Zoek de bal

Gelijk nadat de kerkklok één uur in de middag heeft geslagen, gooit iemand op het plein voor de 900 jaar oude Sint Magnus Kathedraal een bal (‘The Ba’) in een dampende menigte van zo’n driehonderd man. De helft van hen is Uppie, de andere helft Doonie. Vanaf dat moment is alles geoorloofd om de overwinning te behalen.

De Uppies moeten de bal tegen een muur aan het Zuideinde van het plaatsje zien te krijgen, de Doonies moeten The Ba in het water van de haven krijgen. Direct nadat de bal in het spel is gebracht ontstaat een massale scrum. Deze blijft soms uren intact. The Ba heeft ook weleens slechts enkele minuten geduurd, maar veel vaker duurt het uren. De duizenden toeschouwers hebben vaak geen flauw idee waar de The Ba is. Ja, ergens in het midden, waarschijnlijk. Als ze de kans krijgen duwen ze echter graag een beetje mee hier en daar. Het dorpje met een kleine tienduizend inwoners staat al dagen voor de wedstrijd stijf van de spanning. Dat tegenwoordig steeds meer toeristen op het spektakel afkomen, kunnen overigens niet alle dorpelingen waarderen. Het is al zo druk rondom de scrum.

Soms smokkelt iemand de bal uit de kluwen en zet het op een lopen. Dat duurt bijna nooit erg lang. Een enkele keer weten zowel de Doonies als de Uppies even niet meer meer waar de bal is. Het komt zelfs weleens voor dat iemand zich met bal en al ergens heeft verstopt om het juiste moment af te wachten voor een sprint richting ‘het doel’ van de tegenstander. Regels zijn er immers niet. Vandaar ook dat een dag voor The Ba alle auto’s veilig een stukje buiten het dorp worden geparkeerd. Alleen een fiks aantal ambulances staat paraat in de buurt. Zelden staan ze er voor niets. Deuren en ramen worden gebarricadeerd. Doe je dat niet, dan loop je serieus de kans dat er op Nieuwjaarsdag opeens een scrum midden in je huiskamer staat. Want The Ba ontziet niets en niemand. Alles kan zomaar bezwijken onder de logge kluwen strijdende Uppies en Doonies.

Hekken en lantaarnpalen bezwijken, tanden nemen afscheid van monden en ribben, armen en andere ledematen breken of kneuzen. Het spel kan zich verplaatsen naar elk deel van het dorp, er zijn geen zijlijnen. Dus zelfs de begraafplaats is even niet heilig. Maar het mag er dan soms ruig aan toe gaan, tot vechten aan toe, na afloop drinkt men samen een biertje. Of beter, vele biertjes. Want respect voor elkaar is er altijd.

Lees het in Panorama!

Dit is een voorstukje uit ons blad. Wil je het hele artikel lezen van Frenk Klein Arfman? Bestel de nieuwe Panorama dan HIER met nog veel meer moois.