Kritiek op 3G-beleid vanuit politiek en experts neemt toe: 'Vrijwel geen effect'

Voor de duidelijkheid:

Bij 1G moet iedereen, geprikt en ongeprikt, een negatieve test laten zien om ergens binnen te komen. Bij 2G mogen gevaccineerden, plus volk dat aantoonbaar genezen is van corona naar binnen met een toegangspas. 3G (wat we in Nederland hebben) betekent dat niet alleen de geprikten en genezen personen, maar ook mensen met een negatief testbewijs toegang krijgen tot horeca, bios en andere plekken waar men een qr-code moet laten zien.

Kuipers is creatief met cijfers

In tegenstelling tot een aantal andere landen, hebben we in Nederland dus geen 2G-beleid. Toch is het duidelijk dat het kabinet, met Ernst Kuipers voorop, het systeem wel degelijk ziet zitten. Kuipers sprak zich meermaals positief uit over het plan benoemde de effectiviteit ervan tijdens zijn laatste persconferentie. En dat ondanks een rapport dat is opgesteld door onderzoekers van de TU Delft, waarin zij aantonen dat het effect van zowel 2G als 3G in de huidige situatie zeer beperkt is. Het feit dat Omikron een stuk besmettelijker is dan voorgangers als Delta is daar de voornaamste reden voor.

Het veelbesproken en behoorlijk omstreden plan om 2G in te voeren in Nederland is voorlopig in de ijskast gezet. Kuipers wil eerst 'meer onderzoek'.

Bekijk ook

Invoering 2G voorlopig geschrapt na kritisch rapport en weerstand Tweede Kamer

Toch stelde Zorgminister Kuipers dat het gebruik van de toegangspassen het aantal besmettingen met wel 15% kan laten dalen. Die 15% gaat echter om een situatie waarin er overal 3G zou worden ingevoerd. Ook in alle supermarkten, winkels en horeca. Eigenlijk alle plekken buiten school en thuis om. "Mensen kunnen hierdoor op het verkeerde been zijn gezet", aldus Niek Mouter, een van de wetenschappers achter het betreffende onderzoek.

In de huidige situatie is een afname van 5% een stuk realistischer, zo stelt diezelfde onderzoeker. En dan is nog niet eens meegerekend dat ongevaccineerde mensen op andere manieren contact met elkaar zoeken, waardoor het effect waarschijnlijk nóg kleiner wordt. Kortom, de verwijten aan het adres van Kuipers zijn meer dan begrijpelijk.

In de Tweede Kamer had men het rapport ook onder ogen gekregen, met als gevolg dat de steun voor de invoering van het 2G in rap tempo afbrokkelde. Nog voordat er gestemd werd over het omstreden plan, liet Kuipers daarom weten dat 2G voorlopig in de ijskast wordt gezet. "Er is meer onderzoek nodig", zei hij daarbij.

Ook 3G onder vuur

Maar door het onderzoek van Niek Mouter en anderen van de TU Delft staat nu ook het huidige 3G-beleid ter discussie. Mouter zelf laat zich weliswaar niet positief of negatief uit over 3G, maar stelt wel dat "het effect is een stuk kleiner is geworden." Ook is hij "blij dat de discussie nu gevoerd kan worden".

Andere epidemiologen sluiten zich daarbij aan. "Het effect van 3G in de huidige vorm is zeer beperkt", zegt Patricia Bruijning van het UMC Utrecht tegen NU.nl. En dat effect wordt volgens haar alleen maar kleiner omdat de besmettingen nu al toenemen en mensen daardoor uiteindelijk toch zelf weerstand opbouwen. "Het voegt niet heel veel meer toe."

Epidemioloog Frits Roosendaal tegen diezelfde site: "Het is dweilen met de kraan open. Vaccins voorkomen bovendien lang niet alle omikronbesmettingen. Dus de dweil die je gebruikt is kapot."

De onderzoekers, waaronder Bruijning, zijn echter wel van mening dat wanneer de toegangspassen in de prullenbak verdwijnen, er eventueel nog wel andere beperkingen nodig zijn.

Politieke steun brokkelt af

Wat ook meespeelt in de discussie, is het feit dat de toegangsbewijzen in landen om ons heen wordt afgeschaft. In Denemarken, bijvoorbeeld. En ook Engeland en Ierland kappen ermee. Die geluiden, alsmede het rapport van de TU Delft, worden natuurlijk ook in Den Haag gehoord.

"Wat mij betreft moeten al die maatregelen, of het nou gaat om 1G, 2G of 3G, of de toegangsbewijzen, daar moeten we gewoon vanaf", aldus Geert Wilders van de PVV. En dat is ook hoe Nicki Pouw-Verweij van JA21 erin staat. Op de vraag of Nederland het voorbeeld van Denemarken moet volgen, antwoordt ze: "wat ons betreft vandaag al".

Last but nog least: de toegangspas komt te vervallen voor Nederlanders die zich niet binnen 270 dagen hebben laten boosteren. De nieuwe regel, ingevoerd onder Europese druk, heeft als gevolg dat ruim een half miljoen Nederlanders komende vrijdag hun pas verliezen. Die groep zal naarmate de tijd verstrijkt alleen nog maar groter worden, is de verwachting. Ook dit speelt ongetwijfeld een rol in de aanzwellende kritiek op 2G en 3G.

Verlenging 'tijdelijke' Spoedwet

Overigens lijkt het er wel op dat de 'tijdelijke' Spoedwet - basis voor o.a. de mondkapjesplicht en afstandsregel - wederom verlengd gaat worden. Dit omdat een meerderheid in de Kamer (CDA, VVD, D66, PvdA en GroenLinks) deze verlenging lijkt te steunen.

Andere partijen, zoals SGP, SP Denk, PVV, Forum, JA21, de Groep Omtzigt en de Groep Van Haga, vinden inmiddels dat het tijd is om afscheid te nemen van de 'tijdelijke' wet. Helemaal omdat deze al anderhalf jaar van kracht is, en de huidige omstandigheden heel anders zijn dan de situatie waarin de wet is opgetuigd.