Matthijs van Nieuwkerk: 'Zó was ik niet en zo bén in niet'

Matthijs van Nieuwkerk was jarenlang te zien in zijn bekende NPO-programma De Wereld Draait Door. Wanneer de presentator eind 2022 wordt beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag bij het programma, verdwijnt hij van de buis. Inmiddels leek Van Nieuwkerk druk bezig te zijn met zijn comeback bij RTL, maar het onderzoeksrapport van de commissie Van Rijn zorgt voor roet in het eten. De presentator besluit van zich te laten horen in een persoonlijke brief aan zijn oude redactie en collega's. Hierin houdt Van Nieuwkerk zich niet in ten opzichte van zijn voormalige werkgever BNNVARA.

Na het vernietigende rapport over de cultuur bij de NPO werd er nog een bommetje gedropt; BNNVARA-directeur Suzanne Kunzeler kwam met nieuwe aantijgingen aan het adres van Matthijs van Nieuwkerk.

Bekijk ook

Nieuwe beschuldigingen Matthijs van Nieuwkerk: 'Fysiek/seksueel grensoverschrijdend'

Rapport Van Rijn

"Beste redactie, lieve collega's, Ik denk dat we allemaal heel erg geschrokken zijn van het rapport van de commissie Van Rijn en het inktzwarte beeld dat er geschetst is door de mensen die nare ervaringen hebben gehad bij DWDD en bij andere programma's, omroepen en de NPO", begint Van Nieuwkerk.

De presentator laat weten inmiddels ruim een jaar de tijd heeft gehad om 'zo eerlijk mogelijk te reflecteren op DWDD'. Van Nieuwkerk geeft hierbij aan dat hij overtuigd was niet nogmaals verrast te worden over zijn eigen rol die naar voren zou komen in het rapport. "Iets wat overigens ook bevestigd werd door de commissie; zij hebben op meerdere momenten uitdrukkelijk aangegeven naar aanleiding van de gesprekken met oud-DWDD'ers geen aanleiding te zien voor persoonsgericht vervolgonderzoek. Ik werkte bovendien na DWDD al bijna drie jaar met een fijn team met veel plezier en inspiratie aan verschillende nieuwe programma's."

Vertrouwen in de toekomst

Van Nieuwkerk schrijft dat hij begrijpt wat er mis is gegaan in het verleden. "Ik had en heb vertrouwen in de toekomst", aldus Matthijs. De presentator geeft in de brief aan dat hij het daarom afgelopen najaar weer aandurfde om gesprekken te voeren met de NPO, SBS en RTL. Volgens Van Nieuwkerk had RTL door zijn zelfreflectie en duidelijke, eerlijke gesprekken vertrouwen in de samenwerking. "Maar dat blijkt nu toch te voorbarig. Niet vanwege het rapport zelf, of vanwege het vertrouwen in mijn eigen vermogen om te leren, maar wel als het gaat om wat mij nu persoonlijk wordt toegedicht aan kwalijke gebeurtenissen en eigenschappen", schrijft de oud-presentator van DWDD.

De presentator wil hierin benadrukken dat de commissie zelf stelt dat het onderzoek niet om personen gaat of om keiharde feiten en waarheidsbevindingen, maar om ervaringen. Hierin citeert hij commissielid Naomi van Ellemers, die bij OP1 het volgende zei: "Wij vonden het belangrijker om vast te stellen wat zo'n ervaring doet met mensen dan om te zeggen: wat is er nou werkelijk precies gebeurd en kun je dat bewijzen. Dat heeft niet zoveel toevoegde waarde."

Matthijs laat in zijn brief weten dat dat wel toegevoegde waarde voor hem had gehad. "In het bijzonder nu mijn oud-werkgever publiekelijk en volstrekt ongefundeerd stelt dat enkele verschrikkelijke ervaring die NPO-breed en bij DWDD zijn opgetekend op mij persoonlijk van toepassing zijn. Dat stelt zij zonder deugdelijk en feitelijk onderzoek en zonder wederhoor", aldus Van Nieuwkerk. Hierbij benadrukt de presentator dat hij wel degelijk verbaal intimiderend was en dat hij daar spijt van heeft.

RTL heeft de brief, die Matthijs van Nieuwkerk naar zijn redactie stuurde, vrijgegeven voor publicatie. Hier lees je 'm 👇 pic.twitter.com/FWC0IMV9I5

— Jermaine Ellenkamp (@thejermaine) February 5, 2024

'De suggestie alleen al verschrikkelijk'

"Ik zal vast wel eens neus aan neus met iemand gestaan hebben in de 15 jaar dat we het programma maakten, nog gespannen van een uitzending. Niet goed, dat is helder. Maar ik heb nooit iemand over een tafel getrokken, ik heb nooit iemand in zijn gezicht gespuugd, ik heb nooit iemand bij de keel gegrepen of op de grond gewerkt, en ik hád overigens al nooit iemand op zijn knieën gedwongen", laat Matthijs van Nieuwkerk weten. De presentator laat weten dat deze beschuldigingen ver van hem af staan en hij de suggestie alleen al 'verschrikkelijk' vindt.

Ook over de relatie die Matthijs zou hebben gehad op de werkvloer, laat de presentator zich uit in de brief: "Het treft me zeer onaangenaam te moeten lezen dat een relatie die kennelijk destijds als wederzijds en evenwichtig werd beoordeeld nu met terugwerkende kracht op eigen moreel gezag van de BNNVARA-directie als seksueel grensoverschrijdend wordt veroordeeld. En dat de kennelijke gangbare regeling die werd getroffen bij haar vertrek, nu als 'afkoop' wordt bestempeld. Ik vind het gebruik van deze ernstige termen onterecht en zeer suggestief."

Matthijs van Nieuwkerk laat weten dat de impact 'vernietigend' is. "Ik kan me amper verweren tegen het beeld dat nu onterecht van mij is ontstaan, terwijl ik weet en voel: zó was ik niet en zo bén ik niet. En dat is pijnlijk en voelt machteloos", schrijft de presentator.

Toekomst bij RTL

"Ik had gehoopt bij RTL opvolging te kunnen geven aan de conclusies en aanbevelingen van de commissie Van Rijn; zij zijn al een heel stuk verder dan de NPO als het gaat om werken volgens de richtlijnen van het Mediapact", aldus Van Nieuwkerk. "RTL gelooft in dat kader in het geven van een tweede kans, een kans die ik graag en met liefde aangreep", gaat de presentator verder. Echter, laat Matthijs van Nieuwkerk in zijn brief weten de zender niet te willen 'dwarsbomen' in de missie van de zender 'door de grote nieuwe smet die er nu publiekelijk op mij rust'.

Hij geeft hierbij aan om zijn nieuwe team en de kijkers thuis te denken: "Het gaat nu niet. Ik voel aan alles dat dit niet het moment is om nu voorbereidingen te gaan treffen voor een programma dat in april op televisie zou verschijnen. We zijn daarom samen tot de conclusie gekomen dat ik een pas op de plaats ga maken en we de voorbereidingen voor onze nieuwe programma's tot nader orde uitstellen", besluit Van Nieuwkerk. Hij sluit zijn brief af met het feit dat hij dit nieuws spijtig vindt voor de betrokkenen, maar dat op het moment geen andere mogelijkheid is.

Ondanks dat mensen de presentator adviseren een rechtszaak tegen zijn oude werkgever te beginnen, ziet Van Nieuwkerk daar de meerwaarde niet van in: "Hoe dient zo'n zaak vervolgens het gesprek over een veilige werkomgeving voor televisiemedewerkers? Wat hebben de melders bij de commissie daaraan?", aldus Matthijs.