Betaalde seks met vreemde kerels: undercover in de wereld van 'payboys'

Je bent nog onder de 18 en je staat op het punt om in de auto te stappen bij een vreemde, diep in de nacht. In de auto moet je seks hebben met een veel oudere man en daarvoor krijg je een beetje geld. Het lijkt op een film, maar het is de realiteit voor payboys. Soms doe ze het vrijwillig, maar vaak ook onder dwang. Payboys zijn jongens die zich laten betalen voor seks, illegale jongensprostitutie kun je het ook noemen. Deze minderjarige jongens zoeken naar geld en oudere mannen zoeken naar seks met liefst zo jong mogelijke payboys. Hoe jonger, hoe meer er betaald wordt.

De afspraken worden gemaakt op openbare chatsites en dat is dan ook de plek waar ik een paar weken ga kijken. Want hoe ziet die wereld er eigenlijk uit? Ik log in op een chatsite, gewoon vindbaar voor iedereen op het normale openbare internet. De site noem ik niet omdat ik wil voorkomen dat er nog meer mensen slachtoffer worden van allerlei illegale praktijken. Ik kijk wat rond en zie allerlei profielen staan. Je moet een eigen gebruikersnaam opgeven en kan ook iets over jezelf vertellen in een korte omschrijving. Wat opvalt is dat ik vooral veel namen zie die de suggestie wekken dat geld wordt gevraagd of geld wordt geboden. Profielnamen als Pay4date, GeldNodig? en ZoekPayboy komen langs. Ook zijn er profielen die juist weer adverteren en vermelden dat ze jonge payboys zijn op zoek naar geld. Ze zijn bereid om daar ver voor te gaan als er maar betaald wordt. Daarom laat ik een jongere collega van mij ook inloggen, hij doet zich voor als minderjarige jongen die wel wat geld kan gebruiken. Om te kijken hoe groot dit probleem nou is, zetten we er ook een telefoonnummer bij. Vanaf dat moment staat de telefoon roodgloeiend.

“Je had geld nodig?” klinkt het aan de andere kant van de lijn. En zo praten meerdere mannen maar al te graag over het maken van een betaalde afspraak.
“Ik wil graag een jongen aftrekken, verder niks eigenlijk,” zegt een ander. Weer een ander, een man van 73 jaar: “Nou, ik houd wel van lekker pijpen hoor.”

Afgezien van het feit dat de jongens vaak minderjarig zijn, is er nog een gevaar. Zo moeten payboys altijd maar hopen dat ze instappen bij een ‘alledaagse’ meneer, want ze kunnen ook zomaar in handen vallen van een mensenhandelaar of pooier, die deze jongens dan weer tewerkstellen in illegale bordelen, waar ze onder dwang moeten werken. Of ze moeten onder toezicht van een pooier instappen bij mannen. Een voorbeeld daarvan is de grote zaak die afgelopen jaar plaatsvond in Utrecht. In een kleine flat in Utrecht moesten allerlei jongens – waarvan sommige ook minderjarig – onder dwang werken als payboy. Twee heren, Romeo A. en Nico L., ronselden de jongens om daar zelf financieel beter van te worden en in hun flat runden ze een geheim bordeel. Via chatsites werden de jongens aangeboden en konden klanten bij ze terecht tegen betaling. Omdat de jongens vaak zelf geldnood hebben, zich schamen en geen uitweg zien, komen er maar weinig terecht bij politie en hulpverleners. De daders komen er vaak mee weg, want als er al aangifte wordt gedaan, zijn de misdaden vaak ook nog moeilijk om te bewijzen.

‘Stap maar in’

Op de chatsites zien we meerdere oudere mannen die geld proberen te bieden aan jonge jongens. Een van de heren beweert in het onderwijs te werken. Het is voor ons reden om ons er extra in vast te bijten: wie is dit? Moet deze meneer niet ook bekend zijn bij politie? Je wilt toch niet dat een volwassen man geld biedt aan minderjarige jongens in zijn privétijd en overdag voor de klas staat. We besluiten daarom wat verder in te gaan op het aanbod van de man. Hij wil voor 50 euro een korte afspraak met een 15-jarige jongen. Hij wil deze jongen ophalen van het treinstation van Assen om vervolgens mee naar huis te nemen.
Mijn collega die veel jonger lijkt dan hij is, sturen we op pad. Hij staat op de afgesproken datum en tijd klaar op het station. Uiteraard sta ik op afstand mee te kijken omdat ik deze meneer graag wil confronteren. Maar komt hij ook echt opdagen? Dan krijg mijn collega een berichtje op zijn telefoon. “Ik zit in een wit busje, stap maar in.” Mijn collega loopt dan ook naar het busje, maar houdt de meneer eerst even aan de praat, instappen in zijn busje gaat namelijk vandaag niet gebeuren. Ik loop op zijn auto af en mijn collega loopt direct weg zodra ik de man kan aanspreken.

“Kan je de auto even opendoen? Ik wil even met je praten,” zeg ik. De man schrikt, maar doet wel zijn autodeur open. Hij lijkt nogal geschrokken en wordt direct wat verlegen. “Ik weet wie jij bent,” zegt de man een beetje angstig en verbaasd.
“Dan weet je ook waar ik voor kom?” zeg ik.
“Ja.”
“Wat doe je hier?” vraag ik.
“Ik wilde even wat gaan drinken met een jongen.”
“En hoe oud zou die jongen dan zijn?”
“Net 16,” liegt hij een beetje onzeker.
Niet dat dat nou heel veel goed maakt: personen van 16 betalen voor seks is óók strafbaar, maar hier is overduidelijk dat de man een poging doet om zijn gedrag minder kwalijk te laten lijken. Ik vertel hem dat hij beter zou moeten weten omdat hij nota bene in het onderwijs werkt. Al blijkt dit toch iets anders te zitten, zo hoor ik later van de politie. Want inderdaad, wij overhandigen het dossier aan de politie. De recherche neemt het direct heel serieus en ik mag dan ook langskomen voor een gesprek. Tijdens een kop koffie vertel ik twee rechercheurs uitgebreid over ons onderzoek. Ze gaan eens kijken of ze iets kunnen doen. Even later kom ik erachter dat de man helemaal niet in het onderwijs werkt, ook dit was een leugen. Een die hem duur komt te staan, want dat was tenslotte voor mij de reden om deze man niet meer los te laten. Beetje dom kan je het gerust noemen.
Terug naar de confrontatie op het station van Assen. De man zegt tegen mij dat het goed is dat ik hem even met de neus op de feiten druk. Waarbij ik vooral verbaasd reageer. “Moet ik jou dat nou uitleggen? Heb jij daar mij voor nodig?”
De man praat er vooral een beetje omheen en is zogenaamd blij met deze wake-upcall. Hij zal het nooit meer doen, en het was echt de eerste keer dat hij dit deed.

De politie neemt de zaak serieus en vertelt enkele dagen later dat ze de man hebben opgepakt. De politie start een onderzoek en laten we hopen dat deze man niet de kans krijgt om dit nog eens te proberen.

Moeilijke thuissituatie

Via een chatsite vinden we een man die vaak gebruikmaakt van payboys en anoniem zijn verhaal wil doen. Hij zoekt niet naar minderjarigen, maar ziet ze wel voorbij komen en hij heeft zelfs een keer een seksafspraakje gehad waarbij hij pas na de afspraak hoorde dat de jongen loog over zijn leeftijd. De jongen had geld nodig en verzweeg daarbij nog minderjarig te zijn. De man vertelt mij dat hoe jonger je bent, hoe meer geld er wordt geboden. Het zegt eigenlijk alles over deze wereld.
Hij vertelt: “Spijtig genoeg heb ik zelf ooit met een minderjarig afgesproken, een jongen van 16 jaar. Het maakt het niet goed, maar hij zag er ouder uit en hij verzweeg zijn leeftijd tot na de date. De jongen had weinig geld en had een heel moeilijke thuissituatie, een vader die alcoholist was en zo. Hij was geen homo en moest om financiële redenen zichzelf verkopen. De jongen heeft na de date toegegeven hoe oud hij was. Ik heb nog even geprobeerd met hem te praten, maar ik merkte al redelijk snel dat er van zijn kant niet echt een zoektocht naar hulp was.”
Ik praat ook met het Centrum Kinderhandel en Mensenhandel. Een medewerker brengt mij in contact met een slachtoffer. De voormalige payboy en ook de medewerker willen niet met hun naam in het blad omdat er kans bestaat op represailles uit het wereldje. Ze vertellen mij dat ze zoeken naar payboys om het gesprek aan te gaan om ze wellicht te kunnen helpen met hulpverleners en ook ervaringsdeskundigen. Zo hebben ze ook een inloophuis voor slachtoffers. De jongen vertelt dat hij zichzelf had aangemeld op een chatsite waar ik ook heb gekeken. Hij wilde wel afspraakjes maken voor geld. Echt een goed beeld van het wereldje had hij niet. Hij sprak af, maar bij zijn eerste afspraak deinsde hij toch terug. Hij wilde niet meegaan in de seksuele fantasieën van de man die geld zou betalen, maar hij moest toch. Vervolgens is de man weggegaan zonder te betalen, al is dat niet-betalen het minst negatieve van die avond.

Strippen op webcam

Als ik op de websites rondkijk en zelf inlog als payboy begint het eigenlijk direct weer storm te lopen. De verzoeken vliegen mij om de oren, zo zijn er ook payboys op afstand. Dat betekent dat je op je webcam voor de mannen moet strippen, sexy moet doen en een beetje moet kletsen. Je zou denken dat hier weinig mis kan gaan – het is toch op afstand? – soms worden deze jongens gechanteerd met hun beelden. Hun webcamshow is stiekem gefilmd en als je vanaf nu niet in real life wil afspreken, dan gaan de beelden gewoon online. Maak dan maar eens de juiste keuze…

Een man die zichzelf Pay4Cam noemt, stuurt mij een berichtje. Hij vraagt of ik wat wil verdienen met wat webcamwerk. Ik besluit erop in te gaan om eens te kijken wat er nou eigenlijk gaat gebeuren. Uiteraard haak ik af op het moment suprême, maar dat weet hij nog niet. We voegen elkaar toe op Skype om te kunnen videobellen. Achter de webcam zit een heel oude meneer zonder kleren en echt vriendelijk is hij niet. Hij is dwingend, ik merk meteen dat er weinig ruimte is voor een gesprek of overleg. Ik zeg hem dat ik het fijn vind om eerst even te kletsen, hij snapt niet waarom dat zou moeten, maar zegt dat hij het prima vindt, als het niet te lang duurt. Een beetje te cynisch vraag ik of hij dit vaker doet en of hij dit nou de hele dag zit te doen. Net iets te veel als mezelf komt het mijn mond uit, merk ik, het is een doordeweekse dag en het enige wat ik eigenlijk denk is: heb jij dan niks beter te doen? Het is reden genoeg voor de man in kwestie om de verbinding direct te verbreken.

Ik videobel hem nog eens, hij neemt direct weer op. Ik zeg sorry, in de hoop dat hij nog even wilt praten. Hij is wat verbaasd. “Wat zijn dit allemaal voor vragen? Ik krijg het gevoel dat ik straks nog in een soort Kees van der Spek- verhaal zit.” Ik begin te lachen. “Ja nee haha, stel je toch eens voor.” Hij biedt 50 euro als ik mij wil uitkleden en wil aftrekken op camera. Daarna mag ik een tikkie sturen. “Hoe weet ik nou dat je dat dan niet stiekem opneemt op je computer? Dan sta ik straks op internet,” zeg ik.
Hij geeft mij gelijk: “Nou, daar heb je gelijk in, dat kan ik mij voorstellen. Ik kan je toezeggen dat ik dat nooit doe.” Daar moet ik dan in goed vertrouwen maar vanuit gaan dan? vraag ik hem voorzichtig. “Ja, dat klopt.”

Iemand met Pay4Cam als naam schat ik in als iemand die dit dagelijks doet, om eerlijk te zijn vermoed ik dat hij dit stiekem vastlegt. Mocht je dus iemand op internet zien die heel veel vragen stelt aan een naakte oude man op de webcam, dan ben ik dat geweest voor dit verhaal. In mijn geval is dat niet zo erg, maar jongens die vervolgens met spijt en angst thuiszitten, is een ander verhaal. Dit soort mannen kan daar natuurlijk heel eenvoudig misbruik van maken.

Verborgen camera

Om echt goed te weten hoe het nou is om als payboy af te spreken, wil ik kijken hoe ver ik kan gaan. Ik ga dan ook in op een voorstel van een oude man die mij wil oppikken in de avond om me vervolgens mee naar huis te nemen. Uiteraard komt dat moment er niet, maar ik kan natuurlijk wel eens kijken hoe zo’n afspraak dan gaat. Daarom ga ik op een afgesproken plek op een afgesproken locatie staan. Ik draag een verborgen camera en een microfoontje om dit vast te leggen. Het wordt al vroeg donker, wat betekent dat ik in het donker op een station ergens in Nederland sta te wachten. Ik heb via WhatsApp contact met de man die mij wil ophalen en op afstand staan collega’s van mij alles in de gaten te houden. Hij zegt dat hij er is en inderdaad: er loopt een wat forse oude man mijn kant op. Hij kijkt mij aan en met zijn blik laat hij weten dat hij degene is met wie ik heb afgesproken. We knikken even naar elkaar en we schudden de hand. Ik lieg dat ik Jesse heet en er volgt een wat ongemakkelijk gesprek. De man kijkt opzichtig om zich heen en kijkt net iets te vaak naar de auto op ongeveer 30 meter afstand waarin mijn collega’s zitten. Ik merk dat de man het niet helemaal lijkt te vertrouwen en hij dekt zich dan ook direct in.
“Je kan beter een mooie seksuele ervaring hebben dan afspreken met een dikke, oude man zoals ik,” zegt hij. Dat verbaast mij omdat de man nota bene zelf op zoek was naar payboys. Nou wil hij opeens niet afspreken? Ik vermoed dat de man argwanend is. Daarna zegt hij ook nog grappend: “Jij bent ook helemaal niet mijn type, merk ik.” Omdat ik natuurlijk niet mee ga en gewoon wil kijken hoe zoiets gaat, zeg ik maar heel snel hetzelfde, dan heb ik mooi een reden om naar huis te gaan zonder dat het al te ongemakkelijk hoeft te worden. “Jij bent ook niet mijn type,” zeg ik. En dat ik toch te veel twijfel en liever naar huis ga. De man reageert vriendelijk met dat ik inderdaad beter naar huis kan gaan. Hij loopt weer terug naar zijn auto en vertrekt. Ook ik besluit weg te gaan.

Zo gaat dat dus, je spreekt in het donker af met iemand die je niet kent. Je moet vervolgens maar instappen en hopen dat het goed afloopt. Het ergste van alles is dat een dikke, oude man ook nog eens tegen je kan zeggen dat je niet voldoet aan zijn uiterlijke eisen. Nou, lekker dan.

Het probleem is groot, groter dan je zou denken. Het kan je buurman of buurjongen zijn, zowel dader als slachtoffer, maar hoe houd je dit tegen? Moet de politie dan de hele dag op die sites gaan zitten kijken? Die capaciteit is er simpelweg niet. Ook politiek gezien valt er denk ik nog wel iets te winnen, want hoe vaak hebben we het hier nou over? Misschien gewoon veel te weinig. Geld maakt niet gelukkig en afspreken met oude mannen voor geld ook niet, zo blijkt.

Waar blijft de politie?

Ondanks dat de politie toch heel snel handelde in de zaak die wij aan het licht brachten en ze zeggen dat ze op de hoogte zijn van dit soort websites en daar ook vaak zelf een kijkje nemen, moet ik daar toch wat vraagtekens bij zetten. Sinds ik met journalistiek bezig ben, ken ik de platformen en weet ik wat daar allemaal gebeurt. Het probleem van de payboys is slechts een van de zoveel zaken die het daglicht niet kunnen verdragen, maar op dat soort sites is het allemaal heel normaal. Ik heb de politie daar nog nooit gezien of gehoord. En de mensen die erop zitten voelen zich wat ze ook doen onaantastbaar, ongrijpbaar en anoniem. Dat kan toch alleen als je weet dat je toch niet gepakt gaat worden en waarom worden die platformen eigenlijk niet gestraft? Het zijn vaak ook Nederlandse chatsites die dit faciliteren. Daarvoor is wellicht meer politie en politieke aandacht nodig, want ook die lijken onschendbaar.