Zangers, atleten, acteurs en politici lijken onsterfelijk, maar kunnen net zo hard aan hun einde komen als wij allemaal. De komende weken onderzoekt Panorama de meest beruchte moorden op beroemdheden. Deel 16: de moord op de vader des vaderlands: Willem van Oranje. Een GRATIS voorstukje van het artikel uit de nieuwe Panorama.
Het leven van Willem van Oranje, de man die als leider van de Nederlandse opstand tegen de Spaanse bezetter aanzet tot de Tachtigjarige Oorlog die ons land onafhankelijk maakt, is samen te vatten in twee schietincidenten: de kogel waardoor hij het prinsdom Orange erft en het schot dat jaren later een einde aan zijn leven maakt. Geboren op 24 april 1533 als de oudste zoon van Willem de Rijke, graaf van Nassau-Dillenburg en diens vrouw Juliana van Stolberg groeit Willem op op het slot Dillenburg in het huidige Duitsland. Nederland, Oostenrijk, Italië, Spanje en ook Duitsland bestaan dan nog niet als onafhankelijke landen, maar zijn opgedeeld in hertogdommen en graafschappen die samen het Heilige Roomse Rijk vormen. De familie Habsburg staat in de zestiende eeuw aan aan het hoofd van dit gigantische rijk, eerst Karel V en later zijn zoon Filips II.
Lees ook: de zaak John Lennon
Zij doen de naam van het rijk eer aan door in alle door hen gecontroleerde gebieden het katholicisme te prediken. In de zestiende eeuw speelt het geloof een enorme rol in de samenleving, vooral bij adellijke families. Wanneer in het noordelijke deel van Europa meer en meer kritiek is op de te strikte katholieke leer, duikt een nieuwe en meer sobere christelijke stroming op, het protestantisme. Willems moeder Juliana is luthers protestant en voedt haar kinderen op die wijze op. Wanneer in de zomer van 1544 René van Chalon, een kinderloze heer met titels in Brabant, Holland en Frankrijk tijdens een veldslag in de Ardennen door een kogel omkomt, laat hij zijn bezittingen na aan zijn 11-jarige neef Willem, die zich als eigenaar van het prinsdom Orange prins van Oranje mag noemen. Karel V stemt in met de overdracht van de titels, op twee voorwaarden: Willem moet zich bekeren tot het katholicisme en moet zijn verdere opvoeding krijgen aan het hof in Brussel. De jonge prins krijgt aan het hof les in diplomatie en leert naast Duits ook Latijn, Frans, Spaans, Italiaans en het plaatselijke Nederlands. Wanneer in 1549 de zes jaar oudere Filips II zijn opwachting maakt in Brussel raakt hij bevriend met de jonge prins van Oranje.
Willem blijkt talentvol als diplomaat, vooral doordat hij nooit zijn ware bedoelingen prijsgeeft. Het levert hem de bijnaam 'Willem de Zwijger' op, niet omdat hij zo stil is maar omdat hij nooit het achterste van zijn tong laat zien. Willem en Filips kunnen het zo goed met elkaar vinden, dat Willem zijn eerste zoon uit zijn huwelijk met Anna van Egmont naar zijn makker noemt: Filips Willem. Wanneer in 1558 Karel V overlijdt en Filips de nieuwe leider over het Heilige Roomse Rijk is, is hij vastbesloten om zijn rijk nóg groter en welvarender te maken dan zijn vader ooit is gelukt. Omdat hij als streng katholiek en geboren Spanjaard in tegenstelling tot zijn in Gent geboren vader weinig opheeft met het te losbandige noordelijke deel van het rijk maakt hij Willem stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht. Van Oranje is snel een razend populair figuur bij Nederlandse edelmannen en steunt hen in hun wens om meer vrijheden te krijgen, tot afgrijzen van Filips.
Lees ook: de zaak Malcolm X
Wanneer Willem drie jaar na het overlijden van zijn eerste echtgenote met de protestantse Anna van Saksen trouwt is Filips zó kwaad, dat Willem van Oranje het risico loopt om opgesloten te worden voor godslastering. Iedereen die zich niet schikt naar de grillen van het katholieke geloof moet onder leiding van de genadeloze hertog van Alva voor de Raad van Beroerten verschijnen, in de volksmond ook wel de Bloedraad genoemd. Na een schijnproces volgt meestal maar één straf: de dood. Ook Van Oranje krijgt een oproep zich voor de raad te verdedigen, maar hij ontvlucht Brussel om vanuit zijn geboorteplaats Dillenburg vanaf 1568 de aanval op de Spaanse bezetter te openen. Het mondt uit in de Tachtigjarige Oorlog en noopt Filips om op 15 maart 1580 in een publieke ban zijn vroegere vriend vogelvrij te verklaren. De moordenaar van Willem van Oranje wacht een vorstelijke beloning van 25.000 Spaanse escudo's, een adellijke titel en vrijstelling van vervolging. De vraag is niet of, maar wanneer iemand gehoor geeft aan deze verleidelijke lokroep tot moord...
Lees het in Panorama
Benieuwd naar het complete verhaal over Willem van Oranje? Je vindt het artikel van onze redacteur Dennis de Vos in editie 12 van Panorama, die nu in de winkels ligt. Je kunt het blad ook via onze website bestellen, of op Blendle lezen.