omar L. als Hicham M. komt uit gekraakte ‘PGP BlackBerry’s’ (Pretty Good Privacy), waarmee het duo zich onbespied waande. Overigens: advocaten Sander Janssen (Omar L.) en Jan-Hein Kuijpers (Hicham M.) ontkennen dat hun cliënten bij één of meer liquidaties betrokken zijn.

Geliquideerd in Colombia

In december 2016 komt ook een eind aan het leven van hun  jeugdmattie Mitchell Jansen als hij op 23-jarige leeftijd wordt doodgeschoten in de Colombiaanse stad Medellín. Hij is dan al een poos vermist. In de kelderbox van Jansen op Kattenburg vindt de recherche twee jaar eerder een partij vuurwapens en munitie. Ook verdenkt de politie hem van diefstal van twee motoren en een poging een agent dood te rijden. Daarnaast is hij een poos verdachte in een strafzaak over het voorbereiden van liquidaties.

In 2013 figureert Jansen in de videoclip NUON van rapper Janse, waarin hij geheel in het zwart gekleed met motorhelm, pet, heuptasje en bekertje drank voor de camera opduikt. In de clip rapt Janse met een joint tussen z’n lippen dat ie ‘alleen aan doekoe’ denkt terwijl anderen lurken aan een fles Hennessy of een blikje bier. Terwijl de street crew in een kelderbox een pistool op het hoofd zet van een dealer die zogenaamd geript wordt van een blok cocaïne, zijn er ook shots waarbij ze met scooters en motors door de wijk scheuren. Ook zijn er shots van het Amsterdamse Marie Altelaarplein achter de Oosterkerk op de Oostelijke Eilanden, waar sinds 2013 een alcoholverbod geldt, nadat een ruzie tussen overlastgevende alcoholisten en hangjongeren escaleerde. Eén jaar na deze clip doet de politie dus de wapenvondst in de kelderbox van Mitchell Jansen. Het ligt voor de hand dat de recherche door die videoclip NUON op het idee is gebracht om eens poolshoogte te nemen in wat garageboxen in die wijk.

Op 14 januari 2017 tikt rapper Janse op Facebook een bericht: “Vandaag afscheid genomen van onze Strijder, we gaan je missen. Rust in vrede Mitchell Jansen.” In januari 2017 begeleiden tientallen Hells Angels een luidruchtige rouwstoet voor Mitchell Jansen in Amsterdam-Oost. Dezelfde rapper Janse schrijft overigens een jaar na de dood van Nabil Amzieb bij een gezamenlijke foto op Facebook: “Een jaar geleden, maar we denken nog elke dag aan jou. Een leegte die niet te vullen is. Hoop dat je rust daarboven Nabil (lange4ever) O.E.”

'Best wel complex'

Terug naar het begin van dit verhaal, naar die verschrikkelijke schietpartij in het jongerencentrum Wittenburg in januari van dit jaar. Eind april besluit stadsdeel Centrum dat oudere kinderen niet meer welkom zijn in dit jongerencentrum. Tieners van 14 jaar en ouder krijgen een apart buurthuis met eigen activiteiten. Dezelfde maand besluit de gemeente ook dat er een extra geldinjectie komt in Wittenburg om de leefomgeving te verbeteren. Daarnaast krijgt basisschool de Kleine BOE in Wittenburg een fulltime conciërge, zodat ouders en kinderen zich weer veilig moeten voelen na de dodelijke schietpartij. Ook is er cameratoezicht in het gebied, zijn er straatcoaches en houdt een wijkagent wekelijks een spreekuur in buurtcentrum De Witte Boei.

Peter Paul Ekker, woordvoerder van de gemeente Amsterdam: “Het bleek na het incident op Wittenburg dat het voor een groter gevoel van veiligheid bij de ouders en onderwijzend personeel van deze basisschool noodzakelijk was om een extra persoon in de vorm van een conciërge te hebben. Hiervoor is per direct een leerplichtambtenaar ingezet als fulltime conciërge. Daarvoor is een incidentele subsidie gegeven. Dit gaat dus over toezicht in en om de school en niet zozeer over veiligheidsmaatregelen in de buurt.”

Een conciërge die de veiligheid in de buurt moet vergroten. Het klinkt misschien cynisch, maar daar is de politie toch voor? Op vragen van Panorama wat een conciërge concreet kan doen om de veiligheid in de buurt te vergroten, reageert Sebastiaan Meijer, woordvoerder van de burgemeester: “Na de schietpartij zijn we met zijn allen in gesprek gegaan om te kijken wat we snel kunnen regelen en waar we de bewoners snel mee tegemoet kunnen komen. Zo is er slachtofferhulp voor mensen die het drama hebben zien gebeuren en is er toezicht op allerlei niveaus. Er zijn gelijk dertig rechercheurs op de zaak gezet en een dag na de moord is er een mobiele politiepost midden op het plein gezet die er nog steeds is. Er is extra waakzaamheid om een gevoel van veiligheid te geven. Ook is er cameratoezicht op een aantal plekken waar je de buurt in en uit kunt rijden. Het probleem is dat er buiten de geweldsincidenten veel meer problemen in deze wijk zijn en het best wel complex is wat daar speelt. Eén extra conciërge die toezicht houdt op een school lijkt misschien weinig, maar het zijn alle kleine beetjes die helpen. In samenspraak met de woningbouwvereniging hebben we bijvoorbeeld ook gekozen voor meer verlichting ’s avonds op straat. Het voordeel is dat dat allemaal preventief werkt. En Gianni L. heeft opnieuw een gebiedsverbod van drie maanden voor de Oostelijke Eilanden opgelegd gekregen. Dat is een openbare ordemaatregel die goed is uit te leggen.”

