Het NK gatgraven in Luttenberg is pure topsport

De bomen druppen nog na van de hoosbuien van die ochtend. Uren en uren had de regen op de tent getikt. Zou het wel doorgaan? Een groot deel van mij duimt dat de grond te nat is voor deze activiteit. Dat gatgraven. Dat bewust mishandelen van mijn eigen spieren door een kuil te graven, de díépste kuil te graven. Diep, dat ga je zeker, had ik al wel begrepen.

Diep in de pijn. Het zweet. De hitte. 20 minuten graven als een gek. Niet langer, want dan is er kans op instortingsgevaar. Bij mij vast niet, dacht ik meteen. En o ja: er komen weleens mensen vast te zitten. “Dan moeten we ze er samen uittrekken,” zegt Ilse van de organisatie als ik me meld bij de groene coördinatiekeet.

Samen met mijn maat Aliënde kijk ik uit over het terrein waar nu het kratstapelen bezig is (hoofdprijs: een Heineken-handdoek). Drassig. Plassen. Modder. Drek. “Kun je wel graven in een plas?” vraag ik vertwijfeld aan Ilse. Alles om eronderuit te komen. Maar deze Sallanders zijn niet voor een gat te vangen. “Even doorgraven, dat water is alleen de eerste laag.”

De inschrijving begint straks, ik zie al veel scheppen en mannen – korte broeken, werkschoenen, hoge sokken – in de rij staan. Shaggie, hier en daar een biertje. Ik: zwarte sokken, hardloopschoenen. Mijn maat: witte sneakers. We hadden gewoonweg de regen niet voorspeld.

Erekwestie

Dondersmooi daj d’r bent,” hangt er boven in de feesttent te lezen met ernaast een kermis zoals je die vroeger nog zag: botsauto’s, blikgooien, klein beetje gokken, beetje schieten en voor de kinderen eendjes vissen. De feesttent is nog leeg, iedereen staat bij hét veld.

Vanmorgen begonnen ze met de kalverkeuring, vandaar dat het land ook zo modderig is geworden, vertelt Ilse. Kratstapelen, het NK gatgraven dus, maar er is ook zwientie tikken. Wat zoiets is als: geblinddoekt door de modder rennen en als snelste het varken tikken. Niks meer, niks minder.

Waarom doen mensen mee aan het NK gatgraven? Al 40 edities gingen die waar ik aan meedoe voor. Het diepste gat graven is een erekwestie, begrijp ik. Een manier om aan je maten (m/v) te laten zien wie de sterkste is. Net als aan je vader, bijvoorbeeld. De wedstrijd staat zelfs op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed in Nederland.

De enige plek om Nederlands kampioen te worden is hier. Gatgraven is sinds 1981 een vast onderdeel van het Luttenbergsfeest, georganiseerd door Stichting School- en Volksfeesten Luttenberg. Een dondersmooi gat in Overijssel, met zo’n 2200 inwoners.

In de zomer, als het feestseizoen geopend is, organiseren de dorpen in de regio feesten. En die lopen ze samen af, zo ook hier. Iedereen helpt mee, van bands regelen voor in de tent (van Golden Earring tot BZN) tot Arie Pekkeriet die al sinds jaar en dag op maandagmorgen de strontslangen oprolt.

Waarom gatgraven en niet bijvoorbeeld hooibalenrollen, vraag ik aan Ilse. En zoals zoveel vandaag niet moeilijker gemaaktwordt dan het is, is haar antwoord dan ook: “We wilden iets leuks organiseren voor het feest. Een activiteit. Wat kunnen de mensen eens doen, vroegen ze zich destijds af. Zullen we ze eens een gat laten graven, opperde iemand. Vooral Luttenberg staat bekend om haar activiteiten.” Wat doen jullie dan bij andere feesten in de buurt? “Gewoon, de tent in,” lacht Ilse blij.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Bekijk 'm in de nieuwste Panorama of check het via Blendle.