De jacht op de Surinaamse Escobar

RECTIFICATIE BETREFFENDE BRIAN BLUE

In de Panorama editie nummer 25 (19 juni-25 juni 2024) met als omslag de kop: ‘De jacht op de Surinaamse Escobar’ is de heer Brian Blue bestempeld als een zware misdadiger en een sleutelfiguur in de cocaïnehandel in Suriname.

De enkele bronnen die voor dit artikel gebruikt zijn, hebben betrekking op de heer Brian Blue Adans (alias Flaco).

De heer Brian Blue Adans (alias Flaco), zo blijkt uit onderzoek van Panorama, heeft een strafblad en is op 2010.4.01 door Tribunal Federal do Estado Goias veroordeeld tot 21 jaar gevangenisstraf. Adans is tegen het vonnis in beroep (Habeas Corpus) gegaan op 2017.4.01. Dit is door Superior Tribunal de Justica afgewezen in 2019. Het is deze Brian Blue die Panorama voor ogen had in de publicatie en afgeschilderd heeft als de ‘Surinaamse Escobar’.

De heer Brian Andre Person Blue heeft, voor zover Panorama heeft kunnen vaststellen, geen strafblad, is niet veroordeeld tot enige gevangenisstraf en kan niet in verband gebracht worden met bezit van of handel in cocaïne, of enig ander misdrijf. Hij komt ook niet voor op enige lijst van Interpol. Panorama biedt uitdrukkelijk haar verontschuldigingen aan voor deze onjuiste publicatie. Dit was onrechtmatig jegens de heer Brian Andre Person Blue.

Oud-Ajacied Quincy Promes, die in een cel zat omdat hij tijdens een trainingskamp in Dubai in maart 2024 gearresteerd werd na een verkeersovertreding, is medio mei onder voorwaarden vrijgelaten. Het OM doet er sinds zijn arrestatie alles aan om Promes naar Nederland te halen. De voetballer werd bij verstek in februari 2024 veroordeeld tot zes jaar celstraf omdat hij zich onder de naam ‘Fantasma’ samen met zijn neef Marylio V. bezighield met de smokkel van bijna 1400 kilo cocaïne via de Antwerpse haven. Een jaar eerder had de voetballer al anderhalf jaar cel aan zijn broek gekregen omdat hij een andere neef, Esajas, tijdens een familiefeestje eind juli 2020 in Abcoude een mes in diens knie stak.

Het is nu wachten op Dubai of hij uitgeleverd wordt en wanneer. Bovendien heeft Rusland ook om uitlevering gevraagd omdat hun stervoetballer – volgens het Russische Telegram-kanaal Mash – belasting zou ontduiken. Dit is mogelijk een ‘politieke’ zet om hem uit handen van de Nederlandse overheid te houden.

De naam Quincy Promes duikt op in een dossier over een ripdeal in een veel grotere zaak, waar de beruchte Surinaams-Nederlandse drugsbaron Piet W. voor terechtstaat

Maar er is nog iets aan de hand. Zo duikt de naam van Promes op in een dossier over een ripdeal in een nog veel grotere zaak, waar de beruchte Surinaams-Nederlandse drugsbaron Siegfried ‘Piet’ W. voor terechtstaat. Het OM baseert zich hierbij op tips die binnenkwamen bij het Team Criminele Inlichtingen (TCI), zo blijkt tijdens een inleidende zitting in januari 2023. Piet W., die verdacht wordt van grootschalige invoer van drugs – waaronder een partij van 4000 kilo cocaïne die in september 2021 in de haven van Rotterdam gevonden wordt – is wellicht ook betrokken bij twee liquidaties: Alphense Boys-voetballer Kelvin Maynard (32) op 18 september 2019 in Amsterdam en Genciël ‘Genna’ Feller (23) op 2 september in Willemstad. Het gaat om wraakacties omdat een van Piet W.’s drugstransporten, met 400 kilo coke, in juli 2019 is gestolen. De drugsbaron, die mogelijk miljoenen misloopt, houdt deze twee mannen – zij werkten voor de organisatie van W. en waren verantwoordelijk voor het binnenhalen van drugs – medeverantwoordelijk voor de gestolen partij drugs en maakt een dodenlijstje op.

Website Boevennieuws legt al snel de link tussen deze moorden en de vermiste coke, wat later in 2022 door het OM bevestigd wordt. Piet W. – hij werd eerder in 2014 veroordeeld tot 7 jaar celstraf voor grootschalige drugshandel – wordt in oktober 2022 opgepakt maar ontkent alles en bij gebrek aan bewijs loopt hij sinds maart 2023 weer vrij rond.

Promes heeft de notoire drugscrimineel 250.000 euro betaald om ‘een schuld’ in te lossen. De andere mogelijk betrokkenen, waaronder rapper Joey AK, zouden in Suriname bij Piet W. hun excuses hebben aangeboden. Dit zegt veel over het aanzien dat Piet geniet. Hij heeft een lange staat van dienst als het om zijn criminele carrière gaat. Uit onderzoek van InsightCrime.org blijkt dat een andere beruchte drugsbaas, Brian Blue, in de jaren 90 al werkt voor ‘Piet’ in Suriname. Later wordt Blue ook gelinkt aan de toenmalige vicepresident Ronnie Brunswijk. Blue en W. ontkennen dit overigens in alle toonaarden.

Grote jongens

Suriname mag een klein land zijn, maar het is wel een belangrijke doorgangshaven voor drugstransporten naar Europa en de Verenigde Staten. De Spaanse douane heeft onlangs acht ton cocaïne in beslag genomen die vanuit Paramaribo geëxporteerd is. Een maand later vindt de politie meer dan 500 kilo in een vliegtuig dat op het punt staat om naar Nederland te vliegen.

Caribische landen zoals Suriname en buurland Guyana spelen al vele jaren een opkomende rol als het gaat om distributie van drugs naar Europa en de Verenigde Staten. Een groot voordeel is dat beide landen aan de Noord-Atlantische Oceaan liggen. Een ander pluspunt is dat Guyana aan Venezuela grenst waar, in vergelijking met Colombia, nu nog op bescheiden schaal cocaïne geproduceerd wordt. Suriname grenst aan Brazilië en beide landen zijn betrokken bij transnationale smokkeloperaties. Ze doen zaken met de naar Venezuela uitgeweken ervaren Colombiaanse guerrillagroepen FARC en ELN, die in het grensgebied met Colombia, waar armoede heerst, succesvol plantages en drugslaboratoria runnen.

Surinaamse drugsbazen zouden al tientallen jaren samenwerken met Colombiaanse guerrilla’s. Desi Bouterse, een telg van een Zeeuwse boerenzoon die ooit in Nederland pornoboekjes verkocht, zou in de jaren 90, mogelijk in samenwerking met FARC, wapens geruild hebben voor coke. De oud-president zou tevens samengewerkt hebben met de grote Guyanese drugsbaron Shaheed ‘Roger’ Kahn. Suriname en Guyana delen ook nog eens een gemeenschappelijk verleden: ze waren allebei Nederlandse koloniën. Daarnaast zijn beide landen economisch gezien zwak, wat samenwerking met criminele netwerken verleidelijk maakt.

De ongrijpbare en geheimzinnige cocaïnehandelaar Brian Blue is wars van elke vorm van publiciteit. Als het om de cocaïnehandel gaat, kent iedereen in Suriname wel de namen van Ronnie Brunswijk, Desi Bouterse, Joël Martinus en Piet W. Maar Brian Blue speelt al tientallen jaren een sleutelrol in de handel. Zijn verblijfplaats is onbekend en er zijn geen foto’s van hem beschikbaar. Wie hem wel in het vizier hebben, zijn de Braziliaanse autoriteiten. En hij staat op de lijst van Interpol Red Notice, het systeem waarmee politiediensten over de hele wereld snel criminelen lokaliseren en eventueel arresteren, als die door lidstaten worden gezocht.

Een Surinaamse veiligheidsofficier, die anoniem wil blijven uit angst voor vergelding, sprak met de onderzoekers van InsightCrime.org. Volgens hem is Blue sinds de jaren 90 actief: dan begint hij voor Piet W. te werken. In 2002 komt de cokehandelaar samen met twee handlangers in handen van de politie als die getipt wordt over een vliegtuig met drugs in het Surinaamse Tibiti. Omdat ze geen drugs vinden maar wel vuurwapens, satelliettelefoons, boten en brandstof vermoedt ze dat het wel degelijk om een drugstransport gaat. Door gebrek aan bewijs wordt Blue echter vrijgelaten.

In dezelfde periode leidt deze drugslord een operatie in Suriname voor een transnationaal netwerk dat cocaïne vanuit Colombia, via Venezuela en Brazilië naar Europa exporteert. Volgens een Braziliaanse rechtbank reisde hij vaak naar Brazilië om zulke drugsoperaties met zijn Braziliaanse handlangers tot in de finesse voor te bereiden. Drie jaar later lopen zijn partners alsnog tegen de lamp als de politie in Brazilië twee zendingen van ruim 500 kilo coke in beslag neemt. Blue, die nooit gearresteerd werd, wordt bij verstek in 2010 veroordeeld tot 21 jaar celstraf.

Ondanks deze veroordeling kan Blue in Suriname rustig zijn zaken voortzetten onder het regime van Desi Bouterse en het Korps Politie Suriname (KPS), die weinig aandacht hebben voor de criminele activiteiten van Blue. Oud-politiecommissaris Van Gobbel liet aan InsightCrime.org weten dat de drugbaas niet op de radar van de inlichtingendienst stond…

Maar bij de Nederlandse politie komt tijdens een onderzoek naar Piets W.’s drugshandel zijn vermeende partner Blue in beeld via een afgetapt telefoongesprek in 2012. In de opgenomen conversatie noemt Piet W. een van Blue’s bijnamen ‘Beppie’, in verband met een gestrand vliegtuig met 400 kilo cocaïne in de Tibiti-jungle van Suriname. Hij meldt ook dat hij ‘Bouta’ en ‘Dino’ om hulp heeft gevraagd voor een transport. De politie meent dat Piet W. doelt op Bouterse, die al in 1999 bij verstek in Nederland veroordeeld is voor drugssmokkel. Bouta’s zoon Dino zit overigens sinds 2015 in de Verenigde Staten een straf uit.

Gestrande cocaïne

De gevraagde hulp komt er. De gestrande cocaïne wordt gered in ruil voor de helft van de lading die naar de president zelf gaat, zegt Piet tijdens het gesprek. Volgens de Surinaamse krant De Ware Tijd beweert de politie geen enkel bericht te hebben ontvangen over een gestrand vliegtuig in Tibiti.

Ondanks de sterke verdenking van de Braziliaanse politie dat Blue in 2017 en 2018 de belangrijkste contactpersoon is voor grote Braziliaanse drugsbazen zoals Luiz Carlos da Rocha alias Cabeça Branca en een groot deel van dit transnationaal netwerk wordt ontmanteld, laten de onderzoekers hem met rust. Er is domweg niet genoeg bewijs om hem aan te klagen.

De Braziliaanse politie probeert wel samen te werken met de Surinaamse autoriteiten. Dat mislukt omdat het criminele netwerk beschermd wordt in Suriname. Uit telefoongesprekken zou blijken dat drugsbazen op de hoogte zijn van de informatie die de Braziliaanse politie heeft gedeeld met de KPS. “Hier regeren we de helft van het land… De andere helft zit in onze zak,” zei een Braziliaanse drugshandelaar. Kortom: dat Blue telkens ontsnapt aan strafvervolging zou mogelijk te maken hebben met zijn invloed en contacten binnen de Surinaamse regering. En die invloed stopt niet als in 2020 Chandrikapersad Santokhi Desi Bouterse als president opvolgt. Een mogelijke verklaring daarvoor is zijn vermeende relatie met Santokhi’s vicepresident Ronnie Brunswijk, die in 1999 in Nederland bij verstek tot acht jaar cel veroordeeld is voor cokesmokkel.

Speciale DEA-agenten delen in augustus 2020 informatie met de Colombianen: ze verdenken de vicepresident ervan tegen betaling een gestolen lading coke teruggehaald te hebben. Brunswijk zou contact hebben met bad guys Jayant Roman en Gilbert Samuels, een piloot die eigenaar is van luchtvaartmaatschappij Vortex. Samuels keert op 21 augustus terug van een vlucht uit waarschijnlijk het dorp Amatopo aan de grens met Guyana waar Samuels in hetzelfde jaar een kliniek gefinancierd heeft. Hij verlaat per busje het vliegveld Zorg en Hoop in Paramaribo. Twee agenten van de KPS hebben de piloot in een hinderlaag gelokt en vinden 400 kilo coke waarmee ze er vandoor gaan. Twee dagen na de ripdeal wordt Samuels aangehouden door de politie.

Ondertussen geven de politiedieven snel de coke terug als ze ontdekken dat de drugs eigendom zijn van een crimineel met belangrijke connecties, meldt De Ware Tijd. En wie blijkt de eigenaar te zijn van deze lading? Blue. Hij koopt Brunswijk om met de mededeling de situatie te ‘kalmeren’ waarop de cocaïne aan Roman wordt teruggegeven. Blue en Roman zijn namelijk ieder eigenaar van een deel van de ripdeal.

In 2021 bericht De West over een brief van Gilbert Samuels aan de ex-directeur van de Surinaamse Postspaarbank, Ginmardo Kromosoeto, waarin hij het kostenplaatje – 278.500 dollar – voor de aanschaf van het Cessna C-206 toestel presenteert. Samuel laat weten dat deze offerte is opgestuurd na afstemming met de vorige president D.D. Bouterse. Het aankoopbedrag was 190.000 dollar en de rest van de kosten waren voor het klaarmaken en overvliegen van het toestel voor de inheemse gemeenschap het Trio-volk. De berichten dat de Postspaarbank geld heeft geleend om een vliegtuig te kopen dat mogelijk is ingezet om drugs te transporteren, leidt tot ophef. De krant verneemt dat het hierbij gaat om hetzelfde vliegtuig waarmee Samuels in 2020 werd aangehouden op verdenking van de aanvoer van 400 kilo cocaïne uit het binnenland.

Ondanks onderzoek met hulp van honden waarmee bewijs wordt gevonden dat er cocaïne in het toestel vervoerd is, sluit de rechter drie weken later het onderzoek wegens gebrek aan bewijs. Het lijkt erop dat de regering geen onderzoek wil doen naar Blue. Waarom? Omdat dit de kwetsbare relatie tussen de president en Brunswijk, die persoonlijk weinig met elkaar op hebben, zou kunnen schaden. Hoewel vele Surinamers de corruptie op overheidslevel niet goedkeuren, is er een onwil om machtige criminele spelers en corruptie op hoog niveau aan te pakken. Bouterse krijgt voor zijn rol bij de Decembermoorden (1982) in 2023 door het Hof van Justitie in Paramaribo twintig jaar celstraf en is sinds januari 2024 spoorloos verdwenen, Blue blijft onzichtbaar en Brunswijk laat de pers in januari 2024 weten dat hij de politiek vaarwel zal zeggen na 2030: “Ik heb zoveel kleinkinderen, ik wil een rustiger leven gaan leiden.”

Vorig jaar zei president Santokhi in een interview op het radiostation ABC dat er nog dagelijks drugsvluchten binnenkomen. Daarmee doelend op de cocaïne-luchtbrug vanaf de grensregio van Colombia en Venezuela.

De Guyanese Escobar

In het Engelssprekende Guyana kunnen drugsbazen tot zeker 2009 hun gang gaan. De Guyanese Khan verliest die macht als de Amerikaanse autoriteiten jacht op hem beginnen te maken. Shaheed ‘Roger’ Kahn is de meest beruchte drugsbaron die Guyana ooit gekend heeft. Hij kan, volgens door Wikileaks gepubliceerde Amerikaanse documenten uit 2006, vergeleken worden met de destijds oppermachtige Pablo Escobar in Colombia. Hij leeft als een vorst in Guyana waar hij openbare grond koopt van een suikerfabriek, een exploitatievergunning heeft van een stuk bos in Essequibo en in Peter Morgan auto-onderdelen dealt.

Als de toenmalige president Jagdeo gevraagd wordt uit te leggen hoe zo’n crimineel openbare grond kan kopen die werd aangeboden door de Guyana Sugar Corporation – sinds 1976 in het bezit van de overheid – antwoordt hij: “Tenzij je een veroordeling tegen iemand hebt, kun je niet zeggen dat je geen aanbesteding kunt uitbrengen voor openbare grond.”

Feit is dat iedereen wist dat Khan al een veroordeelde was toen hij de eigendommen kocht.

Zijn criminele carrière begon met een veroordeling in januari 1992 in Montgomery County (VS) wegens inbraak en diefstal. Terwijl hij in proeftijd zat voor dat misdrijf, werd hij in Burlington, Vermont, gearresteerd vanwege het ontvangen en bezitten van vuurwapens. Khan werd aangeklaagd en in november 1993 op borgtocht vrijgelaten, om vervolgens in 1994 naar Guyana te vluchten om verdere vervolging te voorkomen. En zo kan hij zich als voortvluchtige crimineel ongestraft door Guyana verplaatsen en eigendommen verwerven.

Dit alles is alleen mogelijk vanwege zijn speciale relatie met de regering van Guyana.

Daarnaast zet hij doodseskaders op - bestaande uit corrupte politieagenten - die onder de naam Phantom Squad tussen 2002 en 2006 criminelen vermoorden in opdracht van de regering. Net als Bouterse, met wie hij mogelijk samengewerkt heeft, had hij banden met de FARC. Hij zou wapens, die hij vanuit Suriname, Frans-Guyana en mogelijk ook vanuit Brazilië zijn land binnensmokkelde, geruild hebben met de FARC voor cocaïne.

Als hij in buurland Suriname een drugstransactie leidt, wordt hij op 15 juni 2006 samen met drie andere Guyanese drugscriminelen gearresteerd.

Door de toenmalige Surinaamse minister van Justitie, nu de huidige president Santokhi, wordt hij twee weken later uitgeleverd aan Trinidad en niet aan Guyana, wat zowel tegen de Surinaamse als Guyanese wet ingaat. Volgens die wet moet een crimineel bij eventuele uitzetting naar diens land van herkomst worden gestuurd. Omdat Guyana dan nog niet aan Amerikaanse uitleveringsverzoeken voldoet, wordt Khan via deze omweg hun kant opgestuurd. Een van zijn Guyanese advocaten stelt dat er sprake was van een complot tussen Suriname en de Verenigde Staten. Trouwens, een van Khans advocaten is Irwin Kanhai die ooit Desi Bouterse bijstond.

Als de grootcrimineel op het vliegveld van Trinidad aankomt, wordt hij door Immigratie overhandigd aan de Amerikanen. Die klagen hem meteen aan bij het New Yorkse Brooklyn Federal Court vanwege cocaïnesmokkel in de Verenigde Staten.

Supergewelddadig

Speciaal agent Cassandra Jackson van de DEA verklaart aan een federale rechtbank in Brooklyn dat ‘Khan uiteindelijk in staat was de cocaïne-industrie in Guyana onder controle te krijgen, grotendeels omdat hij werd gesteund door een paramilitair team of doodeskader. Khans handhavers waren supergewelddadig als het om intimidatiepraktijken gaat en moordden op bevel van Khan, die daar rechtstreeks voordeel bij had als het om zijn drugshandel ging’.

Volgens Jackson was het de bedoeling van de Amerikaanse regering om vast te stellen dat hij de leider was van een ‘gewelddadige drugshandelorganisatie’ en dat Khan en zijn handlangers grote hoeveelheden cocaïne importeerden in het oostelijke district van New York. Hij runde dan ook in Queens een eigen kartel om coke te distribueren en drugsopbrengsten via New Yorkse banken wit te wassen: The Queens Cartel. Shaheed ‘Roger’ Kahn wordt uiteindelijk in 2009 veroordeeld tot 40 jaar celstraf voor het smokkelen van grote hoeveelheden coke, het afpersen van de kroongetuige en illegaal vuurwapenbezit.

Sinds de arrestatie van Guyana’s beruchtste drugbaas opereren criminelen onder de radar in zowel legale als in illegale economieën. Deze variëren van drugs- en wapenhandel tot de bouwsector en sinds de enorme olievondst in het land ook in die industrie. De nauwe banden van misdaadbazen met de politiek onderstrepen hoe diep de georganiseerde misdaad in de onder -en bovenwereld geïnfiltreerd is. Zo zijn zakenlieden Nazar en zijn zoon Azruddin Mohamed partners in de lucratieve lokale onderneming NRG Holding Inc. om voor oliegigant ExxonMobil in samenwerking met het internationaal opererende Belgische Jan de Nul Group een kunstmatig eiland voor de kust van Guyana te construeren. Dit moet als uitvalsbasis dienen voor het enorme offshore-olieproject van 300 miljoen dollar. Amerikaanse overheidsfunctionarissen echter waarschuwen de oliegigant om vooral geen zaken te doen met dit duo, aldus Reuters, dat in juli 2023 twee inlichtingenrapporten heeft ingezien.

Wat is er aan de hand?

De DEA, de FBI en de Binnenlandse Veiligheidsdienst doen onderzoek naar de Mohameds vanwege smokkel van Colombiaanse cocaïne en illegaal gedolven Venezolaans goud naar de Verenigde Staten, Europa en het Midden-Oosten. Daarnaast wordt de familie ook verdacht van het witwassen van geld voor drugshandelaren en andere criminelen, zoals – door de oorlog in Oekraïne – gesanctioneerde Russische staatsburgers die in de regio actief zijn.

Reuters interviewt Nazar Mohamed twee keer op het hoofdkantoor van zijn bedrijf in Georgetown waar gewapende mannen de voordeur bewaken en in de hal pontificaal foto’s van de Guyaanse president Irfaan Ali en zijn ministers hangen. “Ik ben onterecht het doelwit geweest,” is zijn commentaar. Zijn zoon Azruddin – hij post graag foto’s op sociale media van zichzelf met geweren in de hand en peperdure auto’s op de achtergrond – houdt zich minder in. Op Facebook plaatst hij februari 2023 een bericht aan zijn tienduizenden volgers waarin hij zegt dat het bedrijf valselijk beschuldigd wordt van drugshandel en andere misdaden door iemand die met ‘buitenlandse wetshandhavers’ sprak.

‘Ndrangheta’

De oud-kolonie haalt in maart 2024 het Nederlandse nieuws als de Nederlands-Surinaamse Vitesh Jamnapersad Guptar (50) na een tip in Guyana opgepakt wordt. De in Nickerie geboren Guptar, die in het bezit is van een Nederlands paspoort, staat op de Red Notice-lijst omdat Italië in 2018 een arrestatiebevel tegen hem heeft uitgevaardigd. De Italianen maken jacht op hem omdat hij lid zou zijn van de misdaadorganisatie ‘Ndrangheta’, aldus het Surinaamse Waterkant. In Georgetown runt Guptar in een winkelcentrum aan Duke Street Kingston een zaak die door de Zuid-Italiaanse maffia gebruikt zou worden als dekmantel.

‘Ndrangheta’ zou mogelijk ladingen cocaïne tot 200 kilo vanuit Brazilië, Guyana en Colombia naar Rotterdam en Antwerpen hebben gesmokkeld van januari 2015 tot juni 2018. G. zou medeverantwoordelijk zijn voor een aantal transporten.

Volgens Interpol had de drugshandelaar sinds 2017 een nauwe band met een houthandelaar in Georgetown die mogelijk ook verdacht wordt. Tijdens een grote Europese drugsinval in 2023 ontdekt de politie in Italië namelijk dat een van de dealers de neef is van de houthandelaar die ook bijklust als makelaar in Wesseling, aldus dagblad Kaieteur News. De stad Wesseling, waar ook een grote politieactie was, ligt in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen aan de Nederlandse grens.

Het internationale onderzoek naar de ’Ndrangheta: ‘Pollino’ begon al in 2014. Er is tijdens het onderzoek meer dan 4000 kilo cocaïne in beslag genomen. Tijdens een actiedag op 5 december 2018 deden honderden politiemensen in Nederland, Suriname, Italië, Duitsland en België invallen bij ’Ndrangheta-verdachten. G. werd toen echter niet gevonden.

Naar aanleiding van de recente arrestatie van Gupta laat zijn advocaat Van Stratum aan Crimesite weten: “Het is onjuist dat, zoals nu uitbundig in de media wordt beweerd, mijn cliënt lid zou zijn van de ‘Ndrangheta. Die suggestie maakt de zaak tegen mijn cliënt groter dan hij is. Hij herkent zich niet in de beschuldigingen.”