DE LINK MET HET DRUGSTOERISME

Jonge twintigers die vanuit de Oostelijke Eilanden opereren in de Amsterdamse drugswereld. Volksbuurten Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg kampen al jaren met een groep sociaal zwakke binnenstadsjongeren die veel risico lopen en veel gevaar veroorzaken. Veel van deze jongens - deels met een Marokkaanse achtergrond - hebben een lage of niet afgemaakte schoolopleiding en een groot deel kampt met een verstandelijke beperking of met psychiatrische problemen.

Erik Heijdelberg, bestuurder bij de William Schrikker Groep (o.a. voor jeugdbescherming en jeugdreclassering) betoogt in een opiniestuk dat zonder het actief bestrijden van de drugsmarkt het misgaat op de Oostelijke Eilanden. Ook legt hij de link met het drugstoerisme op de Wallen. “Ze wonen en leven op drie scooterminuten van een binnenstad die getekend wordt door drugstoerisme, met een enorme markt voor drugs en nepdrugs. Dat is de achtergrond van de conflicten die zeker ook in onze buurt steeds gewelddadiger worden. Het gaat niet over gestolen scooters, maar om keiharde harddrugshandel, overduidelijke contacten in bijvoorbeeld Colombia, waar vorig jaar een jongen uit deze buurt (Mitchell Jansen, red.). is geliquideerd. In Amsterdam praten we niet over wietplantages, maar over een gigantische markt van enkele miljoenen drugstoeristen per jaar. Zonder het actief bestrijden van deze markt komt het met deze groepen niet goed.”

ZOEKACTIE IN KELDERBOXEN

Drugs, wapens en kleding voor overvallen. De politie krijgt bijna dagelijks tips over verdachte zaken op de Oostelijke Eilanden die zich zouden afspelen in opslagruimtes. In maart 2018 start de politie naar aanleiding van de recente moorden in de wijk een grote zoekactie in kelderboxen, garageboxen en schuurtjes. Rechercheurs pluizen op verschillende adressen op Kattenburg en Wittenburg de boxen uit op zoek naar criminele spullen. De actie kan volgens een woordvoerder dagen en misschien zelfs weken duren.

Op vragen van Panorama aan de politie Amsterdam (Is de actie nog steeds aan de gang en heeft die ook wat opgeleverd? Hoe staat het momenteel met het onderzoek naar de schietpartij en wat voor maatregelen zijn er genomen naar aanleiding van de incidenten?) reageert de Amsterdamse politiewoordvoerder Nabil Ou-Aissa: “De teamleider voelt op dit moment om tactische redenen geen behoefte om mededelingen te doen rond het onderzoek. Zodra dat moment aanbreekt, zal ik je informeren. Dat is even de stand van zaken.”

Op de vraag wat die tactische redenen dan zijn, komt vervolgens geen antwoord.

Bedankt voor je aanmelding! Let op: je ontvangt binnen 10 minuten een mail om jouw e-mailadres te bevestigen.

Inschrijven

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

LIQUIDATIES VLAK BIJ DE OOSTELIJKE EILANDEN

Naast de genoemde schietpartijen zijn er de afgelopen vijf jaar ook verschillende liquidaties aan de rand van de Oostelijke Eilanden, zoals de liquidatie van de Amsterdams-Marokkaanse crimineel Souhail Laachir tijdens het feest Waterfront in het Scheepvaartmuseum in 2013. Een jaar later is er de vergismoord op huisvader Stefan Regalo Eggermont in de Conradstraat (Omar L. zou het bedoelde slachtoffer zijn), waarna twee weken later iemand gewond raakt bij een schietpartij op de hoek van de Czaar Peterstraat en Oostenburgergracht. Ook in 2014: een schietpartij in café De Zon in de Pretoriusstraat in Oost waarbij twee mannen zwaargewond raken. Doelwit Marchano P. weet te ontkomen, maar wordt in maart 2015 alsnog doodgeschoten in Paramaribo. Daarnaast is er de liquidatie van beroepscrimineel en verondersteld hitman Derkaoui van der Meijden (‘Pirki’) op de Borneokade. In 2016 wordt ruim een kilometer verderop bij Club Panama op de Oostelijke Handelskade BMX’er Elco Gjaltema geliquideerd. Hoewel eerst nog gedacht wordt aan een vergismoord, blijkt Gjaltema toch veel dieper in het drugsmilieu te zitten dan aanvankelijk werd aangenomen. Waar hebben we dat nog meer gehoord?