Gelders fruitbedrijf krijgt oorlog met drugs- en afperscriminelen

Dinsdag 21 mei 2019. Het lijkt een normale werkdag bij een normaal fruitbedrijf. Maar al snel krijgt deze gewone dinsdag een heel ander karakter als een medewerker van De Groot Fresh Group in Hedel om 10.14 uur via 112 contact krijgt met de politiemeldkamer. In een container met bananen, afkomstig uit Ecuador, hebben werknemers van De Groot meteen gezien dat het foute boel was. De dozen waren anders opgesteld dan normaal. Er blijkt cocaïne te zitten in de container die ’s ochtends in de Rotterdamse haven op een vrachtwagen is geplaatst en vervolgens naar Hedel is gereden.

Volgens het veiligheidsprotocol van het fruitbedrijf moet bij de vondst van cocaïne direct de politie worden ingeschakeld. Ook worden de toegangshekken ogenblikkelijk gesloten. Ondertussen ziet een andere werknemer dat een Mercedes verdacht langzaam langs het bedrijf rijdt. In de auto zitten twee mannen met volgens hem een Zuid-Europees uiterlijk. Als de mannen doorhebben dat ze zijn opgemerkt, rijden ze snel weg, negeren een rood verkeerslicht en worden niet meer gezien. Zouden ze de cocaïne hebben willen meenemen of willen zien hoe ze op het terrein konden komen? Wilden ze te weten komen wat er met de container ging gebeuren? Het personeel neemt het zekere voor het onzekere en belt opnieuw 112 en geeft het kenteken van de Mercedes door. In het bedrijf gaat het verhaal rond dat de Mercedes een dag eerder ook al was gezien. Niet veel later staan gewapende politiemensen voor de poort van het fruitbedrijf. Ze zullen er uren blijven staan, met de vinger aan de trekker.

Een paar uur later maakt de Gelderse politie op haar Twitteraccount officieel de vondst van de cocaïne bekend. Om hoeveel kilo het gaat, wordt niet gezegd, maar omdat het fruitbedrijf door politieagenten wordt bewaakt, concludeert het Brabants Dagblad dat de gevonden drugs een enorme straatwaarde vertegenwoordigen. Die aanname klopt, want later wordt bekendgemaakt dat het om een partij van 397 kilo gaat. De coke wordt door de politie in beslag genomen en zal op een geheime plek worden vernietigd. Ook het transport van de drugs naar die onbekende locatie zal zwaar worden beveiligd. Voorkomen moet worden dat criminelen het transport overvallen en er met de drugs vandoor gaan.

Het is voor De Groot niet de eerste keer dat er cocaïne wordt aangetroffen in containers met fruit. In 2018 werd er al eens twaalf kilo gevonden, en een vergelijkbare hoeveelheid in 2017. Bij de vondst in 2018 reed een auto rondjes om het bedrijf, vermoedelijk om te zien waar de container heen zou gaan. Mogelijk wilden ze de container volgen, om die later open te kunnen breken en de drugs mee te nemen. Het zou een alles-of-nietspoging zijn, want de kans op slagen zou niet groot zijn geweest. Na een alarmmelding door het bedrijf wist de politie na een achtervolging op de A59 de auto aan de kant te zetten. Een van de inzittenden bleek een vuurwapen bij zich te hebben. “Later hoorden we van de recherche dat ze in de haven van Rotterdam de verdovende middelen vonden waar deze mannen naar op zoek waren,” liet een manager van De Groot destijds optekenen in het Brabants Dagblad. Wie er achter die drugszendingen zaten, is nooit duidelijk geworden. De vondst van 21 mei 2019 blijkt van een andere orde te zijn. Zowel wat de omvang betreft als de gevolgen.

De Goot rijdt 'Dakar'

De Groot Fresh Group uit Hedel is een familiebedrijf opgericht in de jaren 30. De geschiedenis van het bedrijf staat beschreven op hun website. Willem de Groot, de grootvader van de huidige eigenaren, begint vanuit zijn huis in Kerkdriel een handel in aardappelen, groente en fruit. Ruim twintig jaar later schaft hij een paard-en-wagen aan, die hij De Kleine Winst doopt. Daarmee kan hij de lokale markt bedienen. Het bedrijf groeit langzaam door en verandert in een echt familiebedrijf als twee zonen van Willem in het bedrijf komen werken. De bedrijfsnaam verandert in De Groot & Zn bv. In 1972 overlijdt Willem, waarna zijn zonen Marius en Leonard het bedrijf overnemen. In 1983 komt William de Groot, de zoon van Marius, in de zaak en een jaar later verhuist het bedrijf naar Hedel. Twee jaar later gaat eveneens Williams broer Ben in de onderneming werken. Leonard heeft de zaak dan al verlaten.

Het bedrijf is op dat moment de internationale markt op gegaan. Dat is vooral te danken aan Marius, die de bijnaam ‘Don Mario’ krijgt. Hij reist de hele wereld over op zoek naar handel en is altijd bezig zijn contacten te onderhouden. Veel van de zakelijke partners werken tot op de dag van vandaag samen met De Groot. Als Marius in 1991 met pensioen gaat, treden de broers William en Ben tot de directie toe. Het bedrijf – inmiddels is de naam gewijzigd in De Groot International bv – groeit als kool. Later verandert de naam in het huidige De Groot Fresh Group. In 2018 krijgt de familie een zware klap te verduren: Marius overlijdt na een ziekbed van ruim twee jaar. Hij laat een florerend bedrijf achter, waarin inmiddels ook de vierde generatie – Maik, de zoon van Ben – is toegetreden.

Inmiddels werken er zo’n 200 mensen bij het fruitbedrijf. De omzet bedraagt ruim 200 miljoen euro en de zaken gaan goed. De Groot importeert fruit uit meer dan vijftig landen en exporteert het naar zo’n dertig. Klanten heeft het bedrijf in alle vormen en maten. Van groothandels tot kleinere winkels. De Groot levert ook aan supermarktketen Jumbo. Wie daar een tros bananen in zijn winkelwagentje legt, heeft grote kans dat het om bananen van importeur De Groot gaat.

De broers William en Ben de Groot hebben behalve de passie voor het familiebedrijf nog een gezamenlijke liefde: de Dakar Rally. Deze legendarische woestijnrace voor auto’s, motoren en vrachtwagens voert tegenwoordig allang niet meer door Afrika, maar door Zuid-Amerika en door Saoedi-Arabië. In 2015 ziet het tweetal kans een truck over te nemen, waarna William in januari 2017 zijn eerste ‘Dakar’ rijdt. Het team krijgt een naam: De Groot Sport. Het wordt behoorlijk professioneel aangepakt. Inmiddels is De Groot Sport binnen de rallywereld een bekende en gerespecteerde naam, die het verdienstelijk doet in het algemeen klassement van Dakar.

Verslavend rendement

Fruit en cocaïne, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het heeft alles te maken met de herkomst van fruit en de cocaïne. Veel fruit op de Nederlandse markt komt uit Zuid-Amerika. Het gaat daarbij niet alleen om bananen, maar ook om mango’s, kersen en appels. Voordat ze op onze fruitschaal liggen, hebben deze vruchten al een hele wereldreis achter de rug. Ook de cocaplant vindt zijn oorsprong in Zuid-Amerika. In Colombia, Brazilië en Ecuador staan inmiddels duizenden en duizenden hectares vol cocaplanten. De bladeren vormen de basis van het snuifbare, witte poeder. Het is een ingewikkeld chemisch proces om de werkzame stof uit de plant te halen en er cokepasta van te maken.

Smokkelaars verzinnen allerlei creatieve manieren om drugs te verstoppen, zoals in ananassen of dozen met bananen. Ook worden verborgen ruimtes in containers aangebracht. Smokkelaars kunnen niet zonder de corrupte medewerking in de productie- en transportketen. Personeel bij logistieke bedrijven, douaniers en havenmedewerkers knijpen tegen betaling een oogje dicht, zo is de afgelopen jaren uit verschillende strafrechtelijke onderzoeken gebleken.

Toch betekent dat zeker niet dat iedereen in het logistieke traject weet heeft van de smokkel. Daardoor loopt een drugstransport weleens fout. Soms beslissen criminele organisaties dan om door zogeheten uithalers de containers open te laten breken op de kade in het land van bestemming. De uithalers laten zich in een zeecontainer het haventerrein op rijden en gaan ’s nachts aan de slag. Zulke acties worden in het criminele circuit ‘kamikazes’ genoemd, vanwege de hoge pakkans.

De afgelopen jaren is het aantal uithalers dat in de Rotterdamse haven werd gepakt enorm toegenomen. Als de politie in de verhoorkamer dan vraagt wat ze op het haventerrein doen, zeggen ze dat ze gek zijn van containerschepen. Bewijs dat ze komen voor het uithalen van drugs is er vaak niet, waarna de politie ze moet laten gaan met slechts een boete van 95 euro. Sinds 1 januari 2022 is er de zogeheten Uithalerswet, waardoor het mogelijk is straffen tot twee jaar cel op te leggen. Heel effectief blijkt de wet nog niet te zijn. Rechters vinden de straffen te hoog, zo is gebleken in verschillende strafzaken, en bewijs blijft vaak moeilijk te vinden.

Smokkelaars investeren volop in het opzetten van een smokkelroute, die in het criminele circuit ‘een lijn’ wordt genoemd. Een succesvolle route is goud waard. In 2018 schreef de politie in een intern rapport over de economie van harddrugs dat ‘de handel in cocaïne wellicht de meest winstgevende criminele activiteit is’. Dat komt doordat de prijs van een kilo cocaïne, in crimineel jargon ‘een blok’ genoemd vanwege de samengeperste vorm, vele malen over de kop gaat. Als de coke eenmaal in Nederland is, kost de inkoop van een kilo – op het moment van schrijven – ongeveer 22.000 euro.

Daar moeten de kosten van ‘de opzet’ – de inkoop plus alle kosten om de smokkel mogelijk te maken – vanaf. Het gaat daarbij om de kosten van het omkopen van douaniers en van betrokkenen in het logistieke proces, de productie van de coke en het risico dat de smokkelaars nemen. Al die kosten worden verwerkt in de uiteindelijke prijs per kilo. Dat klinkt als een flink bedrag voor een investering, maar de winsten zijn gigantisch. Stel dat je als smokkelaar een paar honderd kilo cocaïne weet te verkopen, dan loopt de netto opbrengst in de tientallen miljoenen euro. Het rendement is verslavend.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Bekijk 'm in de nieuwste Panorama of check het via Blendle.