Week van Toen: Mot met Michels: we konden bijna naar het EK fluiten! (1987)

Oranje trapt maar weer eens af in de Nations League, aankomende zaterdag (7 september) tegen Bosnië-Herzegovina en dinsdag (10 september) tegen Duitsland. Wat ons natuurlijk weer de gelegenheid geeft om een pareltje uit onze voetbalgeschiedenis op te duiken, bijvoorbeeld dit klompje goud uit 1987: een wonderbaarlijk interview met Rinus Michels. Wonderbaarlijk, omdat dat interview namens ons werd afgenomen door onze verslaggever Leo van Rooijen en niemand minder dan – jawel – Hans Kraay junior die toen nog ‘gewoon’ voetbalde, maar ons af en toe ook aan een ‘grote naam’ hielp.

Maar het was ook wonderbaarlijk, omdat ons simplistische voetbalbrein, en waarschijnlijk ook het jouwe, geneigd is om Michels vooral te koppelen aan de successen van Ajax in de jaren zeventig en die van Oranje in 1974 en 1988, maar niet aan de mot die hij met de KNVB had voorafgaand aan dat gewonnen EK in ’88. Blijkbaar hadden we allang verdrongen dat de Generaal helemaal klaar was met ‘Zeist’ en dat hij eigenlijk zijn biezen wilde pakken. Waarnaartoe? Naar PSV, vertelde hij ons.

‘Michels vond Cruijff helemaal geen psychopaat, slechts een trainer die nog veel moest leren’

Dat zit zo: Michels lag tijdens de kwalificatie voor het EK in West-Duitsland zwaar overhoop met het KNVB-bestuur, omdat dat geen gehoor gaf aan Michels’ wens om géén competitieronde te plannen voorafgaand aan een midweekse kwalificatiewedstrijd. Tegenwoordig is dat een vanzelfsprekendheid, maar toentertijd niet. Het was de spreekwoordelijke druppel die de emmer stront die in de loop der jaren tot de rand toe was gevuld deed overlopen.

Eén belletje vanuit Eindhoven waar PSV de perikelen in Zeist nauwlettend in de gaten hield en Michels pakte zijn doos al in. Maar de KNVB liet Michels niet zomaar gaan en hing een afkoopsom van 450.000 gulden aan zijn kraag, een absurd bedrag in die tijd dat PSV weigerde op te hoesten. In Eindhoven ging het licht op rood, maar omdat Michels vervolgens weigerde om zelf ontslag te nemen bij de KNVB, zat er na de nodige stijfkopperij en ander ego-gedoe niks anders op dan maar de vredespijp te roken ‘in het belang van het Nederlandse voetbal’. Met terugwerkende kracht: nog dank daarvoor. Onze voetbalgeschiedenis kon er zomaar heel anders uit hebben gezien.

Michels had trouwens niet alleen mot met de KNVB, maar ook met Johan Cruijff die als trainer van Ajax lijnrecht tegenover Michels stond als het ging om het afstaan van spelers aan het Nederlands elftal. Michels wilde er wel een stuk of negen, Cruijff vond dat veel te gortig en zag dat aantal liever gehalveerd om zijn spelers niet te veel te belasten. Ook in Amsterdam begon er al een klein brandje te smeulen, aangewakkerd door De Telegraaf die uit zijn dikke duim zoog dat Michels Cruijff een ‘psychopaat’ vond en een toptrainer in wording die wel nog veel moest leren. Alleen maar om een wig te drijven tussen die twee en Michels, die naar eigen zeggen ‘sowieso geen vrienden had bij de grootste krant van Nederland’, van het pluche te stoten in Zeist. Allemaal geblaf om niks, gelukkig. Michels bleef ‘rustig’ zitten en de rest is geschiedenis. En hoe!