Helmut Lotti zingt tegenwoordig metal: 'Iedereen dacht dat ik gek was geworden'

Van Elvis tot metal

Het was een optreden in Henny Huismans Soundmixshow waarmee Helmut Lotti (1969) doorbrak bij het grote publiek. Hij zong niet toevallig een nummer van Elvis Presley, de muzikant die nog altijd veelvuldig terugkomt in zijn muziek. Lotti verkocht wereldwijd zo’n 14 miljoen platen, hij behoort daarmee tot de grootste artiesten die België heeft gekend. Zijn grootste successen boekte hij met zijn klassieke repertoire, iets heel anders dan waarmee Hellmut Lotti optreedt, inderdaad met dubbel L. “Dat is een gimmick, ik hou wel van een grapje. Op het podium mag je zotte dingen doen, ik vind het zelfs een taak van een artiest om je eigen grenzen af te tasten. Ik snap dat dat niet altijd past in het plaatje van de media of platenfirma’s, mensen die geld moeten verdienen, maar ik ben nooit met muziek begonnen voor het geld.”

Hij bracht vorig jaar een metal-cd uit (Hellmut Lotti Goes Metal) en is ook in Nederland te bewonderen in zijn nieuwe gedaante. Hij stond deze zomer al op het Hello Festival in Emmen, vrijdag 12 juli speelt hij op Bospop (Weert). Op 15 januari volgend jaar staat hij in het Amsterdamse Paradiso met zijn eigen metalshow.

Lijken Helmut en Hellmut Lotti nog enigszins op elkaar?
“Ik heb in mijn carrière al zoveel verschillende dingen gedaan, dit kon er ook nog wel bij. Zo raar is het ook niet. Ik heb alleen wel andere muzikanten nodig, nu steun ik op gitaren in plaats van op een orkest. Dat is het grootste verschil, qua zang valt het wel mee. Als ik mijn klassieke repertoire of Elvis-medley zing, ga ik ook van laag naar hoog.”

Nou, je staat nu wel in een leren outfit op het podium…
“Ach, van mijn vader kreeg ik mijn eerste leren jaske al toen ik een jaar of 10 was. Als kind luisterde ik naar Elvis en Engelbert Humperdinck toen ik in aanraking kwam met de platencollectie van mijn jongere broer. Die had alles van Kiss, Iron Maiden, AC/DC. De eerste keer dat mijn vader tegen me zei: Amai, gij kunt écht zingen, was toen ik Iron Maiden zong. Daarom twijfelde ik niet toen Radio Willy vroeg of ik voor hun Top 1000 een hardrocknummer wilde zingen. Zo is het allemaal begonnen, als een grap.

Maar ik had wel één voorwaarde: er moest een clipje worden gemaakt, want ik wist dat dit een kans uit duizenden was. Als ik gewoon achter een microfoon zou staan, klikken mensen je na dertig seconden weg, zo snel gaat dat tegenwoordig. Ik wilde er een act van maken, in een decor. Dat hebben ze gemaakt, met zombies erin en ik had mijn omkleedact. Ik begon als een klassieke tenor en eindigde in een shirt en pinnetjesband om mijn pols. Toen is alles ontploft, kwam ik op metalwebsites in Denemarken, Canada, Australië, kreeg ik een uitnodiging voor Graspop en kon ik vervolgens concerten en festivals doen in Vlaanderen. Nu dus ook in Nederland. Ben ik blij mee, want het is veel te lang geleden dat ik bij jullie heb opgetreden.”

‘De eerste keer dat mijn vader zei: amai, gij kunt écht zingen, was toen ik Iron Maiden zong. Daarom twijfelde ik niet toen Radio Willy mij vroeg een hardrocknummer te zingen’

Je hebt in 2013 al een rockalbum gemaakt, dat was geen succes.
“Ik had net een tournee gedaan in Australië, met een groot orkest en ik was zó blij met de reacties. Er zaten komische verhalen bij en er werd gelachen om de teksten, zoiets wilde ik in België en Nederland ook. Ik maakte een plaat die tweeledig was, aan de ene kant was het romantische kleinkunst, aan de andere kant naar hardrock neigende muziek. Maar er werd te weinig in gezongen, dat was een fout. De teksten waren ook niet even simpel, dus het was eigenlijk geen commerciële plaat. Ik verkocht er 7000 en dat is voor zo’n plaat niet slecht, maar in Helmut Lotti-cijfers stelde dat natuurlijk niets voor. Maar op dat moment had ik dat album als artiest nodig, als ik die niet had gemaakt, weet ik niet of ik nu nog artiest was.”

Waarom niet?
“Ik had altijd mooie dingen gedaan, afgewerkt en gepolijst. Ik had het nodig om een ander facet van mezelf te laten zien, iets van mijn donkere kant. De plaat werd alleen veel donkerder dan oorspronkelijk bedoeld. Ik vind het zelf nog altijd een goede plaat, maar ik had het beter kunnen wegzetten als een zijproject, niet als de nieuwe Helmut Lotti. Dan waren de mensen niet zo geschokt geweest, nu dacht iedereen dat ik gek was geworden.”

Begrijpt je publiek dit wel?
“Het publiek dat ik nu bereik met deze concerten is fantastisch. In mijn thuisstad Gent stond ik na afloop handtekeningen uit te delen, op de eerste rij had ik een jongetje van een jaar of 9 met devil-horns gezien. Daarachter stond een mevrouw van 96 die zei dat ze zich rot geamuseerd had en een groep metal-heads had het ook geweldig gevonden. Je ziet dus allerlei soorten publiek en dat is gewoon zalig, zeker als iedereen zich amuseert.”

‘Mijn ambitie was om wielrenner te worden, daar past een buitensporige leefstijl helemaal niet bij. Na een optreden twee of drie glazen wijn, dat was het. Heb nooit drugs gebruikt’

Nu het Nederlandse publiek nog. De reacties op je optreden bij Vandaag Inside waren niet zo positief.
“Dat klopt. Ik kreeg de beelden een uur na de uitzending doorgestuurd en ik was ontgoocheld. Ik hoorde het al bij de intro: mijn stem stond veel te luid en klonk als droge koek. Was mijn eigen schuld. Ik had mijn eigen mixer meegenomen, maar hij dacht dat de zaalklank meeging in de ether. Dat was dus niet zo en dat had ik na de repetitie zelf moeten checken. De dag na het optreden hebben ze er in de uitzending van alles over gezegd.

Vond ik eerst raar dat ze dat niet op dat moment zelf deden, maar de reden is simpel: in de studio zelf klonk alles prima. Maar dan zie je de beelden… Het klonk vreselijk en veel mensen kunnen er dan maar één term opplakken: vals. Maar dat was het niet. Het was gortdroog. Als jij in een restaurant een steak bestelt en je krijgt een perfect gebakken steak zonder saus, peper en zout, dan is dat ook niet lekker. En bij de frieten zit geen mayonaise, dan heb je niet lekker gegeten. Maar dat wil niet zeggen dat de steak en frieten niet goed zijn gebakken. Het is verkeerd afgewerkt en dat is precies wat er daar is gebeurd. Niet meer en niet minder. Is wel een gemiste kans en verder weten we allemaal hoe Johan Derksen praat.”

Dat is ook in België bekend?
“We kennen hem allemaal en meestal vinden we hem wel grappig, ik ook. Het enige wat ik raar vond, buiten dat hij zich vergiste in zijn uitleg over het vals zingen, was dat hij zei dat ik een Amerikaanse rockster nadeed. Ik zou niet weten welke. Ik sta daar als mezelf, in mijn eigen outfit die ik zelf heb bepaald, nummers te zingen van groepen die voor de helft niet eens uit Amerika maar uit Engeland komen. Als ik een Amerikaanse zanger nadoe, dan deed Johan Derksen een muziekcriticus na. Daar kunnen we het echt bij laten, hoor.”

In hoeverre leef je nog het leven van een rockster?
“Dat heb ik nooit geleefd! Behalve als ik op tournee was en alle dagen in een ander hotel moest slapen. Maar ook dan probeerde ik voor tweeën in bed te liggen en dan op te staan rond een uur of negen. Had ik zeven uur geslapen en kon ik nog ontbijten. Ik heb altijd over mijn gezondheid gewaakt en nooit rare dingen gedaan, in tegenstelling tot wat mensen vermoeden omdat ik drie keer getrouwd ben geweest. Maar ik kan alle vrouwen in mijn leven nog altijd op twee handen tellen. Eigenlijk was het mijn ambitie om wielrenner te worden, daar past een buitensporige leefstijl al helemaal niet bij. Moet je discipline voor hebben en die heb ik ook. Na een optreden twee of drie glazen wijn, dat was het. Ik heb nooit gerookt, nooit drugs gedaan. Als ik geen concerten heb, lig ik om elf uur in bed. Ik ben een ochtendmens, ik ben zeven uur wakker en dan ga ik met de hond wandelen.”

Zit er nog een vierde huwelijk in het vat?
“Over mijn privéleven ga ik verder niet praten. Over mijn dochter ook niet, dat wil ze niet. Ze is 32 en heeft nog nooit een interview gegeven. Het gaat haar goed af en dat is alles wat ik kan zeggen. Wat ik wel kan vertellen: ik ben al zeven jaar gelukkig met Marieke. Ze is theateractrice. Ik weet niet of het komt doordat ze Nederlands is, maar ze doet niet aan codetaal en hints, ze is gewoon duidelijk en dat heb ik nodig. Wat ik zo fijn vind aan onze relatie: er worden geen spelletjes gespeeld. Althans, niet de spelletjes die we allebei niet willen spelen, haha! We zijn maatjes en hebben weleens een woordenwisseling, maar over veel denken we hetzelfde. Stel je voor dat je tijdens de covidperiode opeens samen blijkt met een complotdenker! We kunnen leuke gesprekken voeren, respecteren elkaars mening en zijn allebei een beetje gek. We worden lachend wakker en gaan lachend slapen. Deze relatie is nooit een inspanning geweest.”

“Ik dacht altijd: moeilijk gaat ook. Komt door mijn jeugd, mijn moeder is twee keer getrouwd en twee keer gescheiden. De fout die ik in mijn huwelijken heb gemaakt is dat ik doorhad dat het niet goed zat, maar tegen beter weten in ben doorgegaan. Om te bewijzen dat ik het beter kon dan mijn ouders. En om te krijgen wat ik zelf vroeger niet had: een hecht gezin. Nu heb ik door schade en schande geleerd: als dingen in een relatie in het begin al fundamenteel niet juist zijn, krijg je dat niet meer opgelost. Dat wordt alleen maar slechter. Je moet zorgen dat je begint met de juiste basis, anders heeft het geen zin om door te gaan. Dan moet je eerlijk zijn tegen jezelf en je partner en concluderen dat het niet gaat werken. Als ik dat eerder had geweten, had ik veel tijd, energie en geld bespaard.”

Had je dat ooit verwacht: liefdesadvies aan anderen te kunnen geven?
“Nee, want je kunt pas advies geven als je het zelf goed doet en dat gevoel heb ik pas nu.”

Je zei net dat je een beetje gek bent en noemt jezelf ook weleens een rare gast, maar waarom ben jij dan gek of raar?
“Ik denk dat ik over veel dingen net wat anders denk dan andere mensen, komt denk ik door mijn autisme. Ik heb een lichte vorm van ADD, is eigenlijk hetzelfde als ADHD, maar dan zonder dat ik door het plafond spring. Het is een aandachtsstoornis, als iets me niet interesseert, ben ik met mijn hoofd binnen vijf minuten ergens anders. En als ze hier een televisie aanzetten, kunnen wij geen normaal gesprek meer voeren, dan ben ik afgeleid. Op dat vlak ben ik een rare kwast. Smalltalk gaat ook niet met mij, ik wil altijd gesprekken voeren die ergens over gaan.”

Over het moment waarop je doorbrak, bij de Soundmixshow, zei je dat Henny Huisman in gesprek was met een autist.
“Ja, toen zat ik in een alerte modus, ik was totaal niet ontspannen. Hij vroeg wie ging winnen en ik dacht alleen maar: hoe kan ik dat nou weten? Of ik wilde het niet zeggen. Ik mocht het ook fluisteren, zei hij. Maar ik moet het niet fluisteren, toch? Dat is typisch een antwoord van een autist. Ik heb ook een keer iets heel raars gedaan in die periode. Een meisje dat werkte bij de platenfirma in Nederland was jarig, een lief meisje, ze ging altijd mee op promotie. We hadden het toevallig eens gehad over pyjama’s, kocht ik er eentje voor haar verjaardag. Dat moet toch het raarste geschenk zijn dat een artiest ooit heeft gegeven! Ik bedoelde er helemaal niks mee, maar wat moet zij wel niet hebben gedacht? Een pyjama van Helmut Lotti, nog altijd denk ik: waarom heb je dat gedaan?”

Dat noemen ze tegenwoordig grensoverschrijdend gedrag...
“Het was een pyjama, hè. Als het lingerie was geweest was het grensoverschrijdend, haha! Kun je van een pyjama bezwaarlijk zeggen, tegen de tijd dat je die hebt uitgetrokken…”

Het publiek heeft je al eerder in de steek gelaten, ben je nu dan bevreesd voor lege zalen?
“Zo mag je dat niet zeggen, dat heeft het publiek niet gedaan. Ik heb ook het verwijt gekregen dat ík het publiek in de steek liet, dat is natuurlijk even onwaar. Ik heb gewoon een ander publiek bediend dan dat normaal gesproken mijn publiek is, op de diehards die altijd komen na. Maar er zijn mensen afgehaakt en dat is misschien ook logisch, we zien wel wat er nu gebeurt. Dat is ook de magie van showbizz: je kunt iets per ongeluk doen en dat wordt dan een groot succes, en je kunt iets ongelofelijk goed uitkienen terwijl het dan flopt. Als we dat recept zouden kennen, rookten we nu allemaal sigaren op Barbados.

Maar mijn publiek heeft me echt niet in de steek gelaten. De vorige zomer gaf ik een klassiek concert en dat was uitverkocht. Dat doe ik deze zomer weer en de 5000 kaarten zijn ook alweer weg. Ik ben alleen wat andere muzikale paden gaan bewandelen en als ik morgen iets zing wat de mensen niet willen horen, heb ik niemand geschoffeerd of pijn gedaan. Ik heb alleen mijn eigen artistieke pad gevolgd, niet meer en niet minder. Ik word niet plots metalzanger, ik ben wel bezig met een vervolg, maar wat ik daarna ga doen, weet ik zelf niet eens. Misschien wordt dit niks, dan is dat maar zo. Het voordeel van eerdere commerciële flops is dat ik het plezier terug heb in mijn werk.”

‘Ik ben niet meer zo streberig als vroeger, toen in drie keer per week de platenfirma belde of ik nog op één stond’

Dat is het belangrijkste, toch?
“Jawel, maar het is ook belangrijk dat je publiek bereikt. Je moet niet per se de koppige ezel willen uithangen, maar ik ben blij dat ik ook een keer zot heb gedaan. Dat had ik nodig, nu heb ik het plezier dus helemaal terug en ik ben er niet meer op zo’n streberige manier mee bezig. Ik kan tegen mijn verlies en het hoeft allemaal niet meer zo nodig. Heeft niks met geld te maken, maar met appreciëren wat je mag doen. Ben ik echt dankbaar voor, veel dankbaarder dan twintig jaar geleden, toen ik drie per week naar de platenfirma belde om te vragen hoeveel platen er waren verkocht en of ik nog op één stond. Dat was een beetje ziek eigenlijk, maar ook typisch aan jong zijn. Die gedrevenheid heeft ook iets moois en anders had ik ook nooit zo’n carrière gehad.

Als ik nu jongeren zie met bakken talent die de pedalen verliezen, dan krijg ik altijd een vaderlijke reflex. Even een goeie babbel maken, maar dan moeten ze wel willen luisteren. Die vaderlijke reflex heb ik sowieso wel, daarom is het des te jammer dat ik die bij mijn dochter tussen haar 6de en 13de zelden heb kunnen gebruiken. Maar vanaf haar 13de tot nu heeft ze er veel aan gehad, daar ben ik zeker van. Heb ik toch nog iets over mijn dochter verteld, haha.”

Ik was helemaal niet van plan iets over je dochter te vragen…
“Voilà.”