Rob Kamphues: 'Ik ben heel lang vals bescheiden geweest'

Je bent bijna 60. Maakt dat je angstig?

“Dat niet. Maar ik vind wel: als je 60 bent, moet je je tijd niet verdoen met dingen die je niet meer wil. Dat is zo zonde. Je hebt nog wel zo’n dertig jaar te leven, althans, dat hoop je, maar in feite ben je nog maar tien jaar actief. Daarom moet ik ook niet lang wachten met de 24 uur van Le Mans. Anders kunnen ze me daar als een zak botten wegdragen.”

Wat je vaak hoort: hoe ouder, hoe wijzer. Betekent dat dan ook dat je nu betere boeken schrijft?

“Dat vraag ik me af. Er zijn ook schrijvers die op hun veertigste een goed boek schrijven en daarna nooit meer. Maar als ik puur naar mezelf kijk: ik merk wel dat ik, als ambachtelijk schrijver, de boel in een hoog tempo aan het inhalen ben. Neem De Walvishoeder. Daarvoor heb ik bewust een vrouw als hoofdpersoon gekozen. Geloof me, als er voor een man íets moeilijk is, dan is het wel om uit het perspectief van een vrouw te schrijven.”

Waarom deed je dat dan?

“Omdat ik mezelf wilde uitdagen. Daarom koos ik ook bewust voor een thema dat heel ver van me af staat. Ik wilde de hengel zo ver mogelijk uitgooien.”

In je boek beschrijf je niet alleen de aantrekkingskracht tussen een man en een vrouw met een volstrekt andere achtergrond, maar ook de botsing van culturen. Wanneer wist je: ik ga daar een boek over schrijven?

“Vier jaar geleden, nadat ik in de Volkskrant een ingezonden brief had gelezen. Daarin smeekte een vluchteling – die onterecht in Guantanamo Bay gevangen had gezeten – of hij in Nederland mocht wonen omdat hij niet meer terug kon naar zijn thuisland Jemen.”

Wat intrigeerde je daaraan?

“Van alles. Het begon al met de kop: de man in het oranje. Dat fascineerde me al. En dat werd alleen maar meer toen ik las dat de hele wereld op verzoek van Obama dergelijke vluchtelingen had opgenomen, behalve Nederland. Op de een of andere manier wilde Rutte dat niet. Die man begreep dat niet. Hij zou niet eens opvallen, schreef hij. En al helemaal niet op Koningsdag. Want in de cel droeg hij altijd al oranje kleding.”

Toen dacht je: daar zit een verhaal in?

“Ja, ik vond het zo’n bizar onderwerp. Ook omdat je steeds vaker hoorde over geheime vluchten en wat al niet meer. Uiteindelijk heeft dat geresulteerd in een verhaal dat draait om Mayke, een Nederlandse journaliste die tijdens haar jacht op een landelijke scoop in een nachtelijke storm op Samir stuit die zich bekommert om een school gestrande walvissen. Dat gaat lange tijd goed, totdat ze op een gegeven moment hoort dat deze man niet is wie ze denkt dat hij is.”

Noem je het daarom ook een psychologische roman?

“Ja, de vraag is: kan je een slecht mens zijn als je dit voor de walvissen doet? En wat doet dat met de liefde? Kun je iemand die zijn verleden krampachtig verborgen houdt liefhebben? Dat blijft een worsteling, ook omdat je op den duur niemand meer kan vertrouwen.”

En het is, met de vreemdelingenhaat die je aanstipt, zeer actueel. “Dat heb ik er opzettelijk in verwerkt. Als je niet weet waar die man vandaan komt, word je als lezer constant heen en weer geslingerd, zo van: meid, doe het niet. Alles draait namelijk om vertrouwen. Daarom ben ik het boek ook bewust begonnen met een citaat van Ernest Hemingway. The best way to find out if you can trust somebody is to trust them, zei hij ooit. Dat is zo treffend. Maar zo heeft Hemingway wel meer rake uitspraken gedaan. Registreer genadeloos, oordeel mild, zei hij eens. Dat vind ik helemaal een prachtige uitspraak. Het is niet voor niets mijn levensmotto.”

Je las een gratis voorstukje van het gesprek dat onze verslaggever Vincent de Vries voerde met Rob Kamphues. Benieuwd naar het complete interview? Nummer 29 van Panorama ligt nu in de winkel. Online pak je 'm op Tijdschrift.land of Blendle